سالم سازی در ورزش

قهرمانی تیم ملی فوتسال در آسیا و مقام سومی‌ هاکی‌بازان داخل سالن در جهان، از مهمترین خبرهای خوش و غرورآفرینی بود که هفته گذشته کام اهالی ورزش را شیرین و آنان را نسبت به آینده روشن و بهتر ورزش امیدوار ساخت. چنین اخباری که خوشبختانه در ورزش ما در فاصله زمانی کوتاه هم تکرار می‌شود، به علاقه‌مندان ورزش ایران این نوید را می‌دهد که اولا ما در اکثر رشته‌های ورزشی دارای استعداد و توان بالقوه برای پیشرفت هستیم و جوانان برومند کشورمان از حیث هوش و استعداد و فیزیک و... هرگز چیزی کمتر از همگنان و هم‌سن‌ و سالان خود در کشورهای دیگر به ویژه آنجا که در ورزش مطرح و پیشرفته هستند، ندارند؛ ثانیا ورزش ما با تکیه بر این واقعیات زنده و شواهد غیرقابل انکار، نه در یک یا دو رشته بلکه می‌تواند در چند رشته و حتی اکثر رشته‌های ورزشی مطرح باشد و در میادین معتبر جهانی و بین‌المللی حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد.

به دیگر سخن، ایران از حیث ورزش هم می‌تواند جزو کشورهای صاحب ورزش دنیا درآید و از حاشیه و گوشه و کنار ورزش جهان خارج شود و در متن آن بدرخشد و با کشورهای مطرح و پیشرفته در ورزش جهان رقابت کند. این به هیچ‌وجه آرزویی محال و بلندپروازانه نیست، بلکه شدنی و تحقق یافتنی است. تحقق این هدف و شدن این امر بیش از هر چیز به همت و اراده و خواست صادقانه و صمیمانه «خودمان» بستگی دارد. همه چیز از «درون» شروع می‌شود، چه آبادانی و پیشرفت، چه خرابی و عقب‌ماندگی، این اصلی است که هم در ابعاد فردی و هم در ابعاد اجتماعی صادق است و اصلی است کاملا علمی و مبتنی بر یافته‌های علومی همچون روانشناسی و جامعه‌شناسی که مکاتب الهی از جمله آخرین آنها بر آن مهر تایید می‌زند، این فرمایش متعلق به امیر مومنان علی(ع) است که می‌فرماید: «اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک» (دشمن‌ترین دشمن تو نفس توست که درون خود توست). ادبیات ما نیز مملو از اشعار و عباراتی است که این مضمون را تایید می‌کند از جمله آنجا که حافظ فرموده است:

بستر راحت چه اندازیم بهر خواب خوش

ما که چون دل دشمنی داریم در پهلوی خویش

و یا آن شعر معروف مولوی بزرگ که می‌گوید:

نفس هر دم در درونم در کمین

از همه مردم بتر در مکر و کین

و یا آن دیگری که سروده است:

چرا از غیر شکایت کنم که همچو حباب

همیشه خانه خراب هوای خویشتنم

مهم این است که ما «خودمان» همت کنیم تا خویش و جامعه و کشور خویش را بسازیم و آباد کنیم. این اصل درباره ورزش هم صدق می‌کند و همین می‌تواند عامل اطمینان و اعتماد به نفس ما در راه ساختن ورزش و پیشرفت هر چه بیشتر آن باشد. این را هم می‌دانیم که خواستن و اراده کردن هر چند شرطی لازم است اما کافی نیست، بلکه شرایط و عوامل دیگری باید به میدان بیایند تا بستر لازم برای رشد و پیشرفت ورزش فراهم آید، عواملی همچون مدیریت، برنامه‌ریزی و... و همچنین ایجاد محیط کاری، فضای سالم و آرام برای انجام کار سازنده و معطوف به هدف و...، که این آخری با جذب و حضور آدم‌های کاری و کاربلد و دارای دغدغه خدمت و صاحب ابتکار و شناخت و سابقه در ورزش و البته میکروب‌زدایی و دفع عناصر مزاحم و جریانات مخل و آویزان امکان‌پذیر است.

شکی وجود ندارد برای این که محصولی به بار بنشیند، برنامه‌ای به درستی اجرا و عملی شود، باید محیط و زمین سالم و زمینه و شرایط لازم فراهم آید. در زمینی گندیده و آفت‌زده و سنگلاخ و... معلوم است که نمی‌توان مزرعه‌ای آباد و باغی پرمحصول داشت؛ در مسائل اجتماعی از جمله در ورزش که مورد بحث و نظر ماست هم این قانون صدق می‌کند. رشته‌هایی که هفته گذشته افتخارآفرینی کرده و دل مردم ایران و ورزشدوستان کشورمان را شاد کردند، رشته‌هایی بی‌حاشیه و کم حاشیه هستند که به برکت این فضا و شرایط، امکان کار سالم کردن، کار سازنده کردن و حرکت دادن آن رشته‌ها در مسیر پیشرفت و موفقیت امکان‌پذیر است. ما با تکیه بر آن اصول و آموزه‌های علمی و مکتبی و تاریخی و این شواهد زنده اگر می‌خواهیم در سایر رشته‌ها هم پیشرفت کنیم، باید برای دفع حاشیه‌ها و زدودن میکروب‌ها و آفات‌، همت نمائیم چون اگر فضا و زمینه کاری فراهم نیاید، شرایط سالم و مهیا نشود، حرف زدن از کار سالم کردن و پیشرفت حرفی مفت و یاوه و از سر از مرحله پرتی یا خوش‌خیالی‌ هالومآبانه است!

متاسفانه همان‌طور که بارها به سهم خود نوشته‌ایم و به کرات کارشناسان متعهد و حتی بسیاری از مسئولان ورزش گفته‌اند، فضا و شرایط در ورزش ما سالم و مهیا نیست، عوامل مزاحم و سودجو و شهرت‌طلب به خاطر جذب منافع شخصی یا اهداف باندی و... در خیلی از جاهای این ورزش به ویژه رشته‌های جذاب و پرتماشاگری مثل فوتبال رخنه و نفوذ کرده و اجازه نمی‌دهند، مثلا در همین فوتبال فضای سالم و شرایط کاری مهیا شود، این حاشیه‌ها و جنجال‌ها و دعواهایی که هر روز در فوتبال به پا می‌شود و ذهن و فکر اهالی این رشته را درگیر می‌کند، حتی موجب می‌شود آدم‌هایی که ورزشی و فوتبالی هستند و دغدغه و هدف مشترک دارند، به جان هم بیفتند و یکدیگر را آماج ناسزا و بدگویی نمایند (مثل آنچه همین هفته پیش میان کریمی و مایلی‌کهن و جمعی از طرفداران پرسپولیس و کارلوس کروش سرمربی موفق تیم ملی پیش آمد) اگر خوب ریشه‌یابی و بررسی شود، معلول عملکرد شوم و محصول تردستی و شعبده‌بازی همین جریانات آویزان و مخل و رخنه کرده در فوتبال که بدون داشتن هیچگونه مشروعیتی (تخصصی، تجربی، علمی و...) می‌خواهند از قبل این رشته نان خود را تامین و نام خود را مطرح نمایند و ...

سخن را کوتاه کنیم، ورزش ما مستعد پیشرفت است، جوانان برومند ما در اکثر رشته‌های ورزش بارها ثابت کرده‌اند که توان و استعداد بالا برای درخشیدن در میادین بین‌المللی دارند، ورزش ما باتکیه بر این واقعیات و داشته‌ها قادر است، طی یک برنامه حساب شده و تقریبا میان‌مدت در جمع کشورهای صاحب ورزش دنیا قرار گیرد، به شرط آن که اولا همت و اراده قاطع و ثانیا مدیریت شجاعانه توام با تدبیر و برنامه به میدان بیاید و موانع و جریانات مزاحم را از سر راه پیشرفت ورزش بردارد.

* سیدمحمدسعید مدنی