نژادپرستی در فوتبال؛ از انگلیس تا روسیه

در چند سال اخیر نژاد پرستی در ورزش به ویژه درنژادپرستی در فوتبالبه اوج خود رسیده به طوریکه کاهش آن از کنترل خارج شده است.
تبعیض نژادی بیشتر بر روی تفاوت‌های ظاهری مثل رنگ پوست و مذهب یا ملیت است، در ورزش به خصوص در فوتبال سیاه پوستان مورد کم لطفی و توهین نژاد پرستانه قرار گرفته اند عواملی که باعث می‌شود این توهین‌ها از حد خود بگذرد در برخی موارد دامن زدن تیم‌ها و باشگاه به مسائل نژادپرستانه یا کم توجهی مسئولین به صورت اسی است این که از بین بردن ناهنجاری در یک جامعه ناممکن است، مسئله درست و قابل درک است اما می‌توان ناهنجاری ها را به حداقل رساند گاهی مواقع سیاستمداران در برخورد با نژاد پرستانی که به بهانه آزادی بیان، بی‌پروا دست به اقداماتی وحشیانه می‌زنند خیلی سطحی عمل کرده، در نتیجه همین بی‌توجهی هاست که هواداران یک تیم به خود اجازه می‌دهند، رنگ پوست و یا ملیت و مذهب یک بازیکن را مورد تمسخر قرار داده و فحاشی کنند. توهین و فحاشی به بازیکنان فوتبال -چه در مستطیل سبز و چه در دنیای مجازی تبدیل به مشکلی بغرنج شده که قابل کتمان هم نیست. یکی از کارهایی که در محل انجام این توهین‌ها علیه توهین و فحاشی صورت گرفته، اقدام CR7 بود که در بازی مقابل یوونتوس در سانتیاگوبرنابئو و در چارچوب رقابت‌های لیگ قهرمانان اروپا پرچمی به دست داشت که روی آن نوشته بود "NO TO RACISM”. به فراوان یافت می‌شود، بازیکنانی که طاقت توهین‌ها را ندارند و در جریان بازی هر کاری می‌کنند تا عصبانیت خود را نشان دهند؛ توپ را به سمت هوادارانی که به آن‌ها توهین می‌کنند شوت می‌کنند، موز پرتاب شده به سمت‌شان را می‌خورند و یا در نهایت تصمیم به ترک زمین می‌گیرند. به قول ستاره پرتغالی یووه که از کالیدو کولیبالی حمایت کرده بود؛ دنیا و فوتبال به احترام و آموزش نیاز دارد نه به نژادپرستی، اهانت و تبعیض.

هواداران هم که بعضا نمی‌دانند هدفشان از این کار چیست با اعمالی نظیر پرتاب موز، میمون و شامپانزده گفتن به سیه‌چرده‌ها، نشان دادن انگشت خود به قصد توهین و فحاشی به خود و خانواده بازیکن نژادپرستی و توهین‌های نژادپرستانه را شکل می‌دهند. نگاهی به توهین‌های نژادپرستانه به بازیکنان سیاه‌پوست در سال‌های اخیر در فوتبال دنیا، این ورزش مهیج که میلیون‌ها طرفدار خود را مقابل خود می‌نشاند، داریم.

نژادپرستی از کجا؟

دانشگاه آکسفورد در سال 2007 کتابی مختصر و به زبان ساده به نوشته علی رتانسی منتشر کرد. واژه مشهور Racism یا نژادپرستیاز اوایل دهه 1930 میلادی وارد لغت نامه ها شد، زمانی که آلمانی ها به گفته خودشان در یک پروژه بزرگ دست به پاکسازی آلمان از نژاد یهودی زدند. اما این نشان از این نیست که بشریت حدود 100 سال است که نژاد پرستی می کند. این واژه 100 سال است که بر سر زبان ها افتاده است و در طول تاریخ این واژه بین فرقه ها و ادیان مختلف به اشکال مختلف جاری بوده است؛ چراکه ذات انسان علاقه به گرایش دارد، حال این گرایش در مکان های مختلف به شکل های مختلفی بروز می کند. پروژه آلمانی ها در اواخر دهه 30 تنها بخش کوچکی از نژادپرستی بشریت است. در واقع در زبان انگلیسی این پروژه را یکقوم گراییمی دانند وقوم گرایی خود یکی از شاخه های نژادپرستی تعریف شده است. اعتقاد خیلی ها بر این است که در روزگار مدرن امروز، دیگر نژادپرستی از بین رفته است. اما آیا واقعا اینگونه است؟در طول سی سال اخیر جوامع غربی قوانین سختی را بر علیه نژادپرستی تصویب کرده اند و کوشیده اند تا جلوی گسترش بیماری جدید دنیای مدرن را بگیرند. جامع شناسان با رشد روزافزون شبکه های اجتماعی دست به تحقیقات بزرگی در مورد گسترش نژادپرستی به وسیله شبکه های اجتماعی زده اند. نژاد پرستی به خوبی در فوتبال لمس می شود چون این ورزش در تمامی خانه ها رسوخ کرده است، در هر مکانی در موردش صحبت می شود و فراتر از زبان انگلیسی بدل به یک زبان جامع و ساده بین المللی شده است. اما فارغ از فوتبال نیز ویروس نژادپرستی در حال گسترش است؛ بی آنکه آن را حس کنیم.

انگلستان مهد نژادپرستی در فوتبال

روزنامه گاردین در آخرین گزارشش از فوتبال انگلیس به این موضوع پرداخته است که برای ششمین سال متوالی آمار و گزارش های ثبت شده از توهین های نژادی در مسابقات فوتبال این کشور افزایش یافته است. در فصل 18-2017 این رقم نسبت به فصل قبل 11 درصد افزایش داشته است. این نشان از این است که در کشوری که خود را صاحب فوتبال می داند و برترین لیگ فوتبال را دارد، توهین های نژادی هر روز روبه افزایش است. توهین هایی که در اغلب موارد تنها به خاطر رنگ پوست است. رنگی که حتی پدران ما هم در ایجاد آن دخالتی نداشته اند. مسائل پیش آمده در موردمسوت اوزیل و گوندوعان در تیم ملی آلماننیز گل سر سبد این امر است که حتی مربوط به رنگ پوست هم نبود.

توهین‌های نژادپرستانه از لوکاکو تا پوگبا

تازه‌ترین توهین علیه یک بازیکن رنگین‌پوست در ورزش فوتبال مربوط به مهاجم نوک قدبلند و تنومند تازه اینتر، روملو روکاکو است. این بازیکن بلژیکی پس از به ثمر رساندن گل پیروزی تیمش از روی نقطه پنالتی توسط هواداران کالیاری، میمون خطاب شد که نگاه چپ چپ و خشمگین او را در پی داشت. استادیوم تیم کالیاری، ساردین، به جایی برای توهین‌ به سیاه‌ها تبدیل شده، پیش از لوکاکو افرادی همچون بلیز متویدی، مویس کین و سولی مونتاری هدف آماج توهین‌ها و فحاشی هواداران کالیاری قرار گرفته‌اند.

پل پوگبا میدان‌دار تیم منچستر یونایتد در هفته ابتدایی لیگ برتر جزیره یک پنالتی از دست داد تا تیمش مقابل ولورهمپتون با تساوی 1-1 دو امتیاز اول فصل را از دست بدهد. بعد از این بازی شبکه‌های اجتماعی و به خصوص توئیتر محلی شد برای توهین‌های نژادپرستانه علیه او. بازیکنانی همچون هری مگوایر و مارکوس رشفورد از هم‌تیمی شان حمایت کردند و پوگبا هم در توئیتی عنوان کرد که این الفاظ و توهین‌ها فقط او را قوی خواهد کرد و لاغیر. مالکوم فیلیپه سیلوا دِ اولیویرا پس از ترک تیم کورینتانس برزیل وارد فوتبال فرانسه شد و با تیم بوردو توانست در فوتبال اروپا حضور یابد. تیم سوم این بازیکن بارسلونا اسپانیا بود که با مبلغ 41 میلیون یورو به لالیگا قدم گذاشت. دقایق بازی مالکوم برای تیم فوتبال بارسلونا در فصل گذشته به 1000 دقیقه نرسید و تنها با چهار گل زده اسپانیا را به مقصد زنیت روسیه ترک کرد. ظاهرا مالکوم به عنوان یک وینگر و گل‌ساز برای مهاجمانی همچون آزمون و ژوبا پا به سرزمین تزارها نهاد اما غافل از اینکه مدیران زنیت برای اینکه سنت تیم‌شان حفظ شود نه تنها نباید این بازیکن را بفروشند بلکه نباید حتی بازیکن سیاه‌پوست بگیرند. وی بعد از حضور اول خود برای تیم زنیت در مقابل تیم کراسنودار در هفته چهارم لیگ روسیه، با پلاکاردی که حاوی عبارت" از رهبران باشگاه به خاطر وفاداری‌شان به حفظ سنت‌ها تشکر می‌کنیم" بود مواجه شد. این پلاکارد نشان دهنده آغاز فرآیند خروج مالکوم از این تیم روسی است.

در تاریخ باشگاه زنیت روسیه بازیکن رنگین‌پوست وجود نداشته و مالکوم به نوعی اولین آن‌ها است که با 40 میلیون یورو از آزلگرونا به آبی و سفیدهای سن‌پطرزبورگ پیوست. اگر این اتفاق رخ دهد، مالکوم چه حسی پیدا می‌کند برای خروج از تیمش و توهینی که به او شد؟

پاپاکولی دیوپهافبک 180 سانتی‌متری و 33 ساله تیم فوتبال ایبار در جریان بازی با اتلتیکو مادرید و لوانته در رقابت‌های لالیگا با توهین‌های مستقیم هواداران مواجه شد و تصمیم به ترک بازی گرفت. سپ بلاتر، رئیس وقت فیفا که از تداوم رفتار های نژاد پرستانه در ورزشگاه های فوتبال به شدت عصبانی بود، عنوان کرد: "به جای بستن قسمتی از ورزشگاه، باید از این تیم ها امتیاز کم شود و یا به دسته های پائین تر تنزل پیدا کنند."

کارلوس کامنی دروازه‌بان کامرونی که سابقه بازی در تیم‌های اسپانیول، مالاگا و فنرباغچه را دارد از سوی هواداران مورد توهین قرار گرفت. پرتاب موز به سمت او و اطلاق دادن عناوینی همچون حرام‌زاده بودن، آشغال و از اینجا گمشو بیرون از جمله آزارهایی بود که هواداران نسبت به این دوازه‌بان روا داشتند.

ساموئل اتوئو، بازیکن سابق تیم فوتبال اینتر و بارسلونا در جریان بازی تیم‌های بارسلونا و ساراگوسا در دقیقه 76 تصمیم به ترک زمین گرفت. ساموئل از شدت توهین‌های هواداران به تنگ آمد چراکه هوادارن تیم حریف به او میمون می‌گفتند که در نهایت با وساطت داور بازی و ریکارد سرمربی وقت تیم فوتبال بارسلونا اتوئو به زمین برگشت و بازی از سر گرفته شد. ماریو بالوتلی به دلیل رنگ نژادی از این قائله مستثنی نماند و در بازی تیم‌های میلان و اینتر در لیگ سری آ ایتالیا از سوی هواداران اینتر مورد اهانت قرار گرفت.

برادر ژروم بوآتنگ، مدافع میانی تیم ملی آلمان، که در حال حاضر راهی تیم بارسلونا شده در زمان بازی‌اش برای تیم میلان ایتالیا در مقابل تیم پاتریسا و در بازی دوستانه، پس از توهین‌ هواداران علیه او توپ را به سمت هواداران شوت کرد و تصمیم به ترک زمین گرفت. پرنس بوآتنگ بعد از آن بازی عنوان کرد که در هر بازی که به او اهانت شود، زمین را ترک می‌کند و اگر یک‌بار دیگر به او توهین شود فوتبال را کنار می‌گذارد.