واقعیت فوتبال ما در کجا عینیت پیدا می کند؟

لیگ برتر فوتبال ایران بابرگزاری هفته شانزدهم ( یعنی هفته اول ازدوربرگشت) برای چند هفته متوقف شد. علت اصلی این امر، علاوه بر تعطیلات نیم فصل ، برپایی اردوی تدارکاتی تیم فوتبال امید در قطر است. تیمی که خود را برای دیدارهای مقدماتی المپیک۲۰۲۰ توکیو آماده می کند و قرار است روز۱۹ دیماه در کشور تایلند اولین بازی خود را در چارچوب این رقابتها با ازبکستان انجام دهد.

فوتبال ایران از سال ۱۹۷۶ که در المپیک مونترال حضور داشت دیگر تا آخرین دوره المپیکی که برگزار شده است یعنی المپیک ۲۰۱۶ در کشور برزیل موفق به کسب جواز حضور در این رویداد بزرگ ورزش جهان نشده است و همواره در رقابت های مقدماتی در مصاف با حریفان آسیایی ناموفق بوده و واز رفتن به المپیک بازمانده است. البته علاقمندان به ورزش و دوستداران رشته فوتبال اطلاع دارند که تیم ملی فوتبال ایران با برتری برحریفان در دیدارهای مقدماتی المپیک مسکو(۱۹۸۰)جواز صعود به این رقابت ها را به دست آورد اما چون به دلایل سیاسی کاروان ورزشی ایران راهی این بازی ها نشد و المپیک مسکو از طرف ایران تحریم شد به طور طبیعی تیم ملی فوتبال ایران هم به این رقابت ها اعزام نشد. ناکامی فوتبال ایران در صعود به مرحله نهایی فوتبال المپیک در حالی به طور متوالی و پیاپی رقم‌می خورد که طی چند دوره اخیر تیم هایی مثل ژاپن یکی از نمایندگان ثابت قاره آسیا در این رقابت ها بوده است تیم هایی که در همان زمان‌که فوتبال ایران پی درپی جواز صعود به المپیک( مونیخ، مونترال،مسکو) را به دست می آورد و در عرصه قاره آسیا حرف اول را می زد و سروری می کرد غالبا( مثل همین ژاپن یا عربستان یا...) محلی از اعراب و حرفی برای گفتن‌نداشتند. و باز این ناکامی المپیکی در حالی برای فوتبال ایران‌تکرار می شود وخاطر هواداران آن را آزرده می سازد که این فوتبال در طول همین سال ها موفق شده است چهار بار به‌بزرگترین و معتبرترین آوردگاه فوتبال جهان یعنی «جام جهانی» صعود نماید(2014،۲۰۰۶،1998و ۲۰۱۸)! واین به گمان ما موضوعی است که جای تحلیل و بررسی کارشناسانه و جدی دارد؟ اگر فوتبال ایران اینقدر قدرتمند است که می تواند در تلاش های خود برای صعود به جام جهانی معمولا موفق باشد پس چرا نتوانسته طی نزدیک به ۵۰ سال گذشته‌حتی یک بار به المپیک صعود‌کند؟! اگر کمی دایره بحث را بازتر کنیم این سئوال را می شود این گونه هم مطرح کرد که چرا فوتبال ایران دراغلب تلاش ها ومیادینی که حضور پیدا می‌کند مثل جام ملت های آسیا، باشگاه های آسیا ، رده های سنی پایه و... ناموفق است و به نتایج مورد انتظار دست‌نمی یابد؟ مثلا چرا تیم‌ملی که فاتح سه دوره پیاپی جام ملت های آسیا شده بود ازسال۱۹۷۶ تا کنون( یعنی از همان سال حضور در المپیک مونترال) موفق به تکرار قهرمانی در این رقابت ها که معتبرترین و قویترین تورنمنت فوتبال در آسیاست ، نشده است؟! واقعیت فوتبال ما در کجا عینیت پیدا می کند و قابل فهم است ، در صعود به جام جهانی یا در ناکامی های متوالی تکراری در سایر میادین؟! البته خوانندگان فهیم و صاحب تحلیل خوب می دانند که کیهان ورزشی طی چند سال اخیر به سهم وبه اندازه فهم خود در مطالب متعددی به این سئوال و پاسخ آن از ابعاد مختلف پرداخته است. و نیک وقوف دارند که لب و چکیده پاسخ ما به این سئوال اساسی این بوده که بدون تعارف مسئولان ورزش ما سال هاست فوتبال را به حال خود رها کرده و از انجام کارهای زیربنایی و ساختاری طفره می روند و برای سرپوش گذاشتن بر کوتاهی های خود وپرکردن چشم و گوش مخاطبان به ویژه مدیران بالا دستی تمام فکر و ذهن و تلاش و دوندگی ها و هوش و حواسشان را به صعود به هرقیمت به جام جهانی متمرکز کرده و معطوف ساخته اند.آنها که ورزش را و فوتبال را عمیقا می شناسند و به طور جدی دنبال می کنند خوب می دانند که موفقیت در ورزش مثل هر جای دیگر محصول برنامه ریزی مدبرانه و اجرای دقیق وکار آمد است. وهمینان خوب می دانند که فوتبال ما و اکثر رشته های ورزشی، فاقد چنین برنامه ریزی و اجرایی هستند. بنابراین در چنین شرایطی اگر موفقیتی هم به پای فوتبال نوشته می شود آن را نباید به حساب خروجی طبیعی عملکرد و برنامه های کارآمد وتدابیر دقیق مدیریتی دانست وحتی در باره آن باید به طور جدی شک کرد.باید از خود سئوال کرد که مثلا فوتبالی که خیلی جاها خط وربطش تابع جریانات دلالی است. فوتبالی که به « رده های پایه» ( از جمله همین امیدها) بی توجه است. فوتبالی که در آن « باشگاه» در معنا و تعریف استانداردش وجود ندارد. فوتبالی که تیم های مردمی و پرطرفدار و صاحب افتخارش درو‌پیکر ندارد وهر کس و ناکسی و هر ناوارد تازه ازگردراه رسیده ای می تواند در آنها ردای ریاست و مدیریت برتن کند و... ربطش با « جام جهانی» چه می تواند باشد.روشن است که این حرف ما به معنای نفی لیاقت و شایستگی های جوانان برومند و‌پابه توپ این آب وخاک عزیز نیست . بلکه یادآوری حرف همیشگی است که اگربر این ورزش و فوتبال پر از استعداد ناب که هر بیگانه و آشنایی را به تحسین وا می دارد،مدیریتی اهل و کارآمد و دلسوز و با انگیزه حاکم باشد. مدیریتی که با مردم صادق و شفاف باشد( ماجرای سرمربی ایتالیایی و ابهامات و تناقضات و شبهات گیج کننده و اظهارات ضد و نقیض به اصطلاح مدیرانی که از سروکول این فوتبال و این تیم‌ها و این ورزش بالا می روند آخرین نمونه از این صداقت و شفافیت مدیریتی در فوتبال و ورزش ما بود!)؛ راستگو و درست کردار باشد، آنوقت بدون شک جایگاه همیشگی تیم‌ملی فوتبال حضور در جمع بزرگان جهان وحق مسلم امیدهای ما حضور در المپیک هاست. شعار نمی دهیم گذشته و سابقه نشان‌می دهد و ثابت می کند که این جوانان چیزی از همگنان و حریفان دور و نزدیک حود کم ندارند؛ اما اگر جایی کم می آورند علت اصلی را در معامله های بدی باید پیدا کرد که مدیریت ورزش و فوتبال با آن ها می کنند!

* سیدمحمدسعید مدنی