هدفمان را گم کرده ایم

نوزدهمین دوره لیگ برتر فوتبال ایران از روز پنجشنبه‌گذشته آغاز و با برگزاری دیدارهای روز جمعه پرونده هفته اول این مسابقات بسته شد.‌ لیگ امسال در حالی شروع شد که از مدت ها پیش از آن وتقریبا بعد ازپایان مسابقات فصل گذشته بحث های جدی در باره سازماندهی و استاندارد سازی ورزشگاه ها و به طور کلی نحوه برگزاری مسابقات و به حداقل رساندن عوامل مشکل آفرین و تنش زا از سوی خود مسئولان فوتبال و شخص رئیس فدرا سیون فوتبال مطرح شد . این در حالی بود که سال ها اهالی فوتبال از تماشاگران و تیم ها و مربیان گرفته تا کارشناسان و رسانه ها در باره این مسایل و لزوم پایان دادن به وضعیتی که موجب مشکلات فراوانی به ویژه از حیث اخلاقی و فرهنگی در فوتبال شده مطالبی می نوشتند، تذکراتی می دادند و خواهان توجه و رسیدگی مسئولان در باره آن بودند. اما در این باره گوش شنوایی در نزد مسئولان و مدیران فوتبال پیدا نمی شد هر دوره بدون هیچ تغییر محسوس و تاثیر گذاری نسبت به دوره قبل برگزار می شد وبه همین دلیل هم مشکلات آزاردهنده گذشته نه تنها حل نمی شدبلکه برآن اضافه هم‌می شد و... نتیجه اینکه فوتبال بود و مشکلات تلنبار شده ای که از زیبایی های آن می کاست و کمتر کسی از علاقمندان بود که می توانست از تماشا وحتی بازی کردن این ورزش مفرح و جذاب و هیجان انگیز به معنای واقعی لذت ببرد.این در حالی است که در کشورهای پیشرفته در ورزش و صاحب فوتبال و به طور کلی هر جا که ورزش را به شکل منطقی و متعادل جدی گرفته و امور آن را باری به هرجهت و نمایشی اداره و برگزار نمی کنند، با ایجاد ساز وکار های قانونی وانضباطی از یکسو و فراهم آوردن امکانات و تجهیزات لازم و ضروری، مثل ایجاد ورزشگاه های استاندارد و حاکم کردن نظم و ترتیب برکلیه ابعاد آن ، از بلیت فروشی گرفته تا گنجایش مناسب و قابل کنترل، از فراهم آوردن شرایط رفاهی و خدماتی مثل سرویس پارکینگ و سرویس ایاب و ذهاب و سرویس های بهداشتی و رستوران وخلاصه فضای سالم و مفرح گرفته تا شماره گذاری صندلی ها ونظم و دقت در زمان برگزاری مسابقات و... بسیاری از این مشکلات را به کلی برطرف کرده، وبه صورتی سازماندهی کرده اند که محیط و شرایط سالم و تفریحی و محترمانه ای بر ورزشگاه ها حاکم باشد وبا قراردادن هرچیزی سرجای خود وعملکرد هر کس در حوزه اختیارات خود، حتی المقدورمردم از حضور در ورزشگاه ها ودیدن مسابقات لذت ببرند و ساعات خوش و بی دغدغه و امنی را در کنار ورزش سپری نمایند و در پایان با خاطری خوش و اعصابی راحت و روانی سالم به سروکار و زندگی خود برگردند. ومگر منظور اصلی و نهایی از ورزش و دیدن رقابت های ورزشی غیر از این باید باشد؟! متاسفانه از آنجا که ما اصولا راه و هدف را در ورزش گم کرده ایم و از اول ورزش مدرن و امروزی به شکل ادا و تقلید از دیگران مثل خیلی چیزهای دیگر وارد کشور ما شد این اقدامات و امکانات ضروری و حداقلی که در کشورهای صاحب فوتبال ودارای لیگ های معتبر در دنیا بیش از 70 یا 80 سال پیش و نزدیک یک قرن انجام شده و فراهم آمده در باره فوتبال و به طور کلی ورزش ما صورت نگرفته واین استانداردهای لازم و کاملا ضروری و بدیهی رعایت نشده و هنوز نمی شود. این است دلیل و جواب اصلی آن سئوالی که امروز دیگر تقریبا در ذهن همه علاقمندان ورزش به ویژه رشته پرطرفدار فوتبال مطرح است که:" چرا ما از فوتبال لذت نمی بریم...؟!"، چرا چه آن تماشاگری که در ورزشگاه حاضر می شود و چه آن که از طریق رسانه هایی مثل تلویزیون مسابقات را به تماشا می نشیند کمتر از فوتبال لذت می برد وبیشتر در روح و ذهن خود احساس کدورت و بدتر از آن احساس توهین واهانت می کند.

خیلی ها چنین احساسی دارند

لگد می اندازند و فحاشی می کنند

نگارنده در تجربه شخصی خودش خیلی وقت ها که از طریق تلویزیون مسابقات داخلی را به تماشا می نشیند، با دیدن بعضی رفتار و کردار بعضی بازیکنان با یکدیگر، با داور، با تماشاگر و... جو حاکم بر بازی و ورزشگاه در خود احساس ناراحتی و گاه توهین کرده و عطای تماشای بازی را به لقایش بخشیده ونیمه کاره بازی را رها کرده و تلویزیون را خاموش کرده وبه خاطر سروکاری که از نظر کاری و حرفه ای با ورزش و فوتبال دارد از نتیجه نهایی از طریق اخبار رسانه ها با خبر شده است! خیلی از دوستان و همکاران وحتی قدیمی ترهای فوتبال هم تا آنجا که شخصاً شنیده ام از تماشای بیشتر مسابقات چنین احساسی داشته اند.تماشاگری هم که به ورزشگاه می رود تا از نزدیک مسابقات را ببیند، گرفتاری بیشتری دارد و توهین مضاعف و جنگ اعصاب بیشتری را تحمل می کند.او برای ورود به ورزشگاه و پیداکردن جایی روی سکوها وصندلی ها با اینکه بلیت ابتیاع کرده ودر دست دارد باید مکافات و اهانت ها از این وآن مامور و مسئول را به جان بخرد. بعضی وقت ها به ویژه زمان بازی های حساس و شلوغ مثل دربی و... بلیت به دست پشت درهای بسته ورزشگاه مانده راه و روزنه ای به درون پیدا نمی کند! وقتی هم جایی پیدا می کند فضا را در دست مشتی تماشاگر نما می بیند که به خاطر فقدان نظارت و رهابودگی هرکاری که دلش می خواهد می کند و هرچه به دهانش می آید به زبان می آورد و بعضی وقت ها هم با آهنگین کردن این حرف‌های زشت والفاظ رکیک از دیگران هم می خواهد که یکدست و یکصدا آنها را تکرار ونثار بازیکن تیم مقابل و داور مسابقه و خانواده های آنان کنند!در میانه میدان هم که اغلب به جای فوتبال چند بازیکن بداخلاق عنان کار را در اختیار گرفته و به جای انجام بازی محکم و جوانمردانه و اجرای تاکتیک مربی و جلب رضایت تماشا‌چی به تصفیه حساب های قدیمی با بازیکنان حریف مشغولند. لگد می اندازند و فحاشی می کنند و یکسره پرخاش کنان به سوی داور بخت برگشته یورش می برند و موجب تحریک و اعتراض تماشاگر و بدتر شدن جو ورزشگاه می شوند و...واز روی سکوها از طرف همپالکی های خود به صفت ارزشمند وپرمعنای" باتعصب" هم موصوف می شوند!! و... در پایان تماشاگر ساده و سالمی که بعضاً با فرزندان دلبند حود به ورزشگاه امده اند در حالیکه‌جسم و جانش مملو از بد آموزی و بداخلاقی است و در گوشش شعارهای آنچنانی طنین می اندازد خسته و کوفته در حالی که سرتا پا احساس اهانت می کند ورزشگاه را ترک و با اعصاب و روانی سوهان خورده به منزل برمی گردد!!

استفاده شخصی و خانوادگی از ورزش!

فقط «ادا» در می آوریم

بنابر این با اشاره خیلی مختصر وصرفنظر از بازگویی خیلی تلخی های دیگر در باره واقعیات فوتبال مثلا حرفه ای خود باز تاکید می کنیم که در فوتبالی که حساب و کتاب داشته باشد، باری به هر جهت و برای خالی نبودن عریضه برگزار نمی شود هیچ یک از این عوامل و عناصر ضد روح و فلسفه ورزش به محیط ورزش چه روی سکوها به عنوان تماشاچی و چه داخل جایگاه های دیگر مثل جایگاه خبرنگاران و چه درون مستطیل سبز راهی برای ورود ندارند.‌اگر هم وارد شوند با شناسایی آنها ورودشان را به ورزشگاه ها‌ممنوع می کنند حتی در خیلی جاها مثلا انگلیس این‌گونه اوباش باید به هنگام برگزاری مسابقات خود را به نزدیکترین اداره پلیس معرفی کنند... اما ما این کارها و اقداماتی را که برای سلامت ورزش، فوتبال و رعایت حرمت ورفاه تما شاگر انجام شده و همچنان هم می شود سال های سال است که انجام نداده ایم. چرا؟ به همان دلیل که در آغاز مطلب آوردیم.

برای این که ما فقط ادای فوتبال و برگزاری مسابقه ولیگ و... را در می آوریم و بایک صعود به جام جهانی بر خرابی های فوتبالی که اصلا شباهتی به استانداردهای معمول وبدیهی رایج در جهان ندارد و در واقع بر قصور وتقصیرات و ضعف و ندانم کاری های مدیریتی خود ماله می کشیم برای این است که ما ورزش را جدی نگرفته ایم. برای این است که ما به مردم احترام نمی گذاریم‌و مثل خیلی جاها و وقت ها فقط در باره " مردم عزیز" شعارمی دهیم وبا عرص معذرت حرف مفت می زنیم.برای این است که باور نداریم تمام این لیگ و مسابقه وتیم وجام جهانی و ورزشگاه وفدراسیون و وزارت و دولت و... اینها مال مردم است و ازجیب این مردم سرپا هستند وباید جملگی تمام و کمال در خدمت آنها باشند. اگر باور داشتیم شرایط را فراهم می کردیم. سازوکارهای قانونی و انضباطی را تصویب و به مرحله اجرا می گذاشتیم. بالاتر از تماشاگر هنجار شکن از بازیکن بد اخلاق حرف زدیم بخواهیم ادامه دهیم می توانیم از دلالی افسار گسیخته از رسانه های مخرب و حاشیه پرداز از خبرنگارنماهای باج‌گیر و... هم صحبت کنیم و مثال بیاوریم اما حرف ما ذکر این رفتارها و عملکردهای منفی نیست اینها همه معلول است، بلکه پرداختن به علت العلل این کجروی ها و هنجارشکنی ها و بداخلاقی هاست و علت همان است که گفتیم و باز تکرار می کنیم کسانی که بایدورزش را جدی بگیرند. در این عرصه ردای مسئولیت بر تن پوشیده اند وررشی را جدی نگرفته یا اهمیت آن را به خطر غیر ورزشی بودن متوجه نیستند یا متوجه هستند اما می خواهند خود را درگیر مشکلات و حل مسائل نکنند در عوض ازاین عرصه جذاب وموردتوجه استفاده شخصی و خانوادگی ویا بهره برداری سیاسی و باندی کنند.

آنقدر آش را شورکردند که ...

طرفداران دو آتشه تیم ها هم حمایت کردند

در هرحال همانطور که در آغاز مطلب آمد بعد از پایان فصل 98-99 در بهار گذشته و اتفاقاتی که در بازی های پایانی جام‌حذفی هم روی سکوها و هم در وسط میدان رخ دادو تبلور عینی وملموس آنچه بود که مابالاتر به اختصار آوردیم دیگر آنقدر آش شور شد که آشپز هم فهمید و یا اگر قبلا هم فهمیده بود شوری به حدی رسید که صدای اینان را هم به اعتراض بلند کرد و اعلام کردند که برای فصل بعدی یعنی 98-99، مسائل انضباطی را جدی می گیرند وبه قرارداد بازیکنان ضمیمه ای تذکر آمیز که در آن‌حد وحدود بازیکن مشخص شده بود و تماس و ارتباط با باشگاه ها و کانون هواداری آنها و... از جمله اقداماتی بود که فدراسیون اعلام کرد برای حاکم کردن شرایط سالم رقابتی در دستور کار خود قرار داده است. همزمان با آن یا کمی بعد از آن رییس فدراسیون فوتبال اعلام کرد لیگ برتر امسال برگزار نمی شود مگر آنکه ورزشگاه های محل برگزاری لیگ تجهیز شوند. بلیت فروشی اینترنتی شود. صندلی ها شماره گذاری شودو... خلاصه شرایطی که نشان می داد فدراسیون برای حاکم کردن شرایط سالم فقط به تیم ها وبازیکنان بسنده نکرده تصمیم دارد آن طرف ماجرا یعنی سکوها را هم نظم و سروسامان دهد. این شرط گذاری رییس فدراسیون که اول به نظر زیاد جدی نیامد واما وقتی چندبار دیگر در مصاحبه ها برآن تاکید شد و شواهدو شنیده های دیگر هم آن را تایید کرد آن وقت بسیاری از رسانه ها و ‌کارشناسان و حتی تماشاگران و دوستداران و طرفداران تیم هاو... همه از این تصمیم رییس فدراسیون حمایت کردند و از او خواستند تا پایان بر سر حرف خود باقی بماند تا شاهدی باشد برای اینکه تقریبا هیچکس از حال و روز این فوتبال راضی نیست و از آن لذت نمی برد.

ضمن اینکه این اتفاقات بار دیگر ثابت کرد وقتی کاری جهت گیری مردمی و اصلاحی داشته باشد همه اجزاء و عناصر تشکیل دهنده آن مجموعه پای کار می آیند و حتی مثلا نسبت به مدیریت آن انتقادات و اعتراضات جدی در باره مسایل مختلف وجود داشته باشد همگی با کنار گذاشتن آن انتقادات همزبان و همراه شده و به حمایت مدیریت بر می خیزند. این

البته به نظر ما نکته مهمی است وحتی در سرمقاله یکی از شماره های اخیر مجله مفصل به آن‌پرداختیم و از خود آقای تاج و سایر مسئولان و مدیران ورزش خواستیم از کنار این تجربه امیدوار کننده به راحتی و بابی اعتنایی عبور نکنند واگر واقعا قصد خدمت به مردم و ورزش وانجام اقدامات اصلاحی را دارند ضمن توکل به خدا مردم را به یاری خود فراخوانند. در همین تجربه دیدیم طبق نظر سنجی های صورت گرفته حتی سرسخت ترین طرفداران فوتبال و هواداران دو آتشه تیم ها به حمایت اقدام و شرط‌گذاری تاج برخاستند و حتی بعضا گفتند یکسال یا چند سال مسابقات را برگزار نکنید اما ورزشگاه ها را تجهیز و استاندارد کنید. این یعنی اینکه تما شاگران و علاقمندان ورزش کارهای زیرساختی واساسی را به کارهای روبنایی و گذرا ترجیح می دهند. یعنی آنها ترجیح می دهند مثلا فوتبال به جام جهانی نرود اما زیرساخت ها درست شود. کار های پایه صورت بگیرد یعنی کاری که در همه جای دنیا انجام می شود. در همین ژاپن از سی سال پیش شروع شد وامروز دارد با درخشش در آسیا؛ حضور مرتب در المپیک ها و بالاخره ابراز قدرت حتی در جام جهانی فوتبال میوه های شیرین آن را می چیند. کارهایی که نه ژاپن ؛ هر کس در هر جا اگر می خواهد صاحب ورزش و فوتبال شود باید انجام دهد. مگر خودمان در والیبال در این باره تجربه نداریم؟! چند اقدام اساسی و بنیانی موجب شد به سرعت حال و روز والیبال ما که حتی در آسیا هم جایگاهی نداشت از این رو به آن رو شود و تقریبا به سرعت و ظرف ده پانزده سال نخستین نشانه های تحول وپیشرفت در والیبال به چشم آمد و...و حالا والیبال ایران به یکی از قدرت های درجه اول دنیا تبدیل شده است. از بحث خود زیاد دور نشویم. حرف بر سر این بود که کار منطقی که اساس ملی و جهت گیری مردمی داشته باشد. مردم به راحتی آن را تشخیص می دهند و حمایت می کنند. کارشناسان و اهالی فن هم که جای خود دارند.

نباید متوقع باشیم

یک گام بزرگ برداشته شد

در هرحال با این اتفاقات بالاخره دو سه هفته پیش لیگ نوزدهم قرعه کشی شد و طبق اعلام های غیر رسمی قرار شد سوت آغاز این مسابقات از روز دوشنبه 28 مرداد شب عید سعید غدیر به صدا درآید اما همزمان باز آقای تاج رئیس فدارسیون تاکید کرد که قرعه کشی به معنای شروع مسابقات نیست و مسابقات شروع نخواهد شد مگر آنکه شرایط لازم اعلام شده در ورزشگاه ها فراهم آیدو...باری، سرانجام اعلام شد که نوزدهمین دوره لیگ برتر از پنجشنبه 30 شهریور شروع می شودو...

از انجا که این مطلب ( به خاطر مسایل و محدودیت های فنی وچاپ) قبل از شروع مسابقات به نگارش در آمده به طور طبیعی نمی توانیم بگوییم هفته اول چه گذشت شرایط اعلام شده تا چقدر محقق و تا چه اندازه برگزاری مسابقات و شرایط ورزشگاه ها نسبت به دوره های قبل بهبود یافته است. در این باره عمری باشد در شماره آینده خواهیم نوشت اما قبل از ختم کلام، لازم است که ما نیز به سهم خود به این نکته بدیهی و در عین حال مهم تاکید کنیم که کسی توقع ندارد ونباید هم توقع داشته باشد که یک مرتبه همه چیز عوض شودو کمبودها به طور کامل مرتفع شود و همه چیز یکشبه استاندارد شود. شرط کار اصلاحی تدریجی بودن و گام به گام پیش رفتن در عین حفط تعادل و پرهیز از افراط و تفریط است؛ همین که چنین حرف هایی و شرایطی از سوی مسئولان امر مطرح می شود و درباره آنها پافشاری هم می کنند یک گام بزرگ به جلو است. ضمن اینکه امیدواریم در همین هفته اول نشانه های مثبتی از حاکمیت نظم و انضباط در ورزشگاه ها و کیفیت رقابت ها به چشم آمده باشد...

واین حرف و وعده رئیس فدراسیون فوتبال که در نشستی اخیراً اعلام کرده است که" انشاءالله امسال شاهد یک لیگ منظم و با امنیت و آسایش خاطر برای هواداران فوتبال خواهیم بود... " تحقق عینی وخارجی پیدا کند...

*سیدمحمدسعید مدنی