سرنوشت فوتبال را به دست دلالی مخرب رها نکنیم

*عقلانیت و تلاش

عزت ، جز با کوشش به دست نمی آید و موفقیت و پیروزی ، جز با عقلانیت و اخلاص حاصل نمی شود. در دنیایی زندگی می کنیم که بر تاروپود آن ، حساب و کتاب حاکم است و هیچ برگی بی حساب از درخت جدا نمی شود و هر کلامی در جایی ثبت می شود و بر آن مراقبی است . " وما یلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید". و هر قوم و مردمی ، این حساب و کتاب را باور داشته باشند و در عمل نیز به آن احترام بگذارند، بی تردید راه توفیق و پیشرفت را پیدا کرده و در آن به سمت مقصد، گام برمی دارند و لاجرم به نتیجه مطلوب هم می رسند. حرف زدن خالی و بدون حرکت و عمل ، دردی را دوا نمی کند و راه به جایی نمی برد. برای عمل صحیح و حرکت قاطع نیز قصد و اراده لازم است. بنابراین هرکسی اراده ساختن و آباد کردن و جلو رفتن کرد و متعاقب آن ، عقلانیت را رعایت کرده و اخلاص و درستکاری در پیش گرفت، به ساحل عزت و کامیابی دست پیدا می کند که غیر از این ، راه و چاره ای نیست.

*چون که صد آمد ...

سخن از عقلانیت شد. می فرماید" ان شرالدواب عندالله الصم والبکم، الذی لایعقلون"، یعنی بدترین مخلوقات در نزد خدای خالق ، کر و گنگ ها هستند ، آنهایی که عقل خود را به کار نمی اندازند. دقت کنید که نمی فرماید بدترین مردم نزد من مثلا کسانی هستند که نماز نمی خوانند یا روزه نمی گیرند یا حج نمی روند، می فرماید بدترین ها نزد من کسانی هستند که عقل شان را به کار نمی اندازند. چرا؟ چون که به مصداق " چون که صد آمد، نود هم پیش ماست " ، آن کسی که عقلش را به کار بیندازد و به جای هوا و هوس و شهوات و امیال ، عقل ، راهنمای زندگی او باشد، حتما در برابر حقیقت نیز خاشع و خاضع خواهد بود و در مقابل آن تسلیم می شود و سر سجده بر زمین می ساید که : " انما یخشی الله من عبادالعلما". عالمان و اندیشمندان و صاحبان عقل و فکر هستند که در برابر عظمت و قدرت الهی خاشع هستند ، نه گردنکشان و جاهلان و حُمقا.

*کار اصولی

این مقدمه تقریبا طولانی را آوردیم که بار دیگر و برای چندمین بار به سهم خود بنویسیم و یادآور شویم که مسئولان دولتی و حکومتی و مدیران و صاحب منصبان ورزش ما اگر بالاخره روزی ، فراتر از شعار و حرف های باد هوا، مثل خیلی از کشورهای دنیا از قبیل همین ژاپن وکره و... تصمیم گرفتند ورزش را در مسیر پیشرفت و قوی شدن قرار دهند ، باید به کار اصولی روی بیاورند و قواعد بازی و قوانین پیشرفت را - که هم کتاب خدا و معصومین(ع) بر آن تاکید می کنند و هم تجربه بشری بارها آن را به اثبات رسانده - رعایت کرده و دست از حرف زدن و اتلاف وقت و هزینه بردارند.

*بزنگاه رقابت ها

این خیلی بی معنی و مضحک است که ما ورزش و فوتبال را یکسره به حال خود که نه، به دست افراد بی کفایت و نالایق - که بیش از آنکه در خدمت ورزش و پاسخگویی برای مطالبات مردم باشند به دلیل ضعف های شخصیتی که دست این و آن دارند، در خدمت منافع نامشروع عده ای زیاده خواه و ساکت در برابر شلتاق و کروفر باندهای بعضا مفسد و مخل هستند - بسپاریم و بعد بزنگاه رقابت های بزرگ و مهمی چون جام جهانی فوتبال یا المپیک و... روی رقابت ها و نتایج و... متمرکز و حساس شویم و از تیم و بازیکنان و...‌ توقع غیر منطقی داشته باشیم و فشار های سنگین روحی و روانی تحمیل کنیم و وقتی نتایج مورد نظر و انتظارات دور از منطق ، برآورده نمی شود ، ناشیانه و باز هم غیر منطقی ، تیم و بازیکن و مربی و... را زیر شدیدترین انتقادات و اعتراض ها قرار دهیم.

*نابرده رنج ...

شکی نیست که هر ایرانی که معنای عرق ملی و غیرت وطنی را می داند و این صفات با پوست و خون او عجین است ، دوست دارد که تیم ملی کشورمان در جام جهانی ، نه فقط از گروه مقدماتی صعود کند بلکه تا فینال جام هم پیش برود و کاپ طلا را بالای سر بگیرد، منتها همانطور که همه می دانیم و ما نیز بالاتر بدان اشارتی داشتیم، کارها صرفا با " دوست داشتن " خالی پیش نمی رود و برای تحقق اهداف و رسیدن به آنچه " دوست داریم"، لوازم و شرایط دیگری لازم است که فراهم شود. تقریبا همه با این شعر حکیمانه و عالمانه معروف جناب سعدی آشنا هستیم که می گوید:

نابرده رنج ، گنج میسر نمی شود

مزد آن‌ گرفت جان برادر که کار کرد

*اگر بدتر نشود !

برای موفقیت و تحصیل نتیجه مطلوب در هر عرصه و حوزه ای باید کار و تلاش کرد ، آن هم نه هر کاری . کار داریم تا کار. کاری سودمند و نتیجه بخش است که با عنصر تدبیر وعقلانیت توام بوده و هدفی جز خدمت به خلق و جامعه نداشته باشد. ما اگر در ورزش به آنچه در نظر داریم ، نمی رسیم و دائما دور خود می چرخیم ، برای این است که بدون تعارف بیش از آنکه ( بر خلاف شعارها و حرف ها ) به دنبال منافع ملی و خدمت به مردم و ورزش و نسل جوان باشیم ، به دنبال کار خودمان و منافع خودمان و حفظ پست و جایگاه خودمان و همشهری ها و قوم و خویش های خودمان و... خودمان و خودمان! هستیم و تا چنین باشد - که متاسفانه تاکنون در خیلی از موارد چنین بوده - وضع ورزش از اینی که هست بهتر نمی شود، که البته اگر بدتر نشود جای شکر دارد.

*کارتون در خدمت فوتبال !

ژاپن با صعود از مرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال به همگان ثابت کرد که درخشش چهار سال قبل هم که در روسیه 2018 اتفاق افتاد ، بی حساب و شانسی نبوده و به یک روند و روال در فوتبال این کشور تبدیل شده است. ژاپنی که تا همین دهه هشتاد میلادی و قبل از آن ، در همین قاره کهن در فوتبال ، محلی از اعراب نداشت و جزو تیم های درجه دوم آن به شمار می آمد ، با یک اراده جمعی و همه جانبه و طرح و برنامه حساب شده ( که حتی ساخت کارتون فوتبالیست ها هم بخشی از آن کار بود که در حوزه روانی و ایجاد انگیزه و رغبت در نزد نسل نوپا و نونهال ژاپنی، کارکرد داشت)، از چند دهه پیش برای ارتقای سطح کیفی فوتبال خود اقدام و حرکت را آغاز کرد و به نظر می رسد با طمانینه و حوصله مخصوص خود به حرکت در مسیر تعیین شده در حال پیشروی است . ژاپنی ها حالا نه تنها به یکی از قدرت های برتر ( اگر نگوییم قدرت برتر) قاره بزرگ تبدیل شده اند ، بلکه از جام جهانی 94 صعود خود را به مرحله نهایی این مسابقات به صورت ثابت و مداوم درآورده اند . آنها حالا دو دوره متوالی است که از گروه مقدماتی صعود می کنند و همگان دیدند که امسال این صعود با سرگروهی و شکست دادن دو غول اروپایی یعنی آلمان و اسپانیا - که عنوان قهرمانی جهان را هم در کارنامه خود دارند - اتفاق افتاد.

*مسیر فوتبال ژاپن تا 2050

تابستان سال گذشته که توفیقی دست داد و در معیت کاروان پارالمپیک به ژاپن سفری داشتیم، در روز پایانی و قبل از پرواز به سمت تهران ، چون چند ساعتی وقت بود، برای گذران وقت به همراه دو تن از دوستان و همکاران در حاشیه شرقی هتل محل اقامت ، زیر هوایی بارانی به سمت اقیانوس آرام قدم زدیم. به ساختمانی که آرم فدراسیون فوتبال ژاپن را بر پیشانی داشت رسیدیم. در کنار آن ساختمان ، چند زمین فوتبال چمن یکدست هم دیده می شد و نشان می داد که محل کمپ تمرینی تیم ملی ژاپن است. روزی بود که شب قبل از آن ، تیم ملی فوتبال ژاپن در اولین دیدار مقدماتی خود برای صعود به جام جهانی بازی را 1-0 به تیم عمان با مربیگری برانکو ایوانکوویچ واگذار کرده بود. خوشبختانه برای رفتن جلوی آن ساختمان و عبور از کنار زمین های چمن ، ممانعتی وجود نداشت و ما از سر کنجکاوی ترجیح دادیم آن مسیر را برای راهپیمایی خود انتخاب کنیم. جلوی آن ساختمان که مرکز اداری بود ، یک لوح بزرگ فلزی قرار داشت که به ژاپنی و انگلیسی اسامی بازیکنان ملی پوش ژاپنی از بدو تاسیس تیم ملی این کشور را برآن حک کرده بودند تا ضمن ارائه آرشیو خود به بیننده ای مثل ما، از کسانی که از دیرباز تا امروز برای تیم ملی این کشور زحمت کشیده و توپ زده اند و... قدردانی هم صورت گرفته باشد. در کنار این لوح ، مسیری را که فوتبال ژاپن باید در آن حرکت کند، طراحی کرده بودند که از طفلی نوزاد که چهار دست و پا با توپ بازی می کند شروع و به قهرمانی جهان در سال 2050 ختم می شد! آنچه که در صحنه واقعیت و عینیت دارد رخ می دهد، ظاهرا با آنچه در رویاها و ذهنیات ژاپنی ها می گذرد، مطابقت دارد و این ملت زردپوست مصمم است با روحیات مخصوص به خود و طمانینه کارساز و برنامه های حساب شده ، به سوی تحقق آن اهداف و به واقعیت پیوستن آن رویاها گام بردارد.

*ضعف تحلیل

برگردیم به بحث خودمان و راهی که از همین امروز باید در پیش بگیریم . ما اگر واقعا بخواهیم به فوتبال خود سروسامان دهیم و اراده صادقانه کرده ایم که بر کاروبار آن ، نظم و برنامه و قانون حاکم کنیم ، باید از همین اول ، گام های خود را درست برداریم ، با استفاده از نظرات کارشناسان درست اندیش و خوشنام ، یک تحلیل دقیق از واقعیات فوتبال خود به دست بیاوریم، نقاط ضعف و قوت آن را کشف کنیم و بر اساس آن برای رفع ضعف ها و تقویت قوت ها برنامه ریزی کنیم. با اینکه زدن این حرف ، سخت است - و شاید برای کسانی هم برخورنده باشد - اما واقعیت این است که ورزش و فوتبال ما به شدت از" ضعف تحلیل" در رنج است و به جای آن تا دل تان بخواهد عوضی گیری و بحث های انحرافی رایج است و این البته مربوط به حالا و امروز و این دوره نیست . این ، یکی از ضعف های اساسی فکری و علمی در فوتبال و ورزش ایران است که از دیرباز وجود داشته و خود یکی از موانع پیشرفت ورزش ماست و این مجله بارها و بارها و از سال ها پیش ، به آن اشاره و سعی کرده که توجهات را به آن جلب نماید.

*نگاه به گذشته

علاقه مندان به ورزش حتما به یاد می آورند که سال ها پیش ، وقتی تیم ملی ایران در شرایط مناسبی شانس صعود به مرحله نهایی جام جهانی(2002) را از دست داد، رسانه های ما و برنامه های پربیننده به جای تحلیل دقیق و ریشه یابی علمی و واقعی ناکامی تیم ملی فوتبال ، این بحث غلط را به راه انداختند که "آیا مربی خارجی خوب است یا مربی داخلی؟ " ، بحثی که شاید اگر وقتی دیگر مطرح می شد، قابل توجه و مفید هم به حساب می آمد اما در آن مقطع اصلا جای طرح این موضوع نبود و با نادیده گرفتن عوامل مختلف درونی - که مانع از صعود تیم ملی شدند - یک نوع عوضی گیری و بحثی انحرافی محسوب می شد که این نشریه در همان زمان ، این موضوع را اعلام کرد و نوشت ، هر چند مثل خیلی از حرف های حساب دیگر در این ورزش خریداری نداشت و ‌ندارد.

*امروز هم مثل دیروز ؟!

امروز و حکایت این روزها را ببینید . پیش از این هم نوشته ایم اینکه ضعف های ریز و درشت ساختاری و سیستمی این فوتبال را نبینیم و عملکرد رسانه ها و تحلیل های غلط و جانبدارانه و بعضا منفعت جویانه آنها را به حساب نیاوریم، واقعیات ناخوشایندی که این فوتبال را بیمار کرده و تا دو ماه قبل از شروع همین جام جهانی ، آن را گرفتار باندهای مخرب و مداخله گر دلالی و یک سرمربی بلااراده دست نشانده جریان دلالی افسار گسیخته ساخته ، کتمان کنیم و در تحلیل های خود اصلا در نظر نگیریم و بعد بیاییم صعود نکردن به دور بعدی جام جهانی ( که با صدای بلند اعلام می کنیم اصلا و فعلا حق این فوتبال و شرایط و ساختار حاکم بر آن نیست) را صرفا به پای شیوه بازی و تاکتیک اتخاذ شده از سوی کادر فنی بنویسیم ، یا از سر جهل و از مرحله پرتی است یا ناشی از غرض ورزی وعقده گشایی ! خلاصه هر چه باشد و از هر نیت وغرضی سرچشمه گرفته باشد، کمکی به درمان دردهای فوتبال نمی کند ، سهل است ، که آنها را عمیق تر هم می سازد.

*همه به میدان بیایند

برای ساختن اساسی - و نه وصله پینه ای - ورزش و رشته ای پرطرفدار و جذاب مثل فوتبال ، باید همه به میدان بیایند و نسبت به حال و روز و سرنوشت آن حساس باشند و بالاخره نقش بایسته خود را ایفا کنند. در ایام حضور تیم ملی در مسابقات قطر و برگزاری بازی های این تیم در مقابل حریفان ، همه دیدیم که توجه مقامات و مسئولان کشوری و حتی بعضی از عالمان و مراجع تقلید و بالاخره رسانه های سیاسی و فرهنگی و غیر ورزشی به این رقابت ها جلب شده بود و در شبکه چهار رسانه ملی ، شاهد حضور اساتید اهل فلسفه و جامعه شناسی و... بودیم که البته همه اینها حکایت از کارکرد های منحصر به فرد و تاثیرگذاری پدیده ای به نام فوتبال می کند. بنابراین وقتی می گوئیم همگان باید نسبت به حال و روز فوتبال و سرنوشت آن حساس باشند و نقش خود را به درستی ایفا کنند، منظورمان کاملا روشن است. این توجه و دقت ، نه فقط در ایام جام جهانی و برگزاری مسابقات ملی ، بلکه در شرایط و روزهای غیر از آن هم باید به این رشته ورزشی معطوف باشد، چه اگر سرنوشت فوتبال را به حال خود رها کنیم - چنانکه تاکنون بوده - مفسدان و قالتاق ها و دلال های قانون شکن و... از یک سو و دشمنان و بدخواهان و جریانات ضد ایرانی از سوی دیگر ، عنان و اختیار را به دست گرفته و فکر و جسم آن را بیمار می کنند تا در حالی که منافع و مواهب ورزش و فوتبال به جیب این نابکاران می رود، چیزی نصیب ملت ایران نشده و قدمی در جهت منافع ملی برداشته نشود و...

* سیدمحمدسعید مدنی