مرگ تدریجی بسکتبال را می بینند ولی حرف از آینده بهتر ورزش می زنند !

* از " خیلی خوب " تا " دور از انتظار "

از قول دبیر کمیته ملی المپیک مطلع شدیم که در ارزیابی صورت گرفته درباره عملکرد کاروان ورزشی ایران، رشته های حاضر در چهار دسته از " خیلی خوب " تا " دور از انتظار" ( یا همان ضعیف و ناکام خودمان!) تفسیم بندی شده اند. بنا بر اظهارات ایشان هیچ رشته ای - حتی کشتی - در دسته " عالی" قرار نگرفته و تقسیم بندی از" خیلی خوب " شروع شده است. آقای دبیر در پایان وعده داده و اظهار امیدواری کرده است که با تلاش بیشتر برای دوره های بعد " حرکت رو به جلو" داشته باشیم و رده خود را در جدول مدال ها ارتقاء بخشیم.

*به گزارش دادن بسنده نکنید

از اینکه می خوانیم و می شنویم که مسئولان و مدیران ارشد ورزش دور هم می نشینند و طی جلسات متعدد وضعیت ورزش کشور – و از جمله عملکرد کاروان ورزشی ایران در بازی های آسیایی - را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهند، به طور طبیعی خوشحال می شویم اما این خوشحالی به شرطی به امیدواری تبدیل می شود که به عمل در خور و بایسته منجر شود. صرف اینکه گزارشی از عملکردها - چه مثبت و چه منفی - داده شود اما بعد از آن اتفاقی نیفتد و موفق و ناموفق و لایق و نالایق کماکان به کار خود ادامه دهند، مثل این است که فساد و انحرافی اتفاق بیفتد ولی مسئولان به جای برخورد با مفسدان و منحرفان، به گزارش دادن فساد و انحراف بسنده کنند و حداکثر وعده ای بدهند و حرفی بزنند و عملا اتفاقی نیفتد.

*ماجرای "چای"

الان که بحث اختلاس و رانت درباره " چای " پیش آمده مردمی که زیر فشار اقتصادی بوده و با مشکلات معیشتی در حال دست وپنجه نرم کردن هستند، از مسئولان یک انتظار دارند و آن برخورد قاطعانه و شفاف با ماجرا و محاکمه قانونی مسببان و خیانتکاران به بیت المال - هرکسی و در هر جایگاهی – است . از این افتضاح اقتصادی حالا حتی خواجه حافظ شیرازی هم اطلاع پیدا کرده است، بنابراین مردم از مسئولان توقع ندارند بیایند گزارش این اختلاس و تخلف بی سابقه اقتصادی را بدهند . آنها از مسئولان دولتی و قضایی توقع دارند که هر چه سریعتر و به طور شفاف روند رسیدگی به این تخلف بزرگ را آغاز کرده و متخلفان را چنان به سزای عمل خود برسانند که برای همگان درس عبرت شود.

*شر فرصت طلبان را کم کنید

این موضوع درباره بحث ما هم صادق است. در اینجا هم دوستداران ورزش از مسئولان ارشد این حوزه انتظار دارند که فراتر از ارائه گزارش و توضیح واضحاتی که هر اهل ورزشی به آن واقف است و می داند چه کسانی در ورزش سرجای خود نشسته و چه کسانی با لابیگری و سفارش این وآن مقام ذینفوذ همشهری و هم باندی جایگاه های مدیریتی را در برخی از فدراسیون ها غصب کرده اند، در عمل فرق " دوغ " و " دوشاب " را معلوم و شر مشتی نالایق و فرصت طلب را که با رفتار جاه طلبانه خود موجب دفع بسیاری از عناصر کاربلد و استخوان خرد کرده های اهل فن و جذب افراد بی هنر و مجیزگو شده و دمار از روزگار ورزش درآورده اند، کم کنند.

*از تو حرکت، از خدا برکت

آقای دبیر کمیته ملی المپیک اظهار امیدواری کرده ‌که با تلاش هایی که صورت می‌گیرد، جایگاه ورزش ایران در آینده بالاتر رفته و ارتقاء پیدا کند. ما هم مثل هر ایرانی دیگری که خواهان سربلندی و موفقیت این کشور در همه عرصه ها - از جمله ورزش - هستیم، امیدواریم این اتفاق بیفتد منتها این اتفاق با دست روی دست گذاشتن و بی عملی و غلط کاری و مماشات و رودربایستی و ترس و... هرگز رخ نخواهد داد که گفته و درست هم گفته اند " از تو حرکت، از خدا برکت" . خلاصه فقط " به عمل کار برآید ، به سخندانی نیست " .

*افکار کوچک و دم دستی

چنانکه بارها نوشته ایم معتقدیم ورزش برای تحول و شتاب دادن به حرکت خود در مسیر پیشرفت - که البته در بعضی از جاها و رشته ها به جای حرکت ، ولو حرکت لاک پشتی رکود و توقف حاکم است - در سطوح مدیریتی خود نیازمند تغییرات اساسی است . بدیهی است این سخن ما صرفا به معنای تغییر افراد و رفتن زید و آمدن عمرو نیست، بلکه نظر ما بیشتر متوجه تغییر افکار است. متاسفانه در خیلی از جاهای ورزش، کسانی با افکار کوچک و دم دستی سکان امور را در دست دارند ، کسانی که عمدتا چون ورزشی نبوده و در بطن و متن ورزش رشد نکرده و بالا نیامده اند ، نگاه واقع بینانه و شناخت دقیقی از کم و کیف ورزش ایران نداشته و مثل هر ناآشنای دیگری، همه ورزش را در برد و باخت و نتیجه و کسب مدال و... می بینند و از دیگر ابعاد آن و کارکردهای متنوع ورزش اصلا اطلاع ندارند.

*راه پیشرفت

آنها اصلا متوجه نیستند که اگر هم می خواهیم ورزش مدال آور و افتخارآفرین باشد ( که باید باشد) باید قبلا زمینه های فرهنگی و ذهنی و تربیتی و فرهنگی و اقتصادی آن را فراهم آوریم. هیج کشوری در ورزش موفق و پیشرفته نشده، مگر آنکه به این مسائل توجه داشته و از راهش وارد شده است. ما در ورزش خود کسانی را در بعضی از مسئولیت های حساس نشانده ایم که اصل ورزش را نمی شناسند و با علم و اصول مدیریتی به کلی بیگانه و غریبه اند . چطور می شود انتظار داشت که اینها " راه بلد" باشند و ورزش را به گونه ای مدیریت و رهبری کنند که موجب تحول و پیشرفت آن شود؟! اگر هم می بینیم که اوضاع و احوال ورزش - چه از حیث فنی و چه از نظر فرهنگی و اخلاقی - آنچنان نیست که انتظار می رود و باید باشد، حتما و بدون تردید یکی از دلایل اصلی و مهم آن همین است.

*مدیران عوضی آمده ، " معلول " هستند ، نه " علت "

البته هیچ مدیر و صاحب منصبی با قلدری و گردن کلفتی نمی آید بر صندلی های ریاستی ورزش تکیه بزند. در واقع باید توجه داشت که خود این مدیران نامدیر و عوضی آمده، " معلول" هستند، نه " علت " . " علت " کسانی هستند که به دلایل حتما غیر موجه ، یا به طور مستقیم و علنی و یا با فراهم آوردن بسترها و هموار کردن راه ها و ایجاد سازوکارهای غلط - مثل شوهای انتخاباتی بعضی از مجامع - برای ورود چنین نامدیرانی به حساس ترین جایگاه های مدیریتی ورزش، چراغ سبز نشان می دهند. البته بعضی وقت ها خود مدیران ارشد هم زیر بار سفارش ها و توصیه هایی می روند که از مقامات بالاتر به آنها دیکته می شود و ... خلاصه کلام اینکه با مکانیزم و سازوکارهای فعلی ،همان قدر که راه بر افراد لایق و کاربلد و شایسته وعاشق بسته است، فضا برای ورود و تاخت وتاز و جولان دادن غریبه ها و چسبیده ها وعاشقان ریاست و استفاده از مواهب ، باز و مهیاست. همه عرض ما هم این است که برای ایجاد تحول و حرکت آفرینی در ورزش این سازوکار باید تغییر کند و کار ورزش به دست اهل آن بیفتد.

*امکانات در دست نا اهل

آقای دبیر کمیته ملی المپیک و سایر مدیران ارشد ورزش که اعلام می کنند و برای آینده خط ونشان می کشند که باید کاری کنیم که در دوره بعدی بازی های آسیایی مقام خود را ارتقاء ببخشیم و به رده های بالاتر صعود کنیم ، خوب می دانند که رسیدن به چنین هدفی و گام نهادن در مسیر تحقق آنچه می گوییم و وعده می دهیم ، نیازمند مهیا کردن امکانات و لوازم ضروری است. این آقایان که با ورزش و خاصه ساختار مدیریتی ورزش غریبه نیستند - چون تجربه کرده اند - بهتر از هرکسی می دانند که اگر تمام لوازم و ابزار و امکانات عالم را جمع کنیم ولی به دست اهلش نسپاریم و بر کاروبار آن نظارت نکنیم، همه آن امکانات باد هوا و نفله خواهد شد . بنابراین اگر این آقایان آنطور که می گویند می خواهند کاری کنند که مقام ورزش ایران در دوره های بعدی بازی های آسیایی ارتقاء یابد، باید در اولین گام ، فکری به حال بعضی از مدیریت های ورزش بکنند.

*اصلاح را از رشته های " رفوزه " آغاز کنید

این کار حالا که بررسی عملکرد و کارنامه ورزش ایران به تفکیک رشته ها صورت گرفته، آسان تر به نظر می رسد. در این باره به گمان و پیشنهاد ما کار اصلاحی را باید از رشته های ضعیف و " رفوزه " یا به قول آقای خسروی وفا " دور از انتظار"! شروع کرد. هرچه سریعتر باید با تشکیل جلساتی دقیق و کارشناسانه، بدون حب و بغض بررسی شود که علت یا علل اصلی ناکامی این رشته ها چه بوده است؟ اگر مشکل مدیریت و عملکرد مدیریتی است، با کمال قاطعیت عذر این گونه مدیران را بخواهید و اجازه ندهید که به لطف حمایت های سیاسی یا جناحی یا خانوادگی و... که می شوند، با سرنوشت ورزش و رشته های مربوطه بازی کنند و آنها رابه سراشیبی سقوط بکشانند. اگر مشکل از مدیر و شخص مدیر نیست و او در انتخاب اصحاب و یاران خود و سیاست های اتخاذ شده، از بهترین افراد و روش های ممکن استفاده کرده است، با کمک خود وی ببینید که ایراد و مشکل از کجاست و...

*سقوط بسکتبال

برای مثال رشته ای مانند بسکتبال را تحت بررسی دقیق قرار دهید. رشته ای که از دو دهه‌ پیش(در دوره مدیریت مرحوم مشحون) مثل والیبال حرکت صعودی و رو به جلویی را آغاز کرد و تا مقام قهرمانی و نایب قهرمانی آسیا و بازی های آُسیایی پبش رفت، به المپیک( پکن) راه پیدا کرد و... چرا این اواخر - خاصه در دوره مدیریت فعلی - هم از حیث فنی وهم به ویژه از نظر فرهنگی و اخلاقی به این حضیض و سقوط دچار شده است ؟ آیا اشکال مدیریتی است و کسانی که صندلی های ریاست این فدراسیون را اشغال کرده اند، عوضی آمده و نالایق هستند یا اشکال کار در جاهای دیگر است ؟ خلاصه نمی شود دست روی دست بگذاریم و شاهد مرگ تدریجی بسکتبال و نظایر آن باشیم ولی حرف از آینده بهتر ورزش هم بزنیم !

*رابطه موفقیت با لیاقت

در شماره گذشته ، اشاره کوتاهی به تیم ملی و میدان مهم در پیش رو ، یعنی جام ملت های آسیا داشتیم. پیش از این هم نوشته بودیم با وضعیتی که فوتبال ما دارد و اشکالات عدیده ای که بر آن از حیث ساختاری و اجرایی وارد است، حرف از قهرمانی و فقط قهرمانی زدن در این مسابقات یا از سر " از مرحله پرتی " است یا به دلیل شیطنت و غرض ورزی. بالاتر هم اشاره کردیم – و پیش از این هم بارها نوشته ایم - دنیایی که در آن زندگی می کنیم، دنیایی است که بر آن نظم و قانون و حساب و کتاب حاکم است. این دنیا به دیارالبشری بدهکار نیست که بخواهد به قوم و رنگ و نژاد و ملیت و مذهب خاصی باج بدهد. بنابراین موفقیت و پیشرفت و قهرمانی و افتخار و مدال و سکو را به برنامه دقیق تر و کار بهتر و لیاقت و شایستگی و درستی و اخلاص می دهند. عرصه ورزش نیز از این قاعده و قانون مستثنی نیست. اینجا نیز هرکسی بهتر کار کند و لیاقت خود را به اثبات برساند، موفق تر از دیگران است. انصاف این است که ما از دیگران - یا لااقل بعضی از دیگران و رقیبان - بهتر و بیشتر و مخلصانه تر کار نمی کنیم. با این حال نباید نومید بود . باید حداکثر تلاش و کوشش را برای کسب نتایج بهتر به کار برد. توقع طرفداران واقعی فوتبال هم جز این نیست. آنها توقع دارند، به ویژه کسانی که درباره تیم ملی مسئولیت مستقیم دارند، حداقل به دست خود موجب تضعیف این تیم نشوند و فراتر از رفافت ها و شراکت ها و... " بهترین" ها را برای ساختن یک تیم ملی قوی به کار بگیرند ... امیدواریم چنین باشد.

*سیدمحمدسعید مدنی