درسی که باید از فوتبال اروپا گرفت
با پایان گرفتن رقابت های داخلی کشورهای اروپایی - که در ایران هم علاقه مندان و پیگیرانی دارد - از چند روز دیگر ، فوتبال جام ملت های این قاره آغاز می شود. طبیعی است که با شروع این مسابقات ، حدود یک ماه نگاه دوستداران فوتبال در سراسر جهان ، از جمله کشور ما معطوف به این رقابت های مهم - که از حیث کیفی و فنی دست کمی از جام جهانی ندارد- خواهد شد. طبق معمول هر دوره، انتشار ویژه نامه ها، پخش مستقیم رقابت ها و تحلیل و تفسیر مفصل این مسابقات و وضعیت تیم ها، عملکرد مربیان و بازیکنان و بالاخره تاکتیک ها و ابداعات و نوآوری ها در روش های به کار گرفته شده و... در دستور کار رسانه های ورزشی قرار خواهد گرفت . کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. پرداختن به این رقابت ها به شیوه های مختلف تا مدتی مورد توجه رسانه های تصویری و مکتوب و سایت های خبری و... خواهد بود. همانطور که می بینید کیهان ورزشی به همت همکاران عزیز( به ویژه آقایان کامبیز هوشمند و جمشید ولی پور ، یاران صدیق و قدیمی) جهت پاسخگویی به انتظارات و خواسته خوانندگان محترم، مثل اکثر دوره ها ویژه نامه ای به مناسبت این رویداد مهم ورزشی منتشر کرده که امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
فراتر از همه اینها ، اما خوب است که در کنار کارکرد تفریحی که اینگونه رویدادها و رقابت های بین المللی دارد، به ویژه از سوی مسئولین ورزش و دست اندرکاران فوتبال به این نوع رخدادها با " چشم عبرت " نگاه شود ، چشمی که متاسفانه و بی تعارف در ورزش - و خاصه فوتبال - ما نزد مسئولان و دست اندرکاران وجود ندارد و بر کار و بار آنها به جای دید عبرت آموز، نگاه و شعار " این نیز بگذرد" حاکم است. این است که روزها و سال ها می گذرد و رقابت ها به صورت پی درپی - و به گواه کارشناسان برجسته و تحلیلگران جهانی – و در هر دوره هم بهتر و کم نقص تر از دوره قبلی برگزار می شود ولی ما خیلی وقت ها در برگزاری مسابقات بی حرف و حدیث داخلی، عاجز و ناکارآمد نشان می دهیم و بیشتر مصداق "سال به سال ، دریغ از پارسال" می شویم.
جام ملت های اروپا نوزدهمین دوره را در پیش دارد و همه ابزارهای مادی و انسانی و همه داشته ها و تجربه ها به میدان آمده تا کشور آلمان بهتر از همه ادوار گذشته ، به شایستگی میزبان این رقابت ها باشد. بدیهی است که این ابزارها و تجربیات، از دوره ها و سال های قبل اندوخته و گرد آوری شده و از آنها برای انجام بی نقص دوره های در پیش رو به بهترین وجه استفاده می شود . راستی ما کجای کاریم؟ آیا از کوچک و بزرگ و مسئول و غیرمسئول به جز دیدن سطحی ( و نه عبرت آموز) این مسابقات و حداکثر اظهارفضل درباره بازی ها و تاکتیک تیمی و تکنیک بازیکنان و... ، کاری درباره فوتبال خود انجام می دهیم ؟ ما هنوز از بند ابتدایی ترین مسائل برگزاری مسابقات داخلی و باشگاهی رهایی نیافته ایم. کافی است که در همین لیگ پر از اشکال و ایراد خودمان ، بازی " یک ذره" حساس باشد. بیایید و تماشا کنید که چه غوغا و شور و واویلایی بیرون از ورزشگاه برپاست و چگونه خبرنگار وعکاس رسمی کارت آویزان به گردن و تماشاگر پول داده و بلیت به دست و پیشکسوت موی سپید کرده ، برای ورود به آن تحقیر می شوند و مورد اهانت قرار می گیرند و این داستانی است که نه یک بار و دو بار و نه یک سال و دو سال ، که سال ها و دهه هاست بیرون از ورزشگاه رخ می دهد . ذکر آنچه که داخل ورزشگاه ها و موقع برگزاری مسابقات و در حاشیه این فوتبال شاهد هستیم ، خود مثنوی هفتاد من است و به قول حکیم توس ، " یکی داستانست پر از آب چشم"! سال های سال است که همه اهل فن ( و این نشریه هم به سهم خود) بر سر مسئولان ورزش و فوتبال فریاد می کشند که عناصر مفسد و جریانات فاسد به شکل و شیوه های مختلف ( به ویژه در لباس دلسوزی و با شعارهای جهانی شدن ولی با اجنبی پرستی و تحقیر هر چه ملی و داخلی است و...) دارند در ورزش - و خاصه فوتبال – ما رسوخ و نفوذ می کنند و برای تامین منافع نامشروع خود، تیشه به ریشه فوتبال می زنند و حتی بعضی با اشاره و برخی به طور مستقیم به نام و عناوین این افراد و باندهای مفسده برانگیز و دلالهای امروزی نما!! اشاره می کردند و هشدار می دادند که نجات و پیشرفت فوتبال ایران در گروی ریشه کن کردن این باندها و عناصر است و این کاری است که فوتبال حرفه ای و پیشرفته دنیا انجام داده و می دهد اما مسئولان غافل و خوابزده ما به جای توجه به این هشدارهای دلسوزانه، تحت تاثیر همان جریانات منفعت جو و مفسد، حرفه ای گری را با هرهری مسلکی و اسراف و بی غیرتی و خارجی پرستی و... مترادف می دانستند و از آنها به عنوان مشیر و مشاور خود در سفر و حضر استفاده می کردند و همچنان می کنند. چنانکه در آخرین لیست نفرات دعوت شده به اردوی تیم ملی ، به وضوح رد پای دلالی دیده می شد که ما هم در این باره نوشتیم. البته بعضی از مسئولان اسبق ورزش و فوتبال اخیرا بیدار شده و چنان "چه گوارا " وار، دم از مبارزه با فساد و مفسدان در همه جا - از جمله فوتبال - می زنند که انگار خودشان در ترویج فساد و دور دادن به مفسدان نقشی نداشته اند!! با این حال همین بیدار شدن دیرهنگام جای شکر دارد! امیدواریم سکانداران امروز ورزش بیش از این خود را به خواب نزنند و در ماجرای اخیر مبارزه با فساد که در فوتبال ما آغاز شده ، به جای ماله کشی و ماستمالی ، حامی و همکار سازمان ها و نهادهای ذیربط و شناسایی و معرفی مفسدان باشند.
بارها گفته و بر این نظر تاکید کرده ایم که فوتبال - بلکه ورزش- ایران مستعد تحول و پیشرفت و ارتقای جایگاه بین المللی خود است و بزرگترین مانع برای رسیدن به این هدف ، جریانات فاسد و رخنه کرده در آن هستند. این یک قانون اجتماعی و سنت الهی است که با وجود فساد ، پیشرفت و تحول و بهتر شدن امکان پذیر نیست. اگر مسابقاتی مثل جام جهانی یا المپیک یا همین جام ملت ها در هر دوره بهتر از قبل برگزار می شود ، به این دلیل است که مبارزه با فساد در ابعاد مالی و اخلاقی و... جدی گرفته شده و این درس بزرگی است که باید از اینگونه رقابت ها و میادین گرفت. خوشبختانه در ماه های اخیر مبارزه با فساد در ورزش - و خاصه فوتبال - ما رنگ و بوی جدی تر و روند سریعتری به خود گرفته و افراد نفوذ کرده وعوضی آمده - و البته مخرب – در حوزه های مختلف رسانه، داوری، کادر اجرایی، مدیران باشگاهی و... معرفی و روانه دادگاه یا زندان می شوند . امیدواریم که برای نجات این ورزش گرفتار و پاسخگویی به انتظارات دوستداران صمیمی ورزش ، این مبارزه تداوم داشته باشد و کسانی که خواهان ادامه وضع موجود هستند و با لطایف الحیل می خواهند مانع از حرکت علیه فساد شوند، این بار موفق نشوند(چنانکه سال ها پیش پرونده " فساد در فوتبال" را که در مجلس شورای اسلامی گشوده شده بود ، روانه بایگانی کردند). بدون شک با برداشتن سد سکندر فساد، ورزش و فوتبال ما روزهای روشن تر و موفق تری در پیش رو خواهند داشت ...
* سیدمحمدسعید مدنی