داوری فوتبال در بهت و حیرت!

برای فوتبال ایران که بی‌ادبان در آن آموزگار ادب هستند!

*رسول عسکری

وقتی اومرت ملر در دقیقه پنجم وقت اضافه دیدار آنکاراگوجو - ریزه‌اسپور به سود تیم میهمان اعلام پنالتی کرد و همان پنالتی باعث از دست رفتن پیروزی تیم آنکاراگوجو شد، مدیرعامل این باشگاه فاروک کوجا بعد از سوت پایان بازی به زمین دوید و با کوبیدن مشت به صورت داور از خجالت او درآمد. زمین خوردن داور و ماندن او زیر مشت و لگد عوامل تیم آنکاراگوجو دنیای فوتبال را در شوک فرو برد. کار به جایی رسید که لیگ‌های فوتبال ترکیه تعلیق شد، رئیس فدراسیون فوتبال ترکیه، وزیر ورزش این کشور، رئیس فیفا و ... واکنش نشان داد و حتی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه وارد عمل شد و با داور مضروب تماس گرفت. این جنجال غیرعادی در دنیای فوتبال با محرومیت مادام‌العمر مدیرعامل عاصی باشگاه آنکاراگوجو فروکش کرد و روال عادی فوتبال در ترکیه از سر گرفته شد. یعنی آنقدر عمق فاجعه زیاد بود که پای مهمترین شخصیت سیاسی ترکیه و مقام اول دستگاه دیپلماسی فوتبال دنیا به میان آمد.

با این مقدمه نگاهی خواهیم داشت به فوتبال ایران که مدیرانش، مربیانش، بازیکنانش، عوامل تیم‌هایش، هوادارانش و ... تمام یک فاروک کوجای درون دارند! آنها فقط به صورت داور مشت نمی‌زنند، اما از انجام کارهای دیگر فروگذار نیستند. فقط کافی است نقطه ضعفی از رقیب بیایند. شکست و تساوی که در کارنامه تیمی ثبت شود، زمین و زمان را به هم می‌دوزد. اصلاً در فوتبال ایران هیچ تیمی شکست نمی‌خورد، شکستش می‌دهند! از تیم صدرنشین تا قعرنشین هیچ‌کس طاقت باخت ندارد. همه شایسته هستند، مگر اینکه خلافش ثابت شود. از ابتدای لیگ قرار بود هیچ‌کس در مورد داوری، عوامل برگزاری مسابقه، روند برگزاری مسابقات و ... صحبت نکند، بیانیه صادر نشود و فضا فقط مساعد باشد برای بازی جوانمردانه، اما این تهدید فقط یکی دو هفته عملی بود و قربانی‌اش تنها یکی دو مربی میانه جدولی.

قافیه که تنگ بیاید، مراعات کردن از ادبیات فوتبال ایران می‌رود. با یک اشتباه داور، با یک پرچم اشتباه، با یک سوت ناکوک، بیانیه صادر می‌شود. عزیزان تا آخر مسابقه هم صبر نمی‌کنند و در بین دو نیمه بیانیه صادر می‌شود! محتوای همه بیانیه‌ها هم یکی است، فقط ادبیاتش متفاوت است. سخیف، دور از انصاف و خودپسندانه. همه به هم می‌تازند. 90 دقیقه مسابقه را 40 دقیقه هم بازی نمی‌کنند، اما بعد از بازی، مثل قبل از آن به هم می‌توپند. برای این فوتبالی که تماشاگر و هوادارش هم دلسرد شده است، این فوتبال جز مایه دلسردی چه دارد؟ اینها فقط به سر و صورت هم ضربه نمی‌زنند، اما مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای‌شان، زخم زبان‌هایشان و ... کم از زد و خورد فیزیکی ندارد.

برای فوتبال ایران که عملاً زیان‌ده است هم مادی و هم معنوی، ویترینش که لیگ برتر است، آبرومندانه نیست. مدعیانش فوتبال بازی نمی‌کنند و دلخوش به بازی هواداری هستند و تیم‌های لیگ‌های پایین‌ترش با الگوبرداری از سطح اول فوتبال دندان به هم نشان می‌دهند. هرچقدر هم سطح لیگ پایین‌تر باشد، خشونت بیشتر است! از چاقوکشی و زد و خورد، حمله به داور و ... هرچه که بخواهید در سطوح پایین تر فوتبال ایران هست. یک جا داور را می‌زنند، جایی دیگرعوامل تیم میهمان را و روی سکوها هم تماشاگران با صندلی و سنگ یکدیگر را. در فوتبال ایران «ادب از که آموختی، از بی‌ادبان» جایی ندارد. اینجا بی‌ادبان، آموزش ادب می‌دهند. باشد که روزی حال این فوتبال هم خوب شود. به امید آن روز.

برخورد جدی و منصفانه!

*بهمن اسدی

داوری و قضاوت در ورزش به ویژه در رشته های پرطرفدار همیشه با اعتراض ، اتهام و حتی تهدید و ارعاب مواجه بوده است. در رشته هایی مثل فوتبال با این همه دربرگیری در مسایل اقتصادی و حتی سیاسی همه هفته شاهد کش و قوس فراوان در این باره هستیم.

در کنار ضعف ها و اشتباهات داوری مثل همه بخش های فوتبال؛ آنچه این کار را سخت می کند دوری از عدل و انصاف توسط کسانی است که کسب پیروزی را به هر شکل ممکن دنبال می کنند. آنجا که قانون حاکم بود. نظارت و قوه اجرایی قدرتمند بودند این عدالت در قضاوت بیشتر به چشم می آید.

امروزه در بالاترین سطح فوتبال شاهد قضاوت هایی با " استاندارد" بالا هستیم که قطعا جدای از توانمندی داور به حمایت های حاشیه ای برمی گردد. کوچکترین تعرض و اعتراض خارج از عرف به امر قضاوت با برخورد شدید انضباطی و جریمه های سنگین مواجه می شود تا کسی جرات و جسارت برای به چالش کشیدن استقلال عمل داور را نداشته باشد. در کنار آن تلاش گسترده ای برای اراِئه عملکردی درست از سوی داور صورت می پذیرد. همچنین استفاده از تجهیزات کمکی اشتباهات داوری را تا درصد بسیاری پایین آورده است.

با این حال گاهی از اوقات اتفاقاتی خارج از روال حاکم امروزی در فوتبال رقم می خورد که باید با آن برخوردی قاطع داشت. آنچه در فوتبال باشگاهی ترکیه رقم خورد یکی از این اتفاقات نادر بود که بی درنگ شاهد واکنش شدید از سوی افراد و سازمان های مختلف در باره آن بودیم. حجم برخورد با این حادثه تلخ چنان بود که شاید کسی به این زودی ها جرات تکرار آن را نداشته باشد.

آنچه برای فوتبال ما نگران کننده است این که اعتراض های خارج از عرف نه تنها در ایران نهادینه شده بلکه به عنوان یک حربه برای نتیجه گرفتن در همه تیم ها به شکل عادت در آمده است. این حجم از اعتراض و تهدید و دخالت در امر قضاوت مشکلات عدیده ای فراهم ساخته که اساس کار را زیر سوال می برد. متاسفانه فوتبال ما که ذائقه اش را برخی برنامه های تلویزیونی هم خراب کرده اند نه در بحث توانایی بیشتر داوران و نه در بحث نظارت بر عملکردها و اعتراض ها توجه جدی را شاهد است تا به آینده خیلی امیدوار نباشیم. شک نکنیم که اگر برخوردها با این چالش ها منصفانه و جدی نباشد مسیر پیشرفت فوتبال را طی نخواهیم کرد.

فوتبال "حیاط خلوت" اراذل و اوباش و هنجار شکنان نباشد!

*مازیار مهرانی

خبر کوتاه اما برای ما بسیار تکان دهنده بود. "فدراسیون فوتبال ترکیه به دنبال درگیری و زد و خورد در یکی از بازی های سوپر لیگ این کشور تمام لیگ های ترکیه را به حالت تعلیق درآورد. " ماجرا از این قرار بود که وقتی تیم "آنکارا گوچو" در دقیقه نود بازی گل تساوی را دریافت کرد "فاروق کوکا" رئیس باشگاه وارد زمین شد و با مشت به "اومت ملر" داور بازی حمله کرد. در این میان واکنش فدراسیون فوتبال ترکیه به این اتفاق سریع ، قاطع و به یاد ماندنی بود. "مهمت بویوککسی" رئیس فدراسیون فوتبال ترکیه بلافاصله تمام رقابت های لیگ های این کشور را تا اطلاع ثانوی تعطیل کرد و گفت: "این حادثه روز شرم آور فوتبال ترکیه بود". البته این حادثه تنها با اقدام فدراسیون فوتبال ترکیه همراه نبود. وزارت کشور ترکیه هم با دستور بازداشت رئیس باشگاه و کلیه عوامل دیگر این درگیری نشان داد که فوتبال "حیاط خلوت" اوباش ، اراذل و افرادی که اهداف و مقاصد دیگری را دنبال می کنند نیست و نه تنها فدراسیون فوتبال این کشور در خصوص اقدام های مجرمانه که موجب هرج و مرج و هر نوع آشوب در ورزشگاه ها می شود بدون بیم و هراس از دخالت های نا به جا به میدان می آید. بلکه وزارت کشور نیز با عوامل هنجار شکن و بر هم زننده نظم که موجب تشویش اذهان عمومی می شود ، جهت حفظ و صیانت از اماکن و رویدادهای ورزشی قاطعانه برخورد می کند تا در کنار فدراسیون فوتبال ترکیه نقش موثری در فرهنگ سازی و اصلاح امور در حوزه ورزش و فوتبال حرفه ای داشته باشد. این برخورد و پیگیری سریع و قاطع به معنای دخالت دولت در فوتبال نیست، بلکه به معنای حمایت دولت از فوتبال و پاک سازی آن از اشراری است که گاه با لباس "مدیر" ، گاه با لباس "مربی" و گاه با لباس "اهل رسانه" محیط مقدس ورزش و فوتبال را با "چاله میدان" اشتباه می گیرند! حال سوال این است که فدراسیون فوتبال ما چه زمانی قرار است برخورد قاطع و قانونی نسبت به کلیه اعمال هنجارشکنانه در فوتبال حرفه ای ، قهرمانی و پایه از خود نشان دهد؟ چرا وعده های "مهدی تاج" نسبت به برخورد قاطع و سریع ارکان قضایی فدراسیون فوتبال با متخلفان، در این فصل از مسابقات لیگ برتر تحقق نیافت و این خواب خرگوشی تا کی ادامه خواهد داشت؟

از جایگاه داور حمایت کنیم

*حسین عسگری

آنچه در مسابقات باشگاهی فوتبال ترکیه رقم خورد عمل وقیحانه ای بود که دل همه را به درد آورد. امیدوارم هیچوقت شاهد چنین حوادثی نباشیم چون اصل فوتبال را زیر سوال می برد. از این منظر ما اتفاق تلخی را تجربه کردیم. از سوی دیگر بازتاب این حادثه و واکنش های صورت گرفته به حدی بود که مایه امیدواری شد. این امر جایگاه و ارزش موضوع داوری و داور را نشان می دهد.

حتی دیدیم که اردوغان بالاترین مقام سیاسی ترکیه در این باره وارد ماجرا شد. ورود رسانه ها و مسئولان فوتبال ترکیه و جهان با تقبیح این عمل و اعمال سنگین ترین جریمه های ممکن برخوردی قاطع با خاطیان شد. محرومیت مادام العمر بالاترین جریمه ممکن است که برای این امر در نظر گرفته شد.

چنین برخوردی هم حکایت از جایگاه و منزلت داوری دارد و هم باعث دلگرمی همه داوران فعال می شود. متاسفانه ما شاهد چنین حمایتی از داوران در فوتبال ایران نیستیم. موضوع هم تازه نیست. از سالها پیش ما چنین رفتارهایی را شاهد بوده ایم و برخورد لازم با آن صورت نگرفته تا ادامه آن را شاهد باشیم. همین اواخر از حمله به داور در شهرستانها و نیز فوتبال پایه را شاهد بوده ایم اما هیچ مقام مسئولی به آن ورود جدی نکرده است.

باید یکجا و با قدرت ترمز این حمله ها را بکشیم. داور بعد از پایان بازی هیچ قدرتی ندارد و نیاز به حمایت کمیته انضباطی و اخلاق دارد. داور حتی در مواقعی امکان مقابله به مثل هم ندارد. برای حفظ جایگاه و شخصیت داوری حتما باید نهادهای ذیربط به فکر باشند وگرنه انگیزه ای برای ادامه این کار باقی نمی ماند. امیدوارم مسئولان ما هم از حادثه تلخ ترکیه درس لازم را فراگرفته باشند و با حمایت از قاضیان فوتبال باعث آرامش بیشتر پیرامون این رشته باشیم که اگر چنین نشود فوتبال ما پیشرفت نخواهد کرد.

جریمه باید به موقع و متناسب باشد

*سید مهدی سیدعلی

من دوره مقدس سربازی در سازمان قضایی نیروهای مسلح خدمت کردم. آنجا برای بازدارنگی از جرایم اصطلاح خوبی یاد گرفتم. رای باید به موقع و متناسب با جرم باشد تا موجب بازدارندگی شود. آنچه در ترکیه رقم خورد این گونه بود و قطعا می تواند موثر باشد. در فوتبال ما گاهی آرایی صادر می شود که ارزش خود از دست داده است.

ما مشکل دیگری هم به نام ضعف قوانین و میزان جرایم هم داریم که دست متولیان امر را برای برخورد جدی تر بسته است. این جریمه های مالی کم، باعث بازدارندگی لازم نمی شود. داور فحش می خورد. کتک می خورد جای دیگر نفع می برد. محرومیت تماشاگر امروز باب میل برخی باشگاه هاست تا زیر فشار نباشند. در ترکیه دیدیم که بلافاصله برخورد صورت گرفت و همه عوامل ذیربط پای کار آمدند.

اردوغان هم از داور دلجویی کرد. ما این امور را ساده در نظر می گیریم. فوتبالیست های ما الگو هستند. هر عمل آنها بار آموزشی دارد. با حرکت های زننده گاهی ضداخلاق بودن را آموزش می دهیم. این امر حتی از میدان فوتبال به جامعه کشیده می شود. همه در قبال اجتماع خودمان وظیفه داریم و نباید آرامش را از آن بگیریم. شبیه سازی برای پنالتی، اعتراض و پرخاش به داور امری عادی شده است. اگر پول حرفه ای دریافت می شود باید در راستای وظایف اجتماعی هم درست عمل کنیم.

یادمان نرود که هر چقدر در فوتبال پایین تر برویم ناهنجاری ها شدت می گیرد. نکته دیگر این که باید در خصوص وضع این جرایم عدالت وجود داشته باشد و بین افراد و تیم ها تفاوت نباشد. فارغ از رنگ ها و اسم ها باید هر کس تخلفی داشت با آن برخورد صورت پذیرد تا شاهد آرامش لازم در میدان های فوتبال باشیم و داوران هم با تمرکز بیشتر قضاوت خوبی داشته باشند.