معمای فوتبال ایران!

با حذف دو نماینده فوتبال ایران (استقلال و پرسپولیس) از مسابقات باشگاه‌های آسیا، که این بار در مرحله مقدماتی رخ داد، در واقع فوتبال ما بعد از ناکامی در جام ملت‌‌های آسیا (2017- قطر) یک شکست دیگر را هم تجربه کرد. شکست‌ها و ناکامی‌هایی که با توجه به واقعیات موجود، شرایط فنی و فرهنگی فوتبال ایران،‌ وضعیت مدیریتی و ساختاری باشگا‌ه‌های ما و همچنین با توجه به اقدامات‌ اساسی و تلاش‌های جدی و سرمایه‌گذاری کلانی که رقبای ما در آسیا و در همین همسایگی انجام می‌دهند، ‌غیر‌طبیعی و غافلگیرکننده نیست که گفته‌اند. «.. مزد آن گرفت جان برادر، که کار کرد!» اما وقتی توانایی‌های ذاتی فوتبال ایران، سابقه و پیشینه پرافتخار آن در قاره بزرگ (در سطح ملی و باشگاهی)، سرمایه‌های مادی و ظرفیت‌های کم‌نظیر انسانی موجود در آن را در نظر می‌گیریم این ناکامی‌ها و شکست‌هایی که تقریبا پی‌در پی برای فوتبال ما رخ می‌دهد و خاطر علاقه‌مندان و دوستداران پر شمار آن را - که خود یکی از سرمایه‌های کم‌نظیر فوتبال ایران هستند- آزرده‌ می‌سازد،‌ کاملا ناسزاورانه و غیرطبیعی است.

با این وصف،‌ این سوال خواه و ناخواه پیش می‌آید،‌ که چرا برای فوتبالی که برتری و سروری در آسیا را برای چندین سال متوالی در پرونده خود دارد، و همه کارشناسان و فوتبال شناسایی که از داشته‌های آن آگاه هستند،‌ به توانایی‌های ذاتی و استعداد بزرگ نهفته در آن،‌ اذعان دارند و بر آن بارها گوهی داده‌اند،‌ این شکست‌ها و ناکامی‌ها به شکل سلسه‌وار و پیاپی رخ می‌دهد و چرا در این باره و جلوگیری از تکرار این اتفاق تلخ، کاری انجام نمی‌شود و اقدامی صورت نمی‌گیرد؟ در پاسخ به این سوال که دیگر به معما! تبدیل شده است خیلی از اهالی فن و کارشناسان،‌ (و این نشریه در حد فهم و تشخیص خودش) اظهارنظر‌‌هایی داشته و به نکاتی اشاره کرده‌اند که در یک تحلیل محتوی و جمع‌بندی تقریبا این جواب به دست می‌آید که «اراده‌ای برای حل مشکلات فوتبال و سر و سامان دادن منطقی به آن وجود ندارد.» و این شاید دقیق‌ترین و واقعی‌ترین پاسخی است که می‌شود به معمای فوتبال ایران داد!

متاسفانه فوتبال در ورزش ما به هیاهو و غوغا و بالاتر از آن وسیله‌ای تبدیل شده است.که از قبل از آن به عده‌ای نااهل و فرصت‌طلب و منفعت‌جو سعی می‌کنند خود را مطرح کنند و بار خود واعوان و انصارشان را ببندند. این است که در این فوتبال و برای رشد و پیشرفت آن،‌ کمتر کاری اصولی و دلسوزانه صورت می‌گیرد و بدون هیچ تعارف و انشا‌ءالله بی‌انصافی عرض می‌کنیم سال‌هاست که فوتبال ما براساس توانایی‌های ذاتی و استعدادهای مادرزادی خود، اینجا و آنجا عرض‌اندام می‌کند، آبرو و حیثیت گذشته خود را حفظ می‌کند و کسانی که در این سال‌های اخیر به عنوان رئیس مدیر بر کار و بار آن سوار بوده، بیشتر در پی روزمرگی و نتیجه‌گیری مقطعی و تلاش برای حفظ پست و مقام بوده و متاسفانه در مقاطعی هم کار دست نااهلان عوضی آمده بود که دنبال لودگی و مسخره بازی و خندیدن به ریش اهالی فوتبال و... بوده‌اند! قرارداشت است این است که اصلا قصد بی‌انصافی نداریم وقتی می‌گوییم مدیریت فوتبال در سالیان اخیر کاری اساسی، ریشه‌ای و ماندگار برای این رشته پرطرفدار انجام نداده، و فوتبال ایران اگر موفقیتی کسب کرده مثلا به جام‌جهانی صعود کرده، در آنجا در حدتوان رضایتبخش ظاهر شده، دلیلی نداشته جز قدرت ذاتی و استعداد نهفته این فوتبال که وقتی تجلی و بروز پیدا کند، آن‌گاه قادر است به کارهایی دست بزند که خیلی کشورها که برای فوتبال خود سرمایه‌گذاری کلان کرده، زیرساخت‌های آن را محکم کرده، بهترین مربیان و کارشناسان خارجی را استخدام کرده، در انجام آن کارها عاجز نشان داده اند.

به همین مسابقات باشگاهی آسیا نگاه کنید، تیم‌های ما که با هزار و یک مشکل داخلی و ساختاری روبه‌رو هستند، در وسط میدان و در مصاف با حریفان گران‌قیمت و مجهز و... از حیث فنی و قدرت‌هماوردی چیزی «کم» ندارند، کما اینکه همین سال گذشته همه دیدیم و همه آسیا دید که نماینده فوتبال ایران (پرسپولیس) چگونه در حالی که از نظر بازیکن (که حداقل نیاز یک تیم است) در مضیقه بود (و دلیل آن جز ضعف مدیریت تیم نبود)، توانست با شکست حریفان ثروتمند و پرمهره و نفر، تا فینال پیشروی کند و... و امسال هم به گمان ما اگر کمی شانس یار تیم‌های ما بود، و حداقل «اشتباهات داوری» به ضرر تیم های پرسپولیس و استقلال تمام نمی‌شد (برای مثال در یک شب گل سالم استقلال به العین آفساید اعلام شد! و گل آفساید السد به پرسپولیس سالم اعلام شد!)، این احتمال وجود داشت که دو نماینده پرطرفدار فوتبال ایران تا مراحل بالاتر و حتی فینال صعود کنند، با همه اینها می‌بینیم نماینده سوم فوتبال ما، ذوب آهن که در لیگ چندان اوضاع روبه‌راهی ندارد، با اقتدار به مرحله دوم راه پیدا کرده... با این همه همان‌طور که بارها نوشته و تاکید کرده‌ایم، در شرایط فعلی حاکم بر فوتبال، اگر حتی تیم ملی ایران قهرمان آسیا شود، یا باشگاه‌های ما کاپ قاره ای را مال خود کنند و... در اصل ماجرا فرقی ندارد و این نشریه قدیمی و کارشناسان واقعی و استخوان‌خرد کرده - نه دلالان خوش دک و پز و شارلاتان‌های روشنفکرنما که نقش مشاور را برای رئیس فدراسیون یا آین و آن مدیر عوضی آمده باشگاهی بازی می‌کنند - همچنان بر این اعتقاد خود که فعلا اراده‌ای برای اصلاح اساسی و ساختاری فوتبال وجود ندارد، و فوتبال در حال حاضر بیش از هر چیز وسیله است برای بهره‌برداری عده‌ای از مواهب آن و عده‌ای انگل‌آویزان برای سوءاستفاده و منفعت‌جویی از آن و.. اصرار می‌ورزند و به آن تاکید دارند!

سیدمحمدسعید مدنی