2026 و 48 تیمی شدن جام جهانی

هدف این کار چه بود؟

سالهاست جام جهانی با 32 تیم برگزار می‌گردد که این تیم‌ها در 8 گروه چهار تیمی قرار می‌گیرند و دو تیم برتر هر گروه به مرحله حذفی رقابت‌ها صعود می‌کنند. از زمان جام جهانی 1998 فرانسه به بعد، تمام جام جهانی‌ها به این شکل برگزار شد و جام جهانی 2018 روسیه و 2022 قطر هم به همین شکل انجام می‌شوند. با این حال، در سال 2026 شاهد حضور 48 تیم در مسابقات خواهیم بود و تمام این‌ها به خاطر تفکرات جدید اینفانتینو است. وی موفق شد سال گذشته جای سپ بلاتر را در مسند ریاست فیفا بگیرد و یکی از کلیدی‌ترین وعده‌های انتخاباتی وی افزایش تعداد تیم های شرکت کننده در جام جهانی بود. گسترش جام جهانی طرحی بود که با هاولانژ وارد فوتبال شد و با سپ بلاتر ادامه پیدا کرد و حالا توسط رئیس جدید هم دنبال می‌شود .وی در ابتدا پیشنهاد برگزاری جام جهانی با 40 تیم را داد اما در نهایت هشت تیم دیگر را هم به این تورنمنت معتبر اضافه کرد. اینفانتینو سال گذشته گفته بود:"ایده فیفا گسترش فوتبال در تمام جهان است و جام جهانی بزرگترین رویدادی است که در این ورزش وجود دارد. این تورنمنت فقط یک رقابت نیست بلکه یک رویداد اجتماعی است!"

البته بسیار پرمنفعت است. فیفا انتظار دارد از جام جهانی 2018 روسیه 2/5 میلیارد یورو درآمد داشته باشد و بر اساس این رقم و با توجه به محاسبات، انتظار می‌رود که جام جهانی با 48 تیم 950 میلیون یورو به این درآمداضافه شود. پس اینفانتینو به منظور این که این تورنمنت را بزرگتر از گذشته کند، پیشنهاد داد که 48 تیم به مرحله نهایی صعود کنند و در 16 گروه 3 تیمی قرار بگیرند و دو تیم برتر هر گروه به مرحله یک سی و دوم صعود کنند.البته 4 گزینه دیگر هم مطرح بود:

1-جام جهانی 48 تیمی با یک مرحله حذفی 32 تیمی که برنده رقابت‌های حذفی به 16 تیمی که به این رویداد صعود کرده بودند اضافه شوند.

2- جام جهانی 40 تیمی با ده گروه 4 تیمی که 10 تیم برتر هر گروه به اضافه 6 تیم برتر دوم گروه‌های ده گانه به مرحله بعد صعود می‌کردند.

3- جام جهانی 40 تیمی با 8 گروه 5 تیمی که دو تیم برتر هر گروه به دور بعد صعود می کردند.

4- ادامه برگزاری تورنمنت به شکل فعلی و 32 تیمی در 8 گروه 4 تیمی.

چه اتفاقی افتاد؟

37 عضو شورای فیفا به اتفاق از ایده رییس فیفا حمایت کردند و این موضوع زیاد تعجب آور نبود زیرا اینفانتینو قبلا هم اعلام کرده بود که حمایت 6 فدراسیون اصلی جهان فوتبال "یوفا(اروپا)، کونکاکاف، کنمبول(آمریکای جنوبی) ، ای اف سی(آسیا)، سی ای اف(آفریقا) و او اف سی(اقیانوسیه)" را به همراه خود دارد. وی در ماه دسامبر در کنفرانسی در دوبی گفته بود:"تمام این فدراسیون‌ها مشخصا تمایل دارند که جام جهانی با تیم‌های بیشتری برگزار شود."

دیه گو مارادونا ستاره آرژانتینی دنیای فوتبال از کسانی بود که از این طرح حمایت کرده بود. وی گفت:" از ابتکار اینفانتینو بسیار خوشحالم زیرا این کار به کشورهایی که از همان ابتدای انتخابی جام جهانی خود را حذف شده می‌دیدند، این شانس را می دهد تا در این جام حضور پیدا کنند. این طرح به تمام کشورها اجازه رویا پردازی برای حضور در جام جهانی را می‌دهد و علاقه به فوتبال را مجددا زنده می‌کند. از نظر من این طرح فوق العاده است.

خوزه مورینیو ، سرمربی منچستریونایتد هم از حمایت کامل خودش از این طرح خبر داده بود.وی به وب سایت رسمی فیفا گفته بود:"کاملا با این طرح موافقم اما به عنوان مربی یک باشگاه ، اگر توسعه جام جهانی به معنای انجام بازی های بیشتر، تعطیلات کمتر و پیش فصل کمتر برای تیم و بازیکنان باشد ، باید به این طرح نه بگویم اما ضروری است که منتقدان این طرح را بررسی کنند و بفهمند که طرح توسعه به معنای انجام بازی‌های بیشتر نیست. در این طرح از بازیکنان و باشگاه‌ها محافظت می شود."

در حقیقت، با وجود این که در نهایت جام جهانی 48 تیمی منجر به انجام بازی‌های بیشتری می‌شود -به جای 64 مسابقه 80 مسابقه برگزار می‌شود- برندگان مسابقات مجبورند فقط در 7 مسابقه شرکت کنند و مدت زمان جام جهانی هم تغییری نخواهد کرد.همچنین بعد از انجام دو بازی، سرنوشت تمام تیم‌ها مشخص می‌شود یا به مرحله بعد می‌روند یا به خانه برمی‌گردند...

آیا کسی هم با این طرح مخالف بود؟

بله. اتحادیه باشگاه‌های اروپا در مورد کم شدن کیفیت مسابقات نگران بودند و هنوز هم نگران هستند زیرا این اتفاق در جام ملت‌های تابستان گذشته فرانسه افتاد و کارل هاینس رومنیگه مدیر بایرن مونیخ همان موقع اعلام کرد که فیفا در تلاش است تا با این کار پول بیشتری به جیب بزند. وی همان موقع گفت:"سیاست و تجارت نباید اولویت اول فوتبال باشد."

آنها همچنین چند ساعت پس از تصویب این طرح مخالفت خودشان را با صادر کردن بیانیه‌ای اعلام کردند و گفتند این تصمیم به دلایل سیاسی گرفته شده است!

نگرانی‌هایی هم در مورد این موضوع وجود دارد که سه تیمی شدن گروه‌ها منجر به تساوی‌هایی شود که در بازی نهایی گروه‌ها به سود دو تیم حاضر در گروه است و منجر به صعود هر دوی آنها به دور بعد می شود و باعث ایجاد گمانه‌زنی‌هایی شده که شاید لازم شود برای بازی‌هایی که در پایان 90 دقیقه با نتیجه تساوی به پایان می‌رسد ، ضربات پنالتی در نظر گرفته شود.

مزایای این طرح چیست؟

با وجود این که نمی‌توان دلایل سیاسی و درآمدزایی فیفا در این طرح را انکار کرد اما این طرح مزایایی هم دارد. هر کاری که باعث شود کشورهای مختلفی که به خاطر روند برگزاری فعلی موفق به حضور در جام جهانی نشده‌اند، شانس نمایش در این میدان بزرگ را تجربه کنند، مورد استقبال قرار می گیرد.تجربه حضور در جام جهانی و شرکت در آن ، چشم‌ها و ذهن‌ها را به روی نسلی از بازیکنان ، مربیان و هواداران جدید باز می‌کند و آنها متوجه می شوند که حضور در بالاترین سطح رقابت‌ها مستلزم داشتن چه ویژگی‌هایی است.جنبه‌های مالی هم وجود دارد. تمام شرکت کنندگان در جام جهانی از جام جهانی روسیه بعد مبلغ 12 میلیون دلار برای حضور در مرحله گروهی دریافت خواهند کرد.پولی که می‌تواند در فدراسیون‌های فوتبال کشورهای کوچک به خوبی سرمایه گذاری شود و سال‌ها آنها را تغذیه کند. با این پول می‌توان کارهای پایه انجام دادو برای نسل های آینده تجهیزات و زمین تمرین فراهم کرد.

چه اتفاقی می‌افتد؟

ابتدا به صحبت‌های اینفانتینو گوش کردیم. وی توضیح داد که چرا این طرح، توسعه بزرگی برای فوتبال دنیا است و حالا منتظر می‌مانیم تا جزئیات دقیقی برای نحوه برگزاری این طرح "بهتر" اعلام شود. تا لحظه نوشته شدن این مطلب فیفا در مورد این که 16 جایگاه اضافه شده چگونه بین 6 کنفدراسیون فوتبال دنیا تقسیم می‌شود ، توضیحی نداده است. در طرح قبلی 30 جایگاه ثابت برای کنفدراسیون ها وجود داشت. کنفدراسیون اروپا (13 تیم)، کنفدراسیون آفریقا(5 تیم)، آمریکای جنوبی(4 تیم) ، آسیا (4 تیم)، کونکاکاف (3 تیم) و تیم میزبان رقابت‌ها ، 30 تیم صعود کننده بودند و دو جایگاه باقی مانده از طریق بازی پلی آف بین نماینده آمریکای جنوبی با نماینده آسیا و نماینده کونکاکاف با نماینده اقیانوسیه انتخاب می‌شد. با این وجود به نظر می‌رسد که در طرح تازه سهمیه آسیا ، آفریقا و آمریکای جنوبی افزایش زیادی داشته و یک سهمیه مستقیم هم به اقیانوسیه اختصاص داده شود. آخرین شنیده‌ها حاکی از این است که سهمیه‌ها به این صورت تقسیم خواهد شد: اروپا(16 تیم)، آفریقا (9 تیم)، آمریکای جنوبی (6 تیم)، آسیا (5/8 تیم)، کونکاکاف (5/6 تیم) و اقیانوسیه هم یک تیم...

به این شکل آفریقا، آسیا و آمریکای شمالی نمایندگان بیشتری نسبت به آمریکای جنوبی خواهند داشت. آمریکای جنوبی قاره‌ای است که نمایندگانش 9 بار قهرمان جام جهانی شده‌اند.اینفانتینو در این باره گفت:"در قرن 21 هستیم و باید جام جهانی را برای قرن 21 مناسب سازی کنیم. باید نگاهمان به فوتبال فراتر از اروپا و آمریکای جنوبی باشد. از ماه نوامبر که صعود یک تیم قطعی می‌شود تا ماه ژوئن که جام جهانی برگزار می‌گردد ،تب فوتبال در کشورهای صعود کننده به جام جهانی بزرگترین ابزار تبلیغاتی برای فوتبال است. این 9 ماه بیشترین اهمیت را دارند." همچنین این طرح منفعت زیادی برای تیم‌های اروپایی ندارد زیرا اضافه شدن سه سهمیه به آنها کمک چندانی به بهتر شدن اوضاع تیم‌های صعود کننده نمی‌کند.

با توجه به این که در سال 2026 میزبانی مسابقات بر عهده کشوری از حوزه کونکاکاف است، آمریکا ، کانادا و مکزیک در سودای برگزاری مشترک این جام به سر می‌برند. با این حال ، کلمبیا از آمریکای جنوبی هم در این رقابت حضور دارد.

جام جهانی و فوتبال به طور کلی در انحصار تیم‌های بزرگ اروپایی و برزیل و آرژانتین نیست. فوتبال به همه تعلق دارد. تردیدهایی در مورد کاهش کیفیت جام جهانی به خاطر حضور کشورهای ضعیف در این جام وجود دارد اما به چه طریق دیگری ممکن است این تیم‌های ضعیف پیشرفت کنند؟ آیا هواداران تیم‌ها در تمام قاره‌ها حق لذت بردن از فضایی که جهانی به همراه خود می‌آورد را ندارند؟ علاوه بر این، مگر در هر صورت، بهترین و شایسته ترین تیم قهرمان نمی‌شود؟

برای اجرای طرح تازه ،هنوز تصمیمات مهمی باید گرفته شود.تنها چیزی که در مورد جام جهانی 2026 به طور قطع می‌دانیم این است که خوب یا بد، 48 تیم برای اولین بار با یکدیگر رقابت خواهند کرد.

* آرمین زمانی