داستان "مربی بی پروا" در 70 سالگی به پایان رسید

کریستف دام، مربی بی پروای فوتبال آلمان که هدایت تیم ملی این کشور را به دلیل مصرف کوکائین از دست داد، در 70 سالگی درگذشت. اعضای خانواده دام اعلام کردند، پس از مدتها مبارزه با بیماری سرطان ریه، سرانجام او شنبه گذشته در خانه اش در کلن و در حالی که خانواده اش در کنار وی حضور داشتند، از دنیا رفته است.

برند نویندورف، رئیس فدراسیون فوتبال آلمان در این زمینه اظهار داشت: "او پیشتاز بازی مدرن بود و تا پایان به عنوان یک مربی مشتاق و جنجالی به کار خود ادامه داد. من چند هفته قبل از مرگش با او ملاقات داشتم و به خوبی این موضوع را احساس کردم. او با تمام وجودش، فوتبال را زندگی می کرد."

جدال دام با سرطان به نمادی در زندگی او تبدیل شده بود. حتی زمانی که یک کودک خردسال لاغراندام بود با پسرهای بزرگ تر و قوی تر از خودش می جنگید. وی که در سال 2022 از این بیماری مطلع شد، ابتدا خود را از دید عموم خارج ساخت ولی چندی بعد دوباره به شرایط عادی زندگی بازگشت. او در این خصوص گفته بود: "تلاش می کنم که زندگی ام را انجام دهم و اجازه نمی دهم که سرطان بر من غالب شود. سرطان فرد اشتباهی را انتخاب کرده است."

دام در طول 30 سال مربیگری، 10 عنوان قهرمانی را به دست آورد. شروع مربیگری اش به اواخر دهه 80 و کسب دو عنوان نایب قهرمانی پیاپی با کلن باز می گشت و در نوامبر 1990 به عنوان مربی اشتوتگارت انتخاب شد. او توانست اعتماد به نفس را به تیم باز گرداند و آنها را از رده پانزدهم به مقام ششم لیگ برساند.

در فصل 1992-1991 او که به عنوان یک مربی بسیار با انگیزه، پر اشتیاق و پر توقع شناخته می شد، توانست اشتوتگارت را به چهارمین قهرمانی تاریخ خود (از مجموع 5 عنوان قهرمانی این باشگاه) برساند. در 16 می 1992 در لورکوزن، گیدو بوخوالد در دقیقه 86 توانست گل برتری تیمش را در پیروزی 2-1 مقابل حریف به ثمر رسانده و رویای هواداران این تیم را به واقعیت تبدیل کند ولی این قهرمانی هیچگاه برای او تکرار نشد. دومین قهرمانی را در اشتوتگارت با برتری 3-1 مقابل هانوفر، قهرمان جام حذفی آلمان، به دست آورد و سوپرجام را از آن خود ساخت.

دیتمار آلگایر ، رئیس باشگاه اشتوتگارت در مورد وی گفت: "اشتوتگارت به این مربی بسیار مدیون است ، به خصوص دورانی که به فتح بوندسلیگا در سال 1992 ختم شد. او همواره ارتباط نزدیکی با باشگاه ما داشت، حتی پس از حضورش به عنوان مربی. همواره او را در ذهن خود داشتیم." الکساندر ورله، مدیرعامل باشگاه اشتوتگارت هم گفت: "کریستف دام، شخصیتی فوق العاده در ورزش ما محسوب می شد. او توانست نقشی ماندگار داشته باشد. موفقیت هایش گویای نقش وی در این زمینه است. باشگاه اشتوتگارت در کنار همسر و خانواده اش سوگواری می کند. برای همه آنها در این شرایط سخت آرزوی توانایی و قدرت می کنیم."

ستون نویس کیکر

در سال 1996، در حالی که به عنوان ستون نویس مجله کیکر در رقابتهای قهرمانی اروپا در انگلستان به سر می برد، سرانجام توسط راینر کالموند، مدیر اجرایی آن زمان لورکوزن، متقاعد شد که به این باشگاه بپیوندد. بین سالهای 1996 تا 2000، با لورکوزن سه بار عنوان نایب قهرمانی و یک بار رده سوم را به دست آورد. سه بار هم در رقابتهای لیگ قهرمانان اروپا شرکت کرد. رکورد او در بوندسلیگا با لورکوزن شامل 144 بازی می شد که 76 پیروزی، 44 تساوی و 24 شکست را به همراه داشت. در سال 2000، لورکوزن شانس قهرمانی در بوندسلیگا را با شکست 2-0 مقابل اونترهاخینگ تازه صعود کرده از دست داد. دام گفته بود که از این بابت بسیار گریسته است. در آن زمان مارسل، پسر 13 ساله اش، هم همراه وی بود که اکنون به یک تحلیلگر در باشگاه تبدیل شده است.

شهر دام

بزرگترین پیروزی های تاریخ لورکوزن در زمان مربیگری وی به دست آمد : برتری 9-1 برابر اولم و برد 8-2 مقابل مونشن گلادباخ. بازیکنانی نظیر نووتنی، کارستن راملو، امرسون، زی روبرتو و میشائیل بالاک، تحت نظر او به ملی پوش و نفراتی در کلاس جهانی بدل شدند. هواداران ، دام را بسیار دوست داشتند و در سال 1999 پلاکاردهایی را در خیابان ها حمل می کردند که روی آنها نوشته بود "شهر دام". حتی 20 سال بعد، همان هواداران این بازیکن سابق کلن را به عنوان محبوب ترین مربی تاریخ خود انتخاب کردند.

بالاخره قهرمانی

لورکوزن تا امسال منتظر ماند تا بتواند عنوان قهرمانی را برای نخستین بار به دست آورد اما مطمئنا سهم دام در کسب این موفقیت، قابل چشم پوشی نیست. او هم یکی از مهمانان افتخاری جشن قهرمانی این باشگاه محسوب می شد. وی در این باره گفت: " برای پسرم مارسل و باشگاه لورکوزن بسیار خوشحالم. حالا چرخه ای که بیش از 20 سال قبل آغاز کرده بودیم، به پایان رسیده است."

بلافاصله پس از بازی مقابل وردربرمن که قهرمانی لورکوزن تثبیت شد، ژابی آلونسو ، مربی تیم یاد بسیاری را گرامی داشت. وی گفت: "این عنوان فقط مربوط به من، باشگاه یا هواداران نیست. مربیانی نظیر کریستف دام، کلاوس تاپ مولر، راجر اشمیت و چند تای دیگر را به خاطر می آورم. آنها هم برای این عنوان جنگیدند و من می خواهم این قهرمانی را با آنها شریک شوم. این یک داستان طولانی مدت بود."

رودی فولر در این مورد گفت: "کریستف دام چیزهای زیادی را در اینجا از حیث فرایندها و ساختارهای داخلی تغییر داد. تحت نظارت او لورکوزن به بزرگترین رقیب بایرن مونیخ و دورتموند تبدیل شد."

پس از ناکامی محض تیم ملی آلمان در رقابتهای قهرمانی اروپا در سال 2000، دام به عنوان گزینه اصلی مربیگری این تیم برگزیده شد اما با اعلام اولی هوینس مبنی بر اینکه وی درگیر مواد مخدر است، زندگی اش کاملا تحت بررسی و نظارت قرار گرفت. رسانه ها از شرایط نامناسب او در مصرف کوکایین پرده برداشتند. دام این موضوع را رد و نمونه ای از موی سرش را برای آزمایشات ارائه کرد. آثار کوکایین در آن نمونه ها به وضوح یافت شد. در نتیجه از مربیگری لورکوزن برکنار شد و این رسوایی به رویای مربیگری او در تیم ملی هم خاتمه داد.

دام سالها بعد در این باره اظهار داشت: "این اشتباه بزرگی بود که آن را تایید و بابتش عذرخواهی می کنم. چه کسی می تواند بگوید که زندگی اش عاری از مشکلات بوده است؟ من نمی توانم چنین ادعایی کنم. در نهایت، فهمیدن اشتباه، اصلاح آن و تلاش برای بهتر بودن مهم است. انسان بودن یعنی همین. "

خارج از آلمان

دام تاثیر بسیاری روی فوتبال ترکیه گذاشت. اولین بار در سال 1994 راهی این کشور شد تا هدایت بشیکتاش را بر عهده بگیرد و در اولین حضورش قهرمانی لیگ و جام حذفی را به دست آورد. همین موفقیت از او شخصیتی با تجربه و کاریزماتیک ساخت. وی سپس در سال 1996 این باشگاه را ترک کرد.

در سال 2001 برای هدایت باشگاه دیگری به ترکیه بازگشت : فنرباغچه. در اولین تجربه اش در این باشگاه در سالهای 2004 و 2005 قهرمان سوپرلیگ ترکیه شد و باشگاه را به یکی از قدرت های فوتبال این کشور تبدیل کرد اما عدم توانایی در قهرمانی در سال 2006 به دورانش در فنرباغچه خاتمه داد.

برای مدت کوتاهی راهی آلمان شد تا هدایت کلن را بر عهده بگیرد و این باشگاه به لطف حضور او در سال 2008 به بوندسلیگا صعود کرد ولی خیلی سریع در سال 2009 و برای سومین بار، ترکیه را به عنوان مقصد خود انتخاب کرد و به فنرباغچه بازگشت. علی رغم شروعی پر قدرت در لیگ، در نهایت و در هفته پایانی، عنوان قهرمانی را از دست داد و در سال 2010 از سمت خود کناره گیری کرد.

در آخرین تجربه حضور در کشور ترکیه، مربیگری بورسا اسپور را در فصل 2014-2013 انتخاب کرد. علی رغم اینکه سبز و سفید پوش ها قراردادی دو ساله با او امضا کرده بودند، به دلیل عملکرد ضعیف پیش از پایان سال اول، به همکاری خود خاتمه دادند. در طول دوران حضورش در کشور ترکیه، همواره به عنوان یک مربی پر شور و احساسی شناخته می شد و ارتباط عمیقی با هواداران ایجاد کرده بود. با وجود همه این فراز و نشیب ها، وی تاثیر بسزایی در فوتبال ترکیه داشت و میراث گرانبهایی را از خود به یادگار گذاشت.

در مجموع دام در خارج از آلمان، مربی موفقی محسوب می شد و به همراه آستریا وین قهرمان لیگ و جام حذفی اتریش در سال 2003 لقب گرفت. وی در آینتراخت فرانکفورت، کلاب بروژ و تیم ملی رومانی نیز مربیگری کرد.

مارک لنز، مدیر اجرایی لیگ فوتبال آلمان می گوید: "کریستف دام، فرزند واقعی بوندسلیگا بود. به عنوان یک مشوق و انگیزه دهنده، بدون هیچ سابقه حرفه ای، کمک کرد که حرفه مربیگری در ابتدای دوران رسانه ها، شکل بگیرد."

او معتقد بود که دام در تمام دوران کاری اش، فردی صادق بوده است، چه در موفقیت ها و چه در مشکلات و اشتباهات. به همین دلیل هم نسبت به فراز و نشیب هایش یک فرد فلسفی محسوب می شد. او ادامه می دهد: "ممکن است سقوط کنید. مهم نیست که چند بار سقوط می کنید. فقط باید دوباره از جا برخیزید."

*سید محمد طاهر شاهین