تحول، نیاز اساسی ورزش ایران

در همین اول سال و نخستین سرمقاله قدیمی ترین نشریه ورزشی کشور ، بدون مقدمه چینی می رویم سر اصل مطلب و بار دیگر صریح و قاطعانه تاکید می کنیم که ورزش کشور از جنبه های مختلف - خاصه از حیث مدیریتی و عمدتا روش های مدیریتی- به یک تحول جدی و اساسی احتیاج دارد. همه می دانیم که ورزش ایران از ظرفیت بالایی برای رشد و پیشرفت و همچنین سرمایه های غنی - چه از نظر مادی و چه در ابعاد انسانی - برخوردار است و لذا می تواند سقف پروازی فراتر از این و جایگاهی بالاتر از آنچه فعلا دارد ، داشته باشد اما اینکه چرا ندارد و در سطحی پایین پرواز می کند و در جایگاهی کمتر از آنچه که حق واقعی و مسلم آن است، قرار گرفته ، سوالی مهم است که در پاسخ به آن می توان به دلایل و عوامل مختلفی اشاره کرد که از نقاط ضعف ورزش ما به حساب می آیند و به مثابه سد و مانعی عمل می کنند که از" درون " جلوی پیشرفت و بهتر شدن ورزش مستعد ایران را گرفته اند . پرداختن به این علل و عواملی که به نظر ما می رسد از وظیفه این مقال و حوصله خواننده محترم خارج است ، اما برای نمونه می توان به یکی از مهمترین آنها یعنی ضعف ورزش ایران اشاره کرد و در آینده و نوشته های دیگر به سایر عوامل پرداخت . البته این کاری است که پیش از این بارها و به کرات این نشریه در صفحات مختلف خود به آن اهتمام ورزیده ولی چون گوش شنوایی پیدا نشده و مشکلات ورزش کماکان پا برجاست، بازهم باید گفت و نوشت و تذکر داد، بلکه گوش شنوا وهمت بلندی پیدا شود و برای درمان دردهای درونی این ورزش کاری انجام بدهد . آن عامل که به نظر ما از مهمترین- و بلکه مهمترین - نقاط ضعف ورزش ماست، موضوع" مدیریت" است . این حرف البته به هیچ وجه به معنای نادیده گرفتن زحمات و تلاش های خالصانه ای که از سوی مدیران توانا و کاربلد در ورزش صورت می گیرد، نیست اما آنچه که نمی شود آن را کتمان کرد و نادیده گرفت و تقریبا درباره آن وفاق عمومی میان کارشناسان وجود دارد ، این است که این ورزش به درستی مدیریت نمی شود. روش ها واقدامات مدیریتی ورزش با داشته های سرشار و ظرفیتهای نهفته آن هرگز همخوانی و تطابق ندارد و برای اینکه از این داشته ها به درستی استفاده و ظرفیت های نهفته، آشکار شود و به فعلیت درآید، باید حتما در شیوه های فعلی و روش های کهنه و نخ نما شده کنونی تحولات اساسی صورت بگیرد . این همان تحولی است که ورزش ما نه فقط در بخش مدیریتی خود که در حوزه ها و رشته های مختلف ورزشی به آن احتیاج دارد و این مجله حداقل در این یکی دوساله اخیر بارها از آن به عنوان " لزوم اصلاحات انقلاب گونه در ورزش " یاد کرده و بر آن تاکید ورزیده است.
حتما خوانندگان محترم و مخاطبان عزیز ما و بالاخره مدیران و مسئولان ورزش می دانند که رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز سال نو، در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حرم رضوی(ع) با اشاره به دعای معروف و پر معنای اول سال که از خداوند می خواهیم که " حول حالنا الی احسن الحال"، به موضوع "تحول" پرداختند و آن را " نیاز اساسی کشور" خواندند . ایشان " تحول " را " تقویت نقاط قوت و رفع نقاط ضعف و معیوب"، تعریف کردند که البته کاملا مغایر و متضاد تعریفی است که دشمنان قسم خورده و بدخواهان کینه توز این ملک و ملت ارائه می دهند! رهبر معظم انقلاب البته در آن سخنان بیشتر روی مساله اقتصاد و ایجاد تحول در آن تاکید کردند، اما هم از فحوای کلام ایشان و هم در یک نگاه واقع بینانه ، به روشنی مشخص است که منظورشان تحول در حوزه های مختلف و محتاج تحول است، یعنی در همه جاهایی که نقاط ضعف بر نقاط قوت می چربد یا حداقل نقاط ضعف به مثابه موانع پیشرفت، پرقدرت عمل می کنند . با همین نگاه و توجه دقیق به سخنان و توصیه های رهبر انقلاب، برای اهالی ورزش این نتیجه حاصل می شود که "ورزش " نیز یکی از حوزه هایی است که سخت محتاج تحول است. (در ورزش نقاط ضعف فراوانی وجود داردکه به یک نمونه بارز آن اشاره کردیم ) که اجازه نمی دهند در مسیر بهتر شدن و پیشرفت و قوی شدن حرکت کند. اجازه نمی دهند ورزش با خلق افتخارات و کسب مدال ها و درخشش درمیادین بین المللی دل مردم را ) بیش از این (شاد کند، اجازه نمی دهند ورزش نیز به سهم خود با ارائه کارکردهای فرهنگی به تقویت و ارتقاء و رشد شخصیت فرهنگی و خودآگاهی اجتماعی و تاریخی و بالاخره باورهای اعتقادی جامعه - به ویژه نسل جوان - کمک کند . بعضی از این نقاط ضعف، ساختاری است و بعضی عارضی و برخی ها چون بقا و نفع خود را در بی سروسامانی و آشفتگی ورزش می بینند با عملکرد و رفتارهای خود - باغرض و حساب شده و یا از سر جهل وغفلت - مانع از رفع معایب و تقویت نقاط قوت) تحول( در ورزش می شوند. همانطور که بالاتر اشاره شد این نقاط ضعف (چنانکه نقاط قوت) و حتی عناصر و خاستگاه های آنها بر قاطبه اهالی ورزش - خاصه مدیران و مسئولان برآمده از متن ورزش ( و نه مدیران سفارشی و تحمیلی که خود از نقاط ضعف بزرگ ورزش ما هستند) - کاملا روشن و مشخص هستند و ماهیت و نحوه عملکرد و ریشه های آنها معلوم و پیداست. اگر می خواهیم و قرار است ورزش ایران از جایگاه فعلی با گام های بلندتر و قاطع تر و سرعت بیشتر به سمت جایگاه مطلوب و حقه خود حرکت کند، راهی جز ایجاد تحول وجود ندارد. چاره ای جز ریشه کن کردن نقاط ضعف وعاملان و پدید آورندگان آن وجود ندارد و ذکر این ضرورت بود که ما مقاله اول سال خود را بی مقدمه آغاز کردیم. با تبریک مجدد سال نو و بهار طبیعت که امسال با ماه مبارک رمضان و " بهار معنویت" همزمان و قرین شده ، امیدواریم در سال جدید مدیران و مسئولان ورزش با جدی گرفتن موضوع" تحول در ورزش"، با اصلاح روش های غلط و توقف بعضی از روند های مخرب ، به تقویت نقاط قوت بپردازند، به موضوع ورزش که با اکثر مردم - خاصه نسل جوان – سروکار دارد ، اهمیت بیشتری دهند و اجازه ندهند سوءتدبیرها و بی کفایتی و غفلت ها، بر پیکر این ورزش ضربه وارد کنند، آن هم ضرباتی که حتی از دست بدخواهان و رقبا هم ساخته نباشد! ضرباتی که برای آن مثال های فراوان سراغ داریم و آخرین آن بلایی است که با شیوه های غلط مدیریتی و روش های باری به هرجهت مدیران سفارشی، سر تیم پرطرفدار استقلال خراب شد و این تیم را که فصل گذشته بدون شکست قهرمان فوتبال ایران شده بود، از حضور در رقابت های باشگاهی آسیا محروم کردند و با شکستن قلب طرفداران آن ، بلکه دوستداران ورزش ایران،"دشمن شاد کن " شدند، دشمنی که می دانیم تمام هم وغم او آن است که ورزش و ورزشکار ایرانی را منزوی و بایکوت کند. این کار به لطف! روش های غلط مدیریتی در ورزش انجام شد . واقعا وقت آن است که حداقل برای جلوگیری از ضرباتی که از درون به پیکر ورزش ما وارد می شود( این شتر جلوی خانه پرسپولیس و ... هم خوابیده !) و روح و روان علاقه مندان را به بازی می گیرد ، به معنای واقعی به اصلاح ورزش بپردازیم و علی الخصوص برای اداره و مدیریت آن طرحی نو و انقلابی دراندازیم...

* سیدمحمدسعید مدنی