«11 ستاره » و 1000 حاشیه !

سرود رسمی تیم ملی فوتبال ایران (برای جام جهانی 2018 روسیه ) مثل همه حواشی ای که دست به گریبان ورزش و علی الخصوص فوتبال ما است ، ازخبرسازترین رخدادهای سال 97 بود که جنجال های زیادی هم برپاکرد.

ابتدا برای اجرای این اثر نام هایی چون «همایون شجریان »، «محمد معتمدی »، «محسن چاوشی »، «حامد همایون » «بهنام بانی » و ... بر سر زبان ها افتاد ولی «بنیاد رودکی » به عنوان یکی از اصلی ترین متولیان تولید این قطعه هنری در انتخابی پر حرف و حدیث اعلام کرد که از میان خوانندگانی که نامشان برای تولید این قطعه مطرح می شود ، سرود رسمی تیم ملی با دو خواننده طراز اول کلاسیک ایرانی (سنتی ) یعنی «علیرضاقربانی » و «سالار عقیلی » اجرا خواهد شد .

بعد از کاندیدا شدن علیرضا قربانی ، وی طی یادداشتی که در شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشت نوشت : «طی این روزها و با تعمق و‌ دقت بیشتر به این نتیجه نزدیک‌تر شدم که جنس و محتوای موسیقی که من در طی حدود ۲۲ سال فعالیت و تلاش حرفه‌ای در آن رشد و پرورش یافته‌ام و هویت و اصالت هنری مهمترین رکن آن است، ممکن است با نتیجه و خروجی که عزیزان دست‌اندرکار و سفارش‌دهنده اثر از آن توقع دارند و بحق هم بایستی حاصل شود، ناهمگون و ناهماهنگ باشد و از این رو نتوانم خواسته خیل عظیم مخاطبان و علاقه‌مندان گرانقدر این رویداد مهم ورزشی و بین‌المللی را مرتفع سازم. اینجانب برخود فرض می دانم که از همه عزیزان و و دوستانم از جمله استاد شهرداد روحانی، مسئولان وزارت ورزش و جوانان، وزارت فرهنگ و ارشاد، جناب ساعد باقری، بنیاد رودکی و مدیر عامل محترم آن بنیاد که صمیمانه و با مهر مرا لایق و شایسته اجرای اثری به مناسبت حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی دانسته و خالصانه تمامی شرایط و امکانات لازم برای حضور اینجانب را مهیا نمودند، کمال سپاسگزاری را دارم و علی‌رغم میل و خواسته‌ام که برداشتن گامی هرچند کوتاه دراین مسیر بوده و هست، صادقانه باید اعلام نمایم که متاسفانه از همکاری و مشارکت در این رویداد معذورم.»

درنهایت کار به سالارعقیلی سپرده شد و وی به همراه «بابک زرین» ، موزیسین باتجربه و کارکشته ای که بسیاری از آثار فاخر اجرا شده توسط «سالار عقیلی» (همچون ایران ، وطنم ، خون غزل و ...) توسط او آهنگسازی شده بود عنان کار را در دست گرفتند ؛ البته بعد از در گذشت مرحوم «افشین یداللهی » یکی از اضلاع این مثلث طلایی با جایگزینی شاعر و ترانه سرای جوانی به نام «احسان افشاری » تکمیل و قطعه ای به نام «11 ستاره » خلق شد .

مراسم رونمایی از سرود تیم ملی فوتبال کشورمان برای حضور در جام جهانی روسیه عصر یکشنبه 30 اردیبهشت1397 با حضور اهالی فوتبال و هنرمندان در تالار وحدت برگزار شد و از آن به بعد بود که اظهارات ضد و نقیضی در باره 11 ستاره مطرح شد . بسیاری آن را یک اثرهنری فاخر معرفی کردند و بعضی دیگر هم آن را متناسب با بزرگ ترین رویداد ورزشی جهان ، یعنی جام جهانی فوتبال ندانستند و...

برآن شدیم تا گفت و گوهایی را با هنرمندان این قطعه ، ترتیب دهیم تا شاید توانسته باشیم پرسشگر برخی از سئوالات مطرح شده پیرامون این اثر موسیقایی باشیم :

سالار عقیلی (خواننده ) :

مسلما از ایران و برای ایران خواندن کار بسیار سختی است، به طوری که هنوز سنگینی این بار را روی دوش خود احساس می کنم ولی از خدا به خاطر رخ دادن این اتفاق مهم متشکر هستم. باتوجه به اینکه مردم در این کار توقع زیادی از من داشتند، کار دشوارتر هم شده بود. خیلی خوشحالم این اثر را کسی مانند بابک زرین ساخته است. در هر صورت از بنیاد رودکی و علی اکبر صفی‌پور مدیر این بنیاد، برای تلاش ها و زحماتشان و حمایت حامی مالی از ارکسترها تشکر می‌کنم.

از همان روز نخست تولید این اثر سعی کردیم از اِلمان‌های فرهنگی، هنری و ادبیات غنی کشورمان ایران در آن استفاده شود ضمن این که ادبیاتی که احسان افشاری در این اثر به کار برده‌ قابل توجه است. شاید عده ای انتظار داشتند ما برای این ترانه از اشعار سخیف استفاده کنیم ولی شعر ما بیانگر ادبیات و فرهنگ کشور ماست و سعی کردیم از تمامی این نشانه ها که فرهنگ کشور و موسیقی فاخر ایرانی را در خود دارد استفاده کنیم. در فضای مجازی شاهد انتقاداتی بودیم که مشخص نبود چطور و از کجا نشات می‌گرفت. البته واکنش‌های مثبت به قدری زیاد بود که به ما انرژی داد ولی این اتفاقات ناخوشایند در فضای مجازی ظاهرا از سوی برخی افراد تبدیل به یک عادت شده و متاسفانه روز به روز هم بد و بدتر می‌شود.

بابک زرین (آهنگساز و تنظیم کننده ) :

اولین بار سالار جان (عقیلی ) درباره تولید این قطعه با من صحبت کرد و گفت بنیاد رودکی از طرف فدراسیون فوتبال متولی تولید آهنگ تیم ملی برای جام جهانی 2018 روسیه شده است . من که سابقه چندین کار ماندگار با ایشان را داشتم قبول کردم و قرار شد روی انتخاب شعر تمرکز کنیم .چندین شعر را مورد بررسی قراردادیم که متاسفانه به دل من نمی نشست و مجبور شدم اول ملودی این کار را در آواز «دشتی» از ملحقات دستگاه «شور» بنویسم . بیشتر ملی بودن کار برایمان اهمیت داشت و سعی کردم آهنگی را متناسب با فرهنگ ، اقلیم و تمدن ایران تدارک ببینم . من خودم ورزشکار و البته فوتبالی هستم و به همین خاطر حال و هوای این ورزش پرطرفدار را به خوبی حس می کنم . شما اگر به سرود سایر تیم های شرکت کننده در جام جهانی رجوع کنید با بنده هم عقیده خواهید شد که تمامی آن ها برگرفته از تاریخ ، فرهنگ ، موسیقی و... همان کشورهاست . ما هم تمام تلاشمان همین بود که بتوانیم موسیقی کشورمان را به یکی از بزرگ ترین ویترین های جهان عرضه کنیم . وقتی هنرمندی مثل سالار عقیلی برای اجرای سرود تیم ملی ایران معرفی می شود قطعا جنبه ملی ، میهنی آن بر سایر جهات سایه می اندازد . اگر دقت کرده باشید در این قطعه که توسط «ارکستر ملی » و«ارکستر سمفونیک » هم اجرا شده است از ساز اصیل ایرانی یعنی «سه تار » هم استفاده شده است . به هر حال نقدهای متفاوتی به این اثر شد که من هم با بعضی از آن ها موافق و با برخی دیگر مخالف هستم .اما معتقدم «11 ستاره» جزء ریتمیک ترین آثار سالار عقیلی محسوب می شود.

احسان افشاری (شاعرو ترانه سرا ) :

سالار عقیلی من را در یک جلسه شعر خوانی دیده بود و پیشنهاد همکاری را توسط بابک زرین برای تولید این اثر ارائه کرد.

البته ماه ها پیش از آن که حتی تماسی با من گرفته شود همکاران من سروده های خودشان را برای بنیاد رودکی ارسال کرده بودند . به هرحال شعر من به صلاحدید شورای موسیقی با استاندارهای مد نظر همخوانی بیشتری داشت و انتخاب شد .باید اضافه کنم من در وقت اضافه به این پروژه پیوستم و آخرین نفری بودم که برای تیم ملی شعر نوشت.

عادت به دفاع بی جهت از هیچ چیزی ندارم . چون اینطور بار آمده ام . روحیه ام اجازه نمی دهد از کارم دفاع کنم . اعتقادم این است اگر تلاش من تلاش درستی بوده حتما اثر از خودش دفاع خواهد کرد. اتفاق عجیب این بود که انتقادات پیش از انتشار سرود آغاز شده بود البته سالار عقیلی از قبل من را از این قضیه مطلع کرده بود . در روزهای آخر بنا به دلایلی من شعر دوباره ای روی ملودی بابک زرین نوشتم و شعر اول کنار گذاشته شد.

شعر به هرحال به درخواست بنیاد رودکی و فدراسیون فوتبال نوشته شد و از من خواسته شده بود تا روی مسائلی مثل «نمادهای تاریخی هویت ایرانی»،«صلح »،«همدلی بین کشورها » و... تمرکز کنم .

البته تلاشم بر این بود تا از فضای فوتبالی فاصله نگیرم و پرداختن به جنبه های غیرفوتبالی برای مردم ایجاد دافعه نکند بنابراین با توجه به تغییر موسیقی من هم بسیاری از ترکیبات و تصویرهای شعری که مستقل از موسیقی نوشته بودم را این بار روی موسیقی سوار کردم. حقیقتا این کار با توجه به زمان اندک، کار ساده ای نبود .شاید باورتان نشود که تا لحظه ای که سالار عقیلی در استودیو مشغول ضبط بود من همچنان دست به قلم بودم.سعی من بر این بود که احساس و توقع مردم را به ملاحظات شعری خودم‌ترجیح بدهم و از طرفی با توجه به اینکه سالار عقیلی برآمده از موسیقی اصیل ایرانی است کلیشه های فوتبالی را به میزان متعارف و پذیرفتنی در کار بگنجانم.تردید ندارم اگر شعر را فوتبالی تر از این می‌نوشتم بافت کار با کاراکتر صوتی سالار عقیلی و موسیقی بابک زرین‌ در تضاد می افتاد.خودم هم عاشق فوتبال بوده وهستم و تقدیر به شکلی رقم خورد که شاعر سرود تیم ملی شوم . خدارا شکر بعد از شروع جام جهانی تب فوتبال با قطعه ی یازده ستاره گره خورد‌ و فکر می کنیم توانستیم خاطره خوبی در ذهن مردم عزیز کشورمان بسازیم .

* کامران خطیبی