باکسینگ دی؛ روزهای جذاب فوتبال انگلیس

روز 26 دسامبر یا باکسینگ دی در بسیاری از کشورها تعطیل بوده و توسط ملکه ویکتوریا در قرن نوزدهم بنا نهاده شد. وجه تسمیه این روز به این دلیل بود که تاجران جعبه (Box) هدایای کریسمس خود را جمع آوری کرده تا در طول سال از آنها در کارهای خیریه استفاده کنند. در کشور ایرلند به این روز اصطلاحاً «روز سن استیفن» می‌گویند. در مورد فلسفه دقیق باکسینگ دی اطلاعات دقیقی وچود ندارد اما در مورد آن سینه به سینه نقل شده و از آن خانواده‌ها به پاس تشکر از پیش خدمت‌های شان که یک سال زحمت کشیدند، برای آنها در جعبه‌های بسته بندی شده و مخصوص کادو تهیه کرده و تقدیم شان می کنند. یا در تعابیر دیگر روزی برای صدقه دادن شناخته می شود که برخی ها باورمند هستند در گذشته ها در این روز کلیساها صندوق های صدقه را باز کرده و پول داخل آنرا به مردم هدیه می دادند. همچنان اعتقاداتی است که در قرون وسطی، شاهزاده منطقه جعبه هایی از غذا و کالا را برای مردم فقیر و غلام های اش تقسیم می کرد و به همین دلیل این روز را باکسینگ دی می‌خوانند. البته میلیون ها تن از انگلستانی‌ها در روز شنبه همزمان با روز موسوم به "باکسینگ دی" جهت خرید به فروشگاه‌ها سرازیر می‌شوند و جالب است در کنار "جمعه سیاه" و "کریسمس دی" بزرگ ترین روز خرید و فروش در این کشور به شمار می‌رود و مردم از تخفیف‌های ویژه استفاده می‌کنند. هر کشوری نزدیک به سال نو با توجه به فرهنگ خود، جشن‌ها و آداب و رسوم خاصی را دارند و این عنعنات که معمولا از پیشینینان بر جا مانده، به مرور زمان مراسم‌های خاصی هم به آن‌ها اضافه شده‌اند. باکسینگ دی هم یکی از همین رسم‌های جذاب است و در کشورهای انگلستان، کانادا، استرالیا، اسکاتلند و نیوزیلند از آن تجلیل به عمل می آید، در حالیکه در آلمان، هالند، اسکاندیناوی و لهستان، باکسینگ دی را کریسمس دوم نیز می‌نامند.

ارتباط بین باکسینگ دی و فوتبال در بریتانیا

اما رابطه بین باکسینگ دی و فوتبال به بیش از 100 سال قبل مربوط می شود. دو باشگاه اف.سی شفیلد و هالام به ترتیب به عنوان قدیمی‌ترین و دومین باشگاه قدیمی دنیا برای اولین بار یک مسابقه را در این روز برگزار کردند. این سنت برای اولین بار توسط اتحادیه فوتبال انگلیس در نخستین فصل برگزاری مدون مسابقات در فصل 89-1888 پا گرفت. در آن فصل فقط 22 بازی در برنامه مسابقات بود که یکی از این بازی‌ها در باکسینگ دی بین تیم های پرستون نورث اند و دربی کانتی برگزار و با برتری 5-0 پرستون خاتمه یافت. از آن پس، سنت برگزاری مسابقات لیگ انگلیس در این روز تبدیل به یک سنت همیشگی شد. کریسمس روزهایی است که تعطیلی برقرار بوده و اغلب مردم در خانه به همراه خانواده خویش هستند ولی فوتبال همواره از این قاعده مستثنی بوده و تا دهه 1950 میلادی، مسابقات فوتبال به طور سنتی در روز کریسمس برگزار می شد. در سال هایی که هنوز پخش تلویزیونی مسابقات رونق نداشت، مردم شال و کلاه کرده و در روز کریسمس برای تماشای فوتبال به ورزشگاه ها می رفتند. حتی با کمترین فاصله، هفته بعدی مسابقات نیز برگزار می شد اما با گلایه مربیان مدرن تر، به تدریج فشردگی برنامه بازی ها کاهش یافت. در طول سال های دهه 1950 بود که به تدریج سنت برگزاری بازی در روز کریسمس تغییر کرد. افزایش جمعیت و کمبود وسایط نقلیه عمومی برای حضور تماشاگران در ورزشگاه طی روز تعطیل کریسمس موجب ناراحتی هواداران فوتبال از نوع برنامه ریزی مسابقات در این روز شد و به همین دلیل، در فصل 58-1957 مسئولان اتحادیه فوتبال انگلیس تصمیم گرفتند که به جای روز کریسمس، مسابقات در باکسینگ دی برگزار شود.

نحوه برنامه ریزی مسابقات در باکسینگ دی

مسئولان برگزاری مسابقات سعی می کنند که مسابقاتی را در فهرست بازی های باکسینگ دی قرار بدهند که تا حد امکان از نظر مردم جذاب بوده و موجب گرد هم آمدن دوستان و خانواده کنار یکدیگر در این روز باشد یا با اشتیاق بیشتری راهی ورزشگاه شوند. مسئولان کمیته مسابقات اتحادیه فوتبال انگلیس سعی می کنند که بازی های باکسینگ دی طوری برنامه ریزی شود تا باشگاه ها حتی الامکان کمترین مسافت طی شده برای برگزاری بازی طی باکسینگ دی را داشته باشند هر چند که نمی توان برنامه بازی های 92 تیم انگلیسی را آن قدر ایده آل چید که هیچ تیمی مجبور به انجام یک مسافرت طولانی در باکسینگ دی نشود. معمولاً دربی‌های بزرگ در این روز چیده نمی‌شوند تا کشمکش‌ها بین هواداران به ویژه در مرکز شهر ایجاد نشده و در روز عید، التهاب بین تماشاگران به وجود نیاید. تیم هایی که در باکسینگ دی میهمان باشند، در روزهای تعطیلی کریسمس و سال نو از امتیاز میزبانی برخوردار بوده و معمولاً از حضور بیشتر تماشاگر در این ایام، سود مالی خوبی نصیبشان می شود.

در اینجا چند بازی برتر در تاریخ باکسینگ دی را بررسی می کنیم:

شفیلد ونزدی 3-3 منچستر یونایتد، 1992

پیش از آغاز تسلط منچستر یونایتد بر لیگ جزیره در حالی که 26 سال از آخرین قهرمانی منچستری ها می گذشت به نظر می رسید با پیوستن اریک کانتونا به منچستر یونایتد در نیم فصل، الکس فرگوسن تمامی شرایط قهرمانی را در اختیار دارد. با شروع باکسینگ دی، در یک بازی حساس منچستر باید در استادیوم هیلزبور به مصاف شفیلد یونایتد می رفت. در آغاز بازی با گذشت تنها 6 دقیقه، شفیلد ونزدی با دو گل از حریف خود پیش افتاد و پس از دریافت گل سوم به نظر می رسید این فصل نیز امیدی به قهرمانی شیاطین سرخ نیست، اما در 25 دقیقه آخر بازی دو گل از مک کلیر هیجان بازی را به اوج رساند، تا این که در دقیقه 84 روی ارسال لیشارپ که با کنترل نا موفق کانتونا همراه بود،پس از زمین خوردن مدافع و دروازه بان شفیلد کانتونا توپی را که آرام آرام به سمت دروازه حرکت می کرد تبدیل به گل کرد و با جمله "او له له" گزارشگر کامبک تاریخی من یونایتد تکمیل شد.

کاونتری سیتی 3-2 آرسنال، 1999

در دوره قهرمانی های پیاپی منچستر، توپچی ها لندن به دنبال کسب دوازدهمین قهرمانی خود بودند، علی رغم فاصله 7 امتیازی با منچستر دو سال قبل موفق شده بودند فاصله 13 امتیازی را جبران و قهرمان لیگ جزیره شوند، همین بازگشت آن ها را امیدوار به تکرار و جبران اختلاف کرده بود. در تعطیلات کریسمس آرسنال باید به مصاف کاونتری سیتی می رفت، تا دقیقه چهل دیوید سیمن دو بار دروازه خود را باز شده می دید، دقیقه 67 لیونبرگ یکی از دو گل خورده را جبران کرد اما تنها چهار دقیقه بعد اختلاف مجدد به دو گل رسید تا گل دقایق پایانی داور شوکر تاثیری در نتیجه نهایی نداشته باشد، آرسنال با این شکست از کورس قهرمانی جا ماند و در پایان فصل منچستر با 18 امتیاز اختلاف قهرمانی خود را تکرار کرد.

نیوکاسل 3-4 منچستر یونایتد، 2012

سر الکس فرگوسن را با کامبک های زیادی به خاطر داریم اما یکی از زیباترین آن ها ماراتن نیوکاسل - منچستر بود که در آخرین باکسینگ دی فرگی در دوران مربی گری او رقم خورد، در این دیدار تماشایی نیوکاسل ابتدا با گل پرچ پیش افتاد، سپس جانی آوانز موفق به گل زنی برای شیاطین سرخ شد،تنها سه دقیقه بعد پای آوانز مجدد به گلزنی باز شد اما این بار برای نیوکاسل! در نیمه دوم پاتریک اورا کار را مجدد به تساوی کشاند اما با گل سیسه نیوکاسل برای بار سوم پیش افتاد، برتری که تنها سه دقیقه دوام داشت و با گل ون پرسی حساب کار 3-3 برابر شد، در حالی که بازی با نتیجه مساوی رو به اتمام بود با گل دقیقه نود چیچاریتو بازگشت منچستر در فرگی تایم تکمیل شد، با شکست منچستر سیتی در بازی همزمان راه قهرمانی یونایتد هموار تر شد، انتهای فصل بیستمین قهرمانی شیاطین سرخ، سیزدهمین و آخرین قهرمانی فرگوسن رقم خورد تا وداعی با شکوه با اولدترافورد داشته باشد.

استون ویلا 4-4 چلسی، 2007

پس از اخراج آقای خاص، چلسی تحت هدایت آرومپ گرانت کار سختی برای قهرمانی پیش رو داشت، تکرار قهرمانی که در فصل قبل به راحتی کسب شده بود این بار بسیار سخت تر به نظر می رسید. در باکسینگ دی این فصل چلسی در مقابل 41 هزار هوادار خود به مصاف استون ویلا می رفت، روی اشتباهات مکرر پیتر چک، ملونی دو بار دروازه چلسی را گشود، اما با پنالتی منجر به اخراج نایت، شوچنکو حساب کار را در نیمه اول دو بر یک کرد. در ابتدای نیمه دوم روی شوت سرکش شوچنکو گل دوم چلسی به ثمر رسید، در ادامه با پاس گل شوچنکو به الکس کار برای استون ویلای ده نفره دشوار شد،تنها چند دقیقه بعد با ضربه زیبای لارسن کار به تساوی کشیده شد. با اخراج کاروالیو همه چیز برابر پیش می رفت تا ضربه ایستگاهی بالاک آبی پوشان لندن را مجدد پیش انداخت،چلسی که خود را برنده بازی میدید سعی در حفظ نتیجه داشت اما با توپی که اشلی کول در وقت های تلف شده با دست از روی خط دروازه درآورد، استون ویلا صاحب ضربه پنالتی شد و نتیجه را به تساوی کشاند.

باکسینگ دی 1963

یکی از دیوانه‎وارترین هفته های فوتبال در 26 دسامبر 1963 رقم خورد، به طوری که انتخاب تنها یک بازی از باکسینگ دی این فصل غیرمنصفانه است. ایان سنت جان مهاجم اسبق لیورپول اظهار داشت " اتقافی که در باکسینگ دی 1963 رخ داد کاملا گیج کننده بود." در هفته‌ای که به نظر می رسید مدافعان بیشتر از همه از کریسمس لذت می برند 66 گل به ثمر رسید، 7 بازیکن هتریک کردند و چهار بازیکن اخراج شدند. لیورپول قهرمان فصل با نتیجه 6 بر 1 از سد استوک گذشت، برنلی با همین نتیجه منچستر یونایتد را مغلوب کرد،بلک برن 8 بر 2 وستهام را تحقیر کرد،تاتنهام و وست بروم به تساوی 4 بر 4 رسیدند،چلسی با 5 گل از سد بلک پول گذشت و در پرگل ترین دیدار نیوکاسل با نتیجه 10 بر یک آیپسویچ را در هم کوبید.

آرسنال 6-1 لستر سیتی، 2000

شاگردان ونگر می توانند دوباره چنین نتیجه ای را مقابل مدافع کنونی عنوان قهرمانی تکرار کنند؟ پیش بینی دشوار است اما می توان گفت که آن دیدار تبدیل به یکی از جدال های کلاسیک تاریخ لیگ برتر شد. تیری آنری هت تریک کرد، بازی در هایبوری برگزار شد ، تونی آدامز کاپیتان بود و البته آرسن ونگر سرمربی توپچی ها!

عرفان خماند*