از پیشرفت حرف می زنند، به سمت پسرفت حرکت می کنند !

شکایت دبیر فدراسیون فوتبال

شکایت دبیر فدراسیون فوتبال از باشگاه استقلال درباره نامه ای که بدون اطلاع او توسط این باشگاه با مهر و امضای فدراسیون به فیفا ارسال شده ، خبر و دلیل دیگری بود که بر آتش تنش ها و درگیری های لفظی و بیانیه نویسی ها و تهمت زدن ها و احساس تبعیض هایی که فضای فوتبال ما را کدر و شبهه ناک ساخته است، دمید و موج دیگری از بحث ها و اظهارنظرها و شبهه افکنی ها و... در آن ایجاد کرد.

فوتبال به کجا می رود؟

برای خیلی ها که مسائل ورزش و رشته پرطرفدار و " توی چشمی" فوتبال را دنبال می کنند، مطرح ترین سوال این است که راستی این فوتبال (بخوان ورزش) به کجا می رود و تا کی و کجا می خواهد به این وضع و روند ادامه دهد ؟ روند و اوضاعی که بیش از هر چیز ریشه در عدم شفافیت و پنهانکاری و بی صداقتی بعضی از مسئولان و مدیران ورزش و فوتبال دارد ، روند و اوضاعی که تا زمانی که هست و برای حل آن فکری نشود، فضا و حال و هوای فوتبال همین است که هست و انتظار بیشتری نمی توان داشت.

حاشیه ، فراتر از متن

تقریبا همه اهالی فوتبال - از تماشاگر گرفته تا کارشناس و مربی و بازیکن - بر این نکته اتفاق نظر دارند که از این فوتبال کسی لذت نمی برد و حواشی مخرب، متن و اصل ماجرا را زیر سوال برده است ، یعنی اینقدر که حرف ها و اتفاقات و تنش های خارج از میدان و اظهارات کنفرانسی و بیانیه نویسی و اتهام زنی و فضای حاکم بر سکوهای تماشاگران و... خبرساز و " حرف دار" است، خود فوتبال و کیفیت بازی ها و سطح فنی رقابت تیم ها اصلا حرفی برای گفتن ندارد!

تکرار و کلیشه

متاسفانه هر روز هم از این باغ بری می رسد و اتفاقی بکر و نوظهور و حاشیه ای بر حساسیت ها و ابهامات و لاجرم تنش ها و درگیری های فوتبال اضافه می کند. در برابر این اتفاقات و مسائل هم مسئولان و متولیان امر جز مشتی حرف تکراری و کلیشه ای و خنثی، هیچ کار عملی در جهت شفاف سازی و رفع ابهامات و روشنگری و... انجام نمی دهند و این فضای کدر و پر از ابهام یکی از اصلی ترین دلایل جو و فضای نامناسب و آزار دهنده حاکم بر فوتبال است.

چرا وچرا و چرا ؟!

تازه ترین از این دسمت مسائل عجیب و غریب - که تقریبا می شود گفت در دنیایی که ورزش بر اساس استانداردها و نظم و ترتیب حرفه ای اداره می شود، بی سابقه است - همین مساله نامه نگاری باشگاه استقلال با کاغذ سربرگدار فدراسیون فوتبال و امضای دبیر فدراسیون است ، مساله ای که ما هم مثل خیلی ها تا همین جای آن را می دانیم و از جزئیات دقیق ماجرا بی اطلاع هستیم. ما هم متوجه نمی شویم که چرا و چگونه باشگاهی باید دست به چنین کاری بزند و اصلا می تواند دست به چنین کاری بزند؟ اگر این نامه آنطور که می گویند باید در همان روز از طرف فدراسیون ارسال می شده، چرا نشده و باشگاه استقلال با اجازه بعضی از مسئولان رده بالای فدراسیون ، خود دست به این کار زده است ؟ و باز این نکته که اگر فدراسیون اجازه داده چرا دبیر فدراسیون شکایت کرده است؟ اگر هم نامه غیر قانونی و با جعل امضای دبیر و مُهر فدراسیون فوتبال ارسال شده ، چرا فدراسیون در برخورد با خطاکاران ، قاطعانه و قانونی و هرچه سریع تر دست به کار نمی شود تا ذهن جامعه روشن شده و اهالی فوتبال از چند وچون ماجرا با اطلاع باشند و بیش از این به ابهامات و اتهام زنی ها دامن زده نشود؟

باز هم بحث مدیریت

وقتی بحث به اینجا می رسد خواهی نخواهی به موضوع " مدیریت " برمی گردیم. وقتی از سرو کول فوتبال و بلکه ورزش ما ، افرادی که در اندازه و شایسته تصدی امور مهم نیستند، بالا و پایین می روند و پست های حساس آن را اشغال کرده اند ، باید هم از اینطور مسائل عجیب و غریب و بی سابقه یا خیلی خیلی کم سابقه رخ دهد. وقتی مدیران ارشد دولتی تکلیف تیم های بزرگ و باسابقه و ریشه دار مردمی را روشن نمی کنند و دهه هاست که در این باره این دست و آن دست می کنند و با وعده های سرخرمن خود مردم دوستدار ورزش و هواداران این تیم ها را - که با همه مشکلات زندگی و گرفتاری های معیشتی به عشق خود وفادارند - سرکار می گذارند، باید هم پای نااهلان سابقه دار! به اینطور تیم ها و باشگاه ها باز شود و دود عملکرد غلط و غیرشفاف و پرمساله آنها به چشم همان هواداری که عرض کردیم برود. وقتی در ورزش و فوتبال اصل مهم و حیاتی ای مثل " نظارت " معنایی نداشته باشد و هرکسی در گوشه ای برای خود بساطی راه بیندازد و حکومت خودکامه ملوک الطوایفی بر پا کرده و تمام عقده ها و کمبودهای زندگی را بر سر رشته و حوزه مدیریتی خود خالی کند و به هیچ کسی هم پاسخگو نباشد و اشتباه پشت اشتباه مرتکب شود و هیچ مدیر مثلا بالا دستی هم از ترس حامیان پشت پرده او جرات نکند به وی بگوید که بالای چشمان جنابعالی ابرو قرار دارد، باید هم این اتفاقات عجیب و غریب و پشت سر هم بیفتد و حیثیت و آبروی بین المللی ورزش دستخوش غلط کاری مدیران نابلد عوضی آمده عشق شهرت و مقام شود.

آیا مردم نامحرم هستند؟!

از ظاهر و باطن واقعیات اینطور برمی آید که برخی از مسئولان و دست اندرکاران فوتبال و فدراسیون فوتبال مثل خیلی جاهای ورزش و حوزه های غیر ورزشی، مردم را " نامحرم" می دانند ، همان مردمی که از صدقه سر آنها این آقایان و امثال آنها به این ‌پست و مقام ها رسیده اند ، همان مردمی که به برکت وجود آنها، چرخ فوتبال و ورزش مملکت می چرخد و اگر آنها نبودند خیلی ها که جاه و مقامی به هم زده و اِهن و تلُپی در این ورزش به راه انداخته اند باید می رفتند و غاز می چرانیدند!

... از خاک تا افلاک

سخن از جاه ومقام شد ، یاد حدیثی از امام علی(ع) افتادیم ، امامی که تراز و الگوی مدیریت اسلامی است و ما با همه ادعاها از همه نظر ، از جمله همین حیث ( مدیریت) از خاک تا افلاک با ایشان فاصله داریم ، مایی که با انقلاب خود سر آن داشتیم ( و ان شاءا... داشته باشیم) که با پیاده کردن شمایی از مدیریت علوی ، الگویی ماندگار و جاوید برای بشریت به یادگار بگذاریم ، مایی که با این نحوه مدیریت اصلا معلوم نیست به کجا می رویم و قرار است از کجاها سر دربیاوریم ! ... بگذریم.

... از مدیریت علوی تا مدیریت طاغوتی

مولای متقیان ( ع ) می فرماید : " و لکل شییً زکات" ( برای هر چیزی زکاتی است) مثلا زکات علم، نشر و آموزش آن است به بی علمان یا زکات تندرستی ، کوشیدن در راه طاعت خداست، زکات دست، بخشندگی و سخاوت و نوشتن علوم است و... الخ.

اما علی (ع) می فرماید:" زکات الجاه بذلهُ" . یعنی زکات جاه ( پست و مقام ) گذاشتن آن است در خدمت مردم . از منظر مدیریت علوی، هرکسی که به پست و مقامی می رسد ، به جای قیافه گرفتن و تحقیر و خرد کردن مردم ، باید آن را یکسره در خدمت آنها بگذارد. آن کسی که مدیریت را در خدمت خودش و خانواده و خاندان و قوم و خویش و همشهری وهم باند و جناح خود قرار می دهد تا آنها از چرب و شیرین دنیا برخوردار شوند و به ریش مردم بخندند، طاغوت است، فرعون است که قرآن درباره اش می فرماید: " فاستخف فی قومه فاطاعوه"( مردمش را تحقیر و کوچک می کرد که اطاعتش کنند.)

بلبشو و شلختگی

سخن را جمع کنیم که دارد از جاهای باریک سردرمی آورد! بارها درباره لزوم تجدیدنظر در مورد روش و سلوک مدیریتی در ورزش نوشته ایم و آن را گام اول برای ایجاد هرگونه تحول و اصلاح می دانیم. در هر کجای دنیا که ورزش پیش رفته و رشته هایی مثل فوتبال از حیث فنی ارتقاء یافته ، اصلی ترین دلیل آن سازوکار و روش و منش مدیریتی است. ما خیلی وقت ها حرف از تحول و اصلاح و حرکت در مسیر پیشرفت می زنیم اما درست عکس آن عمل می کنیم و فرصت ها را هدر می دهیم و سرمایه های ارزشمند خود را می سوزانیم و نتیجه اش این می شود که در ورزش اتفاقی که علاقه مندان و دوستداران آن انتظار دارند - یعنی بهتر شدن و قوی شدن و جلوتر رفتن - رخ نمی دهد و بدتر از آن اتفاقاتی می افتد که حکایت از حاکمیت مدیریتی پایین تر از حد و اندازه های واقعی ورزش و رشته ای مثل فوتبال و بیگانه با انتظارات اهالی ورزش و دوستداران فوتبال دارد. اتفاقاتی مثل آنچه که بهانه این سخن شد و مطلب را از آن آغاز کرده ایم ، آیا از چیزی غیر از بلبشو و شلختگی حاکم بر مدیریت فوتبال ما حکایت می کند؟!

قهرمانی ، فقط هم قهرمانی

جالب است که در چنین حال و وضعی که فوتبال ما به آن گرفتار شده و در روزگاری که بیش از هر وقت دیگر نظم و مدیریت و عقلانیت تعیین کننده است ، عده ای ، یا از سر ناآگاهی و از مرحله پرتی یا به دلیل غرض ورزی و بیماردلی ، یکسره حرف از" قهرمانی و فقط قهرمانی" در مسابفات رده های مختلف باشگاهی و ملی در قاره کهن می زنند. انگار فوتبال کشورهایی مثل ژاپن و کره و استرالیا و ... در خواب خوش و غفلت به سر می برند تا ما به راحتی بتوانیم صاحب کاپ های آسیایی شویم!

غرض ورزی یا از مرحله پرتی!

ما البته مثل هر ایرانی وطن دوست دیگری که از ته قلب خواهان اعتلا و سرفرازی نام و پرچم کشورمان در رقابت های بین المللی است ، دوست داریم که تیم های ورزشی ایران در رده ها و سطوح مختلف و در میادین گوناگون صاحب مقام و عنوان های برتر شوند و علاوه بر این دوست داشتن ، چنانکه بارها نوشته ایم بر اساس واقعیت ها – و نه رویا پردازانه - اعتقاد داریم که با همین وضع و شرایط ناخوشایند و ضعف های عدیده مدیریتی ، تیم های ورزشی ما - چه باشگاهی و چه ملی - می توانند پا به پای رقیبان و همگنان خود در رقابت های بین المللی بدرخشند و افتخار خلق کنند اما اینکه یکسره حرف از قهرمانی و مدال آوری بزنیم، عرض کردیم یا از سر بی انصافی و غرض ورزی است یا به دلیل از مرحله پرتی و ناآگاهی.

علت درخشش نوجوانان

همین یک ماه پیش همگان شاهد درخشش تیم فوتبال نوجوانان در رقابت های جهانی بودیم و شیرین کاری و نتایج غرورانگیز این تیم را با رهبری مربیان ایرانی دیدیم . آیا واقعا و انصافا برنامه ریزی ها و تدابیر مدیریتی موجب درخشش این تیم در رقابت های جهانی شد یا استعداد سرشار ذاتی و انگیزه و هنر و غیرت فردی و شخصیتی؟ چندی پیش شاهد حذف پرسپولیس از رقابت های باشگاهی در آسیا بودیم . آیا انصافا و با یک بررسی فنی و تحلیلی ، آنچه موجب حذف این تیم شد، برتری فنی و قوت تاکتیکی حریفان بود یا آشفتگی های درونی و اشکالات مدیریتی و...؟!

اصلاح مدیریت ، راه نجات ورزش

شک نداریم که تیم ملی فوتبال ایران در رقابت های قهرمانی ملت های آسیا می تواند به لطف هنر وغیرت ذاتی حتی تا فینال هم برود و بالاتر از آن ، سکوی قهرمانی را هم تسخیر کند. هنوز برترین تیم های قاره بزرگ از نام و سابقه " فوتبال ایران" می ترسند و از آن حساب می برند اما افسوس که خودمان قدر خودمان و داشته ها و سرمایه هایمان را نمی دانیم و با دست خود تیشه برداشته و به ریشه ها می زنیم. سخن فراوان است اما سخن آخر : این نحوه مدیریت آشفته و شلخته و باری به هرجهت اصلا و ابدا در شان ورزش بالقوه توانمند ایران و شایسته حامیان و دوستداران آن نیست و در منش و دیدگاه و روش و شیوه های مدیریتی ورزش حتما باید تغییرات و تحولات اساسی رخ دهد .

*سید محمدسعید مدنی