فوتبال اروپا در سالی که گذشت

اتفاق عجیبی در فوتبال اروپا در حال رخ دادن است. سرعت این اتفاقات کند بوده ولی نتایجش هولناک است. در آلمان، بایرن مونیخ برای ششمین سال پیاپی قهرمان بوندس لیگا شد. در ایتالیا، یووه در آستانه کسب هفتمین قهرمانی پیاپی است و همچنین چهارمین سال پیاپی است که دو جام می‌برد. در فرانسه، پاری‌سن‌ژرمن در 6 فصل اخیر، 5 بار قهرمان شد. در اسپانیا، بارسلونا شکست ناپذیر بود و دوگانه این کشور را تصاحب کرد. در انگلیس، منچسترسیتی در فاصله 5 بازی به پایان لیگ، قهرمان شد. این فصل در واقع در بین 5 لیگ برتر اروپا، رقابتی برای قهرمانی وجود نداشته و یک فصل بدون رقابت، هیچ ارزشی ندارد. حالا این سوال مطرح می‌شود که آیا هواداران این قهرمانان، از این اتفاقات خوشحالند؟ شاید هواداران منچسترسیتی خوشحال باشند. سیتی آخرین بار 4 سال پیش قهرمان شده بود و در حالی که تنها 5 جام در ویترین افتخارات باشگاه است، به نظر هوادارانش فاصله زیادی با ارضا شدن داشته باشند.

در آلمان موضوع قهرمانی بایرن خیلی عجیب نیست. بودجه بایرن چند برابر دورتموند و دیگر رقباست. یوونتوس و پاری‌سن‌ژرمن نیز برتری مشابهی در ایتالیا و فرانسه دارند. اما چیزی که در این فصل کمی ترسناک است این است که تفکری مشابه در اسپانیا و انگلیس نیز در حال جا افتادن است. بارسلونا 44 بازی بدون شکست در لالیگا را ثبت کرد و به اولین تیم تاریخ اسپانیا تبدیل شد که شکست ناپذیر، قهرمان لیگ شده است.در همین حین، شک و شبهه هایی نیز در مورد سرمربیگری ارنستو والورده وجود دارد. بارسلونا در لیگ قهرمانان اروپا ضعیف کار کرد و به سختی از سد چلسی عبور کرد و مقابل رم از دور رقابت ها کنار رفت. در مورد سیتی، اوضاع کمی متفاوت است. نگرانی از ناکامی گواردیولا در لیگ به پایان رسید ولی ناکامی سیتی در لیگ قهرمانان اروپا و حذف از رقابت ها، مثل قبل همچنان ادامه دارد.

در چهار لیگ دیگر اسپانیا، داستان هر ساله تکرار می‌شود زیرا یک یا دو تیم قهرمان می‌شوند و تنها رقابت های اروپایی، چالش برانگیز است. همچنین قضاوت در مورد عملکرد تیم‌ها، تنها بر اساس لیگ قهرمانان اروپا نیز درست نیست زیرا تعداد کمی از تیم‌های برتر اروپا با قرعه هایی که ممکن است ناعادلانه باشد با هم روبرو می‌شوند. در دور حذفی، صرفا تیم‌هایی که شایسته هستند صعود نمی‌کنند و ممکن است تیمی بزرگ شکست بخورد و حذف شود. شاید زیدان در این فصل، سومین قهرمانی پیاپی در لیگ قهرمانان اروپا را کسب کند ولی او همچنان با شناخته شدن به عنوان یک مربی نابغه فاصله زیادی دارد و از همین رو، احتمال جدایی اش در تابستان نیز جدی شده است. بدین ترتیب، تناقض در این موضوع موج می‌زند. در حالی که همه تیم‌ها بر اساس عملکردشان در اروپا سنجیده می‌شوند، به نظر ناکامی رئال در لیگ ممکن است به ضرر زیدان تمام شود. نکته اینجاست که در باشگاه‌های بزرگ، تنها در صورتی همه خوشحالند که در تمام جام‌ها موفق بوده باشند و باید با فوتبالی هجومی و زیبا این دستاورد را کسب کنند. آنها انقدر از رقابت ها جلو هستند که هیچ چیز به جز بی نقصی برایشان قابل قبول نیست.

این شرایط به نظر پایدار نیست. فوتبال به رقابت نیاز دارد. یک فصل نمی‌تواند بر اساس یک بازی رفت و برگشتی در بهار مشخص شود. در حال حاضر، منابع آنطور که باید بین تیم‌ها پخش نمی‌شود و این یعنی شرایط به یک سوی مشخص پیش می‌رود. با برتری مالی باشگاه‌ها، شاید تیم‌های لیگ برتری بتوانند رقابت کنند ولی پس از برگزیت، ممکن است شرایط به کلی عوض شود. یوفا امتیازات ویژه ای به باشگاه‌های بزرگ داده و حضور 4 تیم برتر 4 لیگ برتر اروپا را در لیگ قهرمانان اروپا تضمین کرده است ولی به نظر می‌رسد که هر فصل، حرکت به سوی یک «سوپرلیگ بزرگ اروپایی» بیشتر می‌شود.

انگلیس؛ چیزی که فکر می‌کردیم، چیزی که واقعیت داشت

فصل که شروع شد، چیدن نام‌های بزرگی مانند آنتونیو کونته، خوزه مورینیو، پپ گواردیولا، آرسن ونگر، پوچتینو، یورگن کلوب، رونالدو کومان و... ما را به یک رقابت تمام عیار می‌کشاند. حالا که فصل تمام شده می‌دانیم آن چیزی که فکر می‌کردیم با آن چه که در واقعیت رخ داد، زمین تا آسمان فاصله داشت. شاید تا هفته دهم لیگ برتر جدال تیم‌های مدعی که به TOP SIX شهرت پیدا کرده‌اند، نزدیک بود اما آغاز شکست‌های چلسی به عنوان مدافع عنوان قهرمانی، عدم هماهنگی لیورپول، دور شدن لوکاکو از گلزنی، اختلافات درونی ونگر با بازیکنانی چون اوزیل و سانچز و نداشتن شخصیت قهرمانی در تاتنهام، باعث شد تا سیتی با گواردیولا در هفته سی و سوم قهرمان شود. اتفاقی که در سال 2001 سرالکس فرگوسن با یونایتد به آن دست یافته بود و پس از آن چنین شرایطی به وجود نیامده بود. سیتی در حالی قهرمان شد که همه رکوردهای موجود را از آن خود کرد. آنها از عملکرد فوق العاده چلسی در فصل 2008-2009 که به همراه کارلو آنچلوتی بر جای مانده بود، عبور کردند و توانستند بیشترین گل زده، بیشترین امتیاز، بیشترین پیروزی خانگی، بیشترین پیروزی، بیشترین پاس، بیشترین پیروزی پیاپی، بیشترین میزان تصاحب توپ و چند رکورد دیگر را از آن خود کنند.

پپ گواردیولا با این قهرمانی در زمره مربیانی قرار گرفت که در سه لیگ معتبر توانست به عنوان قهرمانی برسد. او در لیگ‌های ‌اسپانیا، آلمان و انگلیس قهرمان لیگ شده است. دو مربی دیگر ژوزه مورینیو و کارلو آنچلوتی هستند. مورینیو موفق شده در لیگ‌های انگلیس، ایتالیا و ‌اسپانیا قهرمان لیگ شود. این‌ در حالی است که کارلو آنچلوتی در چهار لیگ فرانسه، انگلیس، ایتالیا و آلمان توانسته تیم‌هایش را به عنوان قهرمانی در لیگ برساند. این قهرمانی هم‌چنین هفتمین قهرمانی لیگ پپ گواردیولا در 9 سال مربیگری بود. او فقط دو سال نتوانسته است تیمش را قهرمان لیگ کند. یک بار با بارسلونا در سال آخر و یک بار هم سال قبل زمانی که هدایت منچسترسیتی را بر عهده داشت نتوانسته است قهرمان لیگ شود. پپ گواردیولا دومین جام خود را در این فصل کسب می‌کند. او در حال‌ حاضر با 23 قهرمانی فقط دو قهرمانی با ژوزه مورینیو فاصله دارد. البته اگر مورینیو بتواند منچستریونایتد را قهرمان جام حذفی کند، بار دیگر اختلافش را با گواردیولا به سه افزایش می‌دهد.

البته لیورپول هم یک رکورد بی نظیر داشت. آنها فصل را بدون شکست خانگی تمام کردند. تیمی که به فینال اروپا رسیده تا نتیجه وفاداری مدیران لیورپول به کلوپ مشخص شود. شگفتی این فصل محمد صلاح بود که کفش طلای لیگ را از آن خود کرد. عنوانی که در دو فصل گذشته هری کین بدست آورده بود. البته کین در این فصل بیش از 4 فصل پیش که هر بار بیشتر از 20 گل زده بود، گلزنی کرد اما صلاح آنقدر گل زد که دیگر کسی به آقای گلی فکر نکند. از صلاح مصری خاطره‌ای مبهم در چلسی در ذهن مانده بود اما او به رم رفت، آنجا دوباره درخشید و با پیراهن لیورپول به جزیره بازگشت تا حالا یکی از ستاره‌های چشمگیر جام جهانی پیش رو باشد.

شگفتی دیگر رفتن ونگر از آرسنال بود. او که 22 سال روی نیمکت آرسنال نشسته بود، بالاخره با ادامه یافتن نتایج ضعیفش تصمیم به جدایی از توپچی‌ها گرفت. البته یک جدایی دیگر در شهر لندن در راه است. او کسی نیست جز آنتونیو کونته که نتوانست از قهرمانی چلسی در فصل قبل دفاع کند و حالا گفته می‌شود ماریو ساری از ناپولی جای او را می‌گیرد و کونته در مسیری بلعکس راهی بندر ناپل می‌شود.

رکورد دیگر هم برای داوید دخیا بود. او که یک فصل فوق‌العاده را در یونایتد پشت سرگذاشت، توانست 18 بار کلین شیت کند تا از این حیث در فوتبال جزیره رکورددار باشد. البته این درخشش منجر به موفقیت تیمش نشد. یونایتد در لیگ با فاصله نسبت به همشهری‌اش در رده دوم ایستاد. در اروپا آنها مفتضحانه مقابل سویا شکست خوردند و حذف شدند. تنها موفقیت‌های مورینیو در این فصل رفتن به فینال جام حذفی و شکست سیتی در خانه این تیم بود. همچنین مثلث سادیو مانه، محمد صلاح و روبرتو فرمینیو مخوف‌ترین مثلث هجومی فوتبال اروپا لقب گرتفند.

فرانسه؛ میلیونرهای پاریسی همه چیز را بردند

خیزش دوباره موناکو و قهرمانی این تیم با تعداد قابل توجهی از بازیکنان جوان و مستعد که همگی ستاره‌های آینده فوتبال دنیا هستند، این امید را بوجود آورد که یکبار دیگر لیگ فرانسه می‌تواند از آن حالت تک قطبی خارج شود و تیمی با پاریسن‌ژرمن برای قهرمانی در این لیگ رقابت کند. اما موناکو جرقه‌ای بود که با از دست دادن ستاره‌هایش خاموش شد. با رفتن امباپه، باکایوکو، برناردو سیلوا، بنجامین مندی و...این تیم فروغ خود را از دست داد تا عرصه برای حکمرانی مجدد پاریسی‌ها که حالا صدها میلیون دلار برای خرید بازیکنانی مانند نیمار و امباپه هزینه کرده بودند، فراهم شود. سودای قهرمانی در چمپیونز لیگ آنها را به هزینه کردن بیش از گذشته مجاب کرده بود. هزینه‌ای که بی تاثیر بود آنها با شکست مقابل رئال مادرید باردیگر حذف زودهنگامی از این مسابقات داشتند.

با این حال 3 جام موجود در فرانسه از آن این تیم شد. البته در ابتدای فصل آنها سوپرجام را هم در تقابل با موناکو بدست آورده بودند و جالبتر این بود که در دیدار سرنوشت‌ساز تعیین کننده قهرمان فصل، با زدن 7 گل به همین موناکو قهرمانی را کسب کردند. پاریسن ژرمن برای پنجمین بار طی شش سال اخیر موفق به فتح لیگ یک فرانسه شد. این تیم در جدول در تمامی آیتم ها نسبت به نزدیکترین رقبایش برتری محسوسی دارد. شاگردان امری در بیشترین برد، کمترین باخت، بیشترین گل زده و کمترین گل خورده، توانستند بهترین عملکرد را داشته باشند. در بازی های خانگی آنها موفق به ثبت آمار عجیبی شدند. آنها توانستند کلیه بازی های خانگی خود در لیگ را با پیروزی پشت سر بگذارند. پاریس در بیشترین برد، کمترین باخت، بیشترین گل زده، کمترین گل خورده و بیشترین امتیاز، بهترین عملکرد را داشته است.

پاریسی ها تا هفته پایانی موفق شدند 110 بار دروازه حریفان را باز کنند و در تاریخ فوتبال اروپا یک رکورد دست نیافتنی را خلق کنند. آماری شگفت انگیز که میانگین3.1 گل در هر دیدار را به ثبت رسانده است. از این 110 گل، 64 گل آن تنها توسط کاوانی -نیمار و امباپه به ثمر رسیده، که نشان دهنده خط حمله هماهنگ و وحشتناک تیم پاریس است. نکته جالب توجه در جدول بهترین پاسور های لیگ، حضور نیمار، فوق ستاره برزیلی پاریسن ژرمن است. نیمار به نهایی موفق شد روی 45 گل پاری سن ژرمن در انی فصل تاثیر مستقیم بگذارد. در مجموع پاری سن ژرمن در این فصل تیمی بود که از ابتدای فصل زیباترین بازی های ممکن را به نمایش گذاشت و هواداران را به وجد آورد. تنها نقطه تاریک در این فصل برای پاریس حذف از لیگ قهرمانان اروپا بود که سال هاست تبدیل به آرزوی بزرگ مدیر عامل این تیم، ناصر الخلیفی شده است. مدیر عاملی که با جذب توماس توخل به عنوان سرمربی فصل بعد این تیم نشان داد که در فکر اجرای نقشه های جدیدی در این تیم است.

آلمان؛ تکرار مکررات به سبک باواریایی

گفتن از قهرمانی بایرن مونیخ دیگر هیجانی ندارد. تیمی که برای ششمین فصل پیاپی قهرمان می‌شود. یعنی آنقدر قهرمان شده که دیگر از قهرمانی دورتموند با یورگن کلوپ در سال 2012 تنها خاطره‌ای دور و دراز در ذهن باقی مانده است. در این سالها آنها علاوه بر قهرمانی بوندس لیگا، سه جام دیگر فوتبال آلمان یعنی لیگاپوکال، جام حذفی و سوپرجام را هم تقریبا بدست آوردند تا بوندس لیگا را به یکی از بی‌هیجان‌ترین لیگ‌های فوتبال اروپا تبدیل کنند. آنها فصل اخیر را با کارلو آنچلوتی آغاز کردند اما آن را با یکدیگر به پایان نبردند. نتایج کارلتو به مرور افت کرد و شکست 3 بر صفر مقابل تیم متمول پاریسن‌ژرمن پایان کار این مربی ایتالیایی بود. با رفتن او باواریایی‌ها باردیگر به سراغ یوپ هاینکس رفتند؛ مردی که آخرین سه گانه مونیخی‌ها در اروپا را رقم زده بود و پس از آن خود را بازنشسته کرد.

هاینکس ناجی بایرن بود و نه تنها دو قهرمانی بوندس لیگا و جام حذفی را برای این تیم بدست آورد بلکه آنها را به نیمه نهایی لیگ قهرمانان اروپا رساند؛ جایی که رئال مادرید همچون فصل قبل مانع راهیابی تیم آلمانی به فینال لیگ قهرمانان شد. بایرن فصل را با شکست تعجب برانگیز 4-1 مقابل اشتوتگارت به پایان برد. آنها پس از 38 بازی در خانه شکست خوردند. این دومین بار در تاریخ رقابت‌های بوندس‌لیگا و اولین بار در 24 سال اخیر است که یک تیم پس از اخراج سرمربی‌اش در طول فصل، در پایان همان فصل به قهرمانی می‌رسد. این بیست‌وهشتمین قهرمانی بایرن در بالاترین سطح فوتبال باشگاهی آلمان و بیست‌وهفتمین قهرمانی سرخپوشان مونیخی از زمان تأسیس رقابت‌های بوندس‌لیگا در سال 1963 میلادی است.

با این حال قهرمانی بایرن جذابیتی نداشت اما سقوط هامبورگ به دسته پایین‌تر دردناک بود. تیمی که روزگاری مهدی مهدوی‌کیا را با لقب موشک در خود داشت، پس از چندین فصل فراز و نشیب به بوندس لیگای دو رفت تا این تیم دوست داشتنی فصل بعد را در یک دسته پایین‌تر بگذراند. همچنین هافنهایم برای اولین بار موفق شد به مرحله گروهی لیگ قهرمانان اروپا راه پیدا کند.

اسپانیا؛ سهم بندی همیشگی لالیگا برای بارسا، اروپا برای رئال

بارسلونا با پیروزی 4 بر 2 برابر دپورتیوو لاکرونیا در حالی که چهار بازی لالیگا باقی‌ مانده است توانست عنوان قهرمانی را در فصل 2018 – 2017 به دست آورد. آبی‌ اناری‌ها بیست و پنجمین قهرمانی‌شان را به ثبت رساندند و در 10 سال اخیر برای هفتمین بار جام قهرمانی را بالای سر بردند. تیم کاتالانی با این قهرمانی‌های پیاپی به رکورد 33 قهرمانی رئال مادرید نزدیک شد. بارسلونا در حالی این قهرمانی را بدست آورد که از ابتدای فصل ارنستو والورده را روی نیمکت خود می‌دید. مردی که توانست رکورد 31 بازی بدون شکست گواردیولا در فصل 2010-2011 را بشکند و با 44 بازی بدون شکست یک رکورد جاودانه را خلق کند. بارسا در حالی بدون شکست قهرمان لالیگا شد که در لیگ قهرمانان اروپا مقابل رم شکست خورد و نتوانست به نیمه نهایی برسد. آنها برای هشتمین بار توانستند دوگانه اسپانیا را کسب کنند. قهرمانی در جام حذفی با پیروزی مقابل سویا میسر شد.

بارسا 4 هفته مانده به پایان مسابقات قهرمانی لالیگا را بدست آورد که این سریعترین قهرمانی آنها از سال 2000 بود. ضمن اینکه در یک دهه گذشته کاتالان‌ها به هفتمین قهرمانی خود رسیدند. همچنین لیونل مسی و آندرس اینیستا برای نهمین بار قهرمانی اسپانیا را کسب کردند که البته این شانس برای مسی وجود دارد که تعداد قهرمانی‌هایش را به عدد ده برساند. برای بارسایی‌ها خداحافظی اینیستا بدترین اتفاق ممکن بود. او که از آخرین بازمانده‌های نسل طلایی آکادمی لاماسیا محسوب می‌‌شود، در بازی مقابل ویارئال برای آخرین در ورزشگاه نیوکمپ به میدان رفت.

در سوی دیگر جذابیت لالیگا رئال مادرید قرار دارد که سوپرکاپ اسپانیا، اروپا و نیز جام جهانی باشگاه ها را در این فصل کسب کرده و در لیگ قهرمانان نیز به فینال رسیده است. این تیم در بازی رفت ال‌کلاسیکو شکست خورد و در بازی برگشت هم مقابل بارسا تن به تساوی داد. این تیم همه ناکامی‌اش در اسپانیا را با حضور در فینال لیگ قهرمانان اروپا جبران کرد. این سومین حضور متوالی آنها در بازی فینال هست. رئال برابر تیم های بارسلونا، اتلتیکو مادرید، اتلتیک بیلبائو، والنسیا و سویا تنها 12 امتیاز کسب کرد این درحالی است که بارسلونا برابر 5 قدرت بزرگ فوتبال اسپانیا توانست 22 امتیاز کسب کند تا نشان دهد که شایسته کسب عنوان قهرمانی است.

رئال در حالی فصل را در رده سوم به پایان رساند که پس از 5 فصل باردیگر والنسیا در میان 4 تیم بالانشین قرار گرفت و موفق شد به لیگ قهرمانان سال آینده راه پیدا کند. دیگر سهمیه هم به اتلتیکومادرید رسید. تیمی که برای اولین بار در این فصل توانست به فینال لیگ اروپا راه پیدا کند. سویا هم با مونتلا که البته در اواخر فصل اخراج شد، به لیگ اروپا رسید؛ جایی که در آن تخصص دارد.

ایتالیا؛ ناپولی بازهم یکقدم کم آورد

یوونتوس برای هفتمین بار قهرمان سری‌آ ایتالیا شد. این قهرمانی در حالی بدست آمد که در ابتدای فصل با آرایشی که تیم‌های مدعی داشتند، پیش بینی می‌شد یوونتوس یا قهرمانی را از دست بدهد یا برای تصاحب آن کار سختی داشته باشد. تا اواسط فصل این شرایط هم وجود داشت. اینتر در صدر بود و ناپولی، رم و یوونتوس رقابت نزدیکی داشتند اما رفته رفته این توازن از بین رفت و همچون 3 فصل گذشته ناپولی و یوونتوس توانستند خود را از دیگر تیم‌ها جدا کنند. در هفته‌های پایانی شکست‌های غیرمنتظره شاگردان ساری منجر به فاصله گرفتن تورینی‌ها از رقیب ناپلی‌شان شد و باردیگر آلگری با یووه به قهرمانی کالچو رسید. آنها همچنین سیزدهمین قهرمانی خود در کوپاایتالیا را هم کسب کردند تا یک دوگانه دیگر را بدست آورند.

در شهر میلان اگرچه تصور می‌شد میلان و اینتر روزهای پرشکوه خود را تکرار کنند اما میلان نتوانست با مونتلا و خریدهای گرانش کاری از پیش برد و گناره گتوزو اگرچه در ادامه این تیم را در میان شش تیم برتر قرار داد و به فینال کوپاایتالیا رساند اما بازهم هواداران روسونری ارضا نشدند. در سوی دیگر اینتر با اسپالتی شروع قدرتمندی داشت اما در ادامه نه در لیگ اروپا و نه در لیگ این روند ادامه پیدا کرد. با این حال همچنان اسپالتی برای فصل آینده مربی اینتر خواهد بود. رم هم که با دی‌فرانچسکو شکل تازه‌ای به خود گرفته بود، با وجود ناکامی دیگر در رقابت با یووه، توانست به جمع 4 تیم برتر اروپا برسد که این اتفاق برای اولین بار طی 33 سال گذشته رخ می‌داد.

* عرفان خماند