بازیکنان بزرگ در کسوت سرمربی
وین
روونی، دربی کانتی
بازیکن سابق منچستریونایتد و تیم ملی انگلیس به تازگی برای اولین بار به عنوان سرمربی انتخاب شده است. او مسئولیت هدایت تیمی با تاریخچه غنی در دسته دوم را بر عهده گرفته و امیدوار است این تیم را به روزهای اوجش برگرداند. وقتی بابی چارلتون برای اولین بار مربی شد، 35 ساله بود اما شرایط بر وفق مرادش پیش نرفت. در طول یک سال، پرستون‌نورث‌اند به دسته سوم سقوط کرد و سال بعد هم نتوانست به دسته دو برگردد و بعد از این که یکی از بازیکنان کلیدی تیم چارلتون بدون اطلاع این مربی به فروش رسیده شد، ستاره سابق یونایتد از سمت خود استعفا کرد. این تنها تجربه برجسته مربیگری چارلتون بود و سپس تبدیل به مثالی شد برای این که بازیکنان خوب همیشه نمی‌توانند مربیان خوبی شوند.
حالا رکورددار گلزنی منچستریونایتد و تیم ملی انگلیس وین رونی است و او هم در 35 سالگی اولین قدم‌هایش در کنار مستطیل سبز را با دربی کانتی برمی‌دارد. او بعد از انتخاب شدن به عنوان سرمربی دربی در ماه ژانویه گفت:«فرصت بزرگی است تا سعی کنم این باشگاه را به روزهای اوجش برگردانم.» در همان اوایل دوران حضور رونی روی نیمکت به عنوان مربی موقت، تردیدهای زیادی در مورد انتخاب او وجود داشت. یکی از کارشناسان در مورد وی گفته بود:«اگر دربی می‌خواهد سقوط کند، می‌تواند وین رونی را انتخاب کند. آنها همین حالا هم در قعر جدول هستند و روونی تا به حال تجربه هدایت هیچ باشگاهی را نداشته است. این کار ریسک زیادی دارد.»
با این وجود رونی مصمم بود و از سال‌ها قبل می‌دانست بعد از پایان فوتبالش می‌خواهد چه کند. او در سال 2010 و وقتی تنها 24 سال داشت، گفته بود:«می‌خواهم مربی شوم. در حال گذراندن کلاس‌های مربیگری هستم چون نمی‌توانم خودم را در حالی تصور کنم که بعد از دوران فوتبالم رستوران باز کرده‌ام.» سرالکس فرگوسن، مربی سابق این بازیکن نیز به تازگی گفته است که رونی همیشه هوش فوتبالی خوبی داشته است:«شکی در دانش فوتبالی او نیست. او هنوز جوان است و نیازی نیست که به مربیگری روی بیاورد اما خودش این کار را دوست دارد.»
به همین خاطر هم بود که روونی در سال 2019 دی سی یونایتد را ترک کرد تا به عنوان بازیکن- مربی به دربی بیاید. او هنوز دو سال دیگر با باشگاه آمریکایی قرارداد داشت اما مربیگری به قدری او را وسوسه کرد که این بازیکن حاضر شود به یک باشگاه دسته دومی میانه جدولی بپیوندد. شنیده‌ها حاکی از این است که در قرارداد این بازیکن آورده شده بود که روزی باید پیشنهاد هدایت باشگاه دربی به عنوان سرمربی به رونی داده شود. مهاجم سابق تیم ملی اجازه نداشت تا ماه ژانویه در میادین حاضر شود اما زودتر به دربی آمد تا انجام وظایفش را آغاز کند و در کنار فیلیپ کوکو قرار بگیرد. قطعا کوکو در مقطعی حس کرده بود که کمک مربی جدیدش به زودی جای او را خواهد گرفت.
دربی فصل گذشته در نهایت به رده دهم جدول رسید اما بودجه این تیم برای فصل بعد کاهش پیدا کرد. آنها تا اواسط نوامبر امسال در قعر جدول و خطر سقوط قرار داشتند. به همین خاطر کوکو برکنار شد و رونی در کنار لیام روسنیر، شی گیون و جاستین واکر به عنوان مربی موقت انتخاب شد. او در این میان در دو بازی نیز به میدان رفت اما دربی در هر دو مسابقه شکست خورد.
سران دربی کانتی به این نتیجه رسیدند که ساختار مربیگری مشخص‌تری برای تیم مورد نیاز است. به همین خاطر رونی به عنوان سرمربی انتخاب شد و استیو مک لارن نیز نقش مدیر فنی را بر عهده گرفت. از آن روز به بعد، رونی تمرکزش را روی مربیگری گذاشت و دیگر در زمین مسابقه دیده نشد. با انتخاب او، نتایج بلافاصله تغییر کرد. دربی در 6 دیدار شکست نخورد و در 4 بازی هیچ گلی هم دریافت نکرد. رونی سرعت بازی تیم را بیشتر کرد و سرعت بازی‌سازی تیمش را نیز کمتر کرد. او معمولا به شکلی خونسردانه در کنار زمین حضور دارد و از بازیکنان جوانش که وی را الگو قرار داده‌اند بهترین بازی را می‌گیرد.
دربی حالا مجددا و از زمان جدا شدن فرانک لمپارد از این تیم به بعد، دوباره سر و شکلی قابل قبول به خود گرفته است. لمپارد در سال 2019 توانست دربی را به پلی‌آف بیاورد ولی شرایط تیم او بهتر از رونی بود. در این فصل تیم نه تنها در میانه فصل مربی عوض کرد بلکه در مقطعی در پرداخت دستمزدها هم به مشکل خورد. بهتر شدن عملکرد دربی در مسابقات به معنای ارتقا رونی به شغل سرمربی دائمی تیم شد و ناگهان انتخاب رونی به نظر کمترین ریسک ممکن را داشت. رونی در اواسط ژانویه از فوتبال بازی کردن به طور رسمی دست کشید.
اگر چه دربی به شکل تعجب آوری مقابل روترهام قعر جدولی شکست خورد اما بعد از در 5 مسابقه از 6 دیدار بعدی پیروز شد و تا رده شانزدهم و 6 امتیاز بالاتر از منطقه سقوط بالا آمد. ضمن این که رونی در روز آخر نقل و انتقالات از روابطش به خوبی استفاده کرد و بازیکنانی از منچستریونایتد، اورتون و رنجرز گرفت.
دوران حضور لمپارد در دربی منجر به این شد که هدایت چلسی را برعهده بگیرد. رونی نیز در آرزوی هدایت منچستریونایتد به سر می‌برد با این حال مسیرش برای رسیدن به این هدف چندان مستقیم و هموار نیست. در حال حاضر، ماموریت این مربی جوان ساده و مشخص است: نگه داشتن دربی کانتی در دسته دوم. با رسیدن به این هدف رونی دستکم می‌تواند از سر بابی رابسون پیشی بگیرد.
آندری شوچنکو، تیم ملی اوکراین
اگر انتخابات مجلس اوکراین به شکل دیگری پیش رفته بود، شاید شوچنکو هیچوقت مربی نمی‌شد. شوچنکو ماه‌ها بعد از آویختن کفش‌هایش به سیاست روی آورد اما متاسفانه تنها 1.58 درصد آرا را به خودش اختصاص داد و موفق به ورود به مجلس نشد. به همین خاطر به برنامه اولیه خود برگشت. او قبلا در مورد علاقه‌اش به مربی شدن صحبت کرده بود و در یورو 2016 نیز کمک مربی تیم ملی کشورش بود.
اوکراین در آن تورنمنت مقابل ایرلند شمالی شکست خورد و بدون امتیاز از تورنمنت حذف شد تا میخایلو فومنکو از تیم ملی کنار برود. شوچنکو جانشین او شد و با بدشانسی و بعد از شکست خانگی مقابل کرواسی نتوانست مجوز حضور در پلی‌آف را به دست بیاورد. اگر اوکراین در این مسابقه پیروز می‌شد، کرواسی حذف می‌شد و به جام جهانی نمی‌رسید. با این وجود، تیم شوا توانست نمایش خوبی در لیگ ملت‌های اروپا داشته باشد و سپس به راحتی و جلوتر از پرتغال، مدافع عنوان قهرمانی، به یورو 2020 صعود کرد.
دومین فصل حضور اوکراین در لیگ ملت‌ها جنجالی‌تر بود. آنها بعد از تست مثبت کرونای بازیکنانشان وارد قرنطینه شدند و سه امتیاز دیدار آخرشان مقابل سوئیس، به تیم حریف رسید. شوچنکو در مصاحبه‌ای در سال 2019 فاش کرده بود که در مربیگری بیش از هر کس دیگری تحت تاثیر کارلو آنچلوتی و والری لوبانوفسکی بوده است:«اصلی‌ترین چیزی که از لوبانوفسکی یاد گرفتم این بود که حتی یک دقیقه هم نمی‌توانید از جزئیات چشم‌پوشی کنید و تنها وقتی زیر نظر آنچلوتی در میلان بازی کردم به درستی فهمیدم که مسائل تاکتیکی به چه دردی می‌خورند.»
شوا هنوز با رومن آبراموویچ در تماس است و حتی قبل از آمدن توخل نیز نامزد هدایت چلسی به جای فرانک لمپارد بود. این در حالی است که او قراردادش را با تیم ملی اوکراین تا پایان جام جهانی 2022 تمدید کرده است اما شوچنکو اول باید تیمش را در یورو به خوبی هدایت کند. اوکراین در یورو با هلند، اتریش و مقدونیه هم‌گروه است. او پیشتر در این باره گفته بود:«ماموریت پیش رویمان مشخص است. باید به یورو صعود کنیم و نمایش موفقی داشته باشیم.»
صعود اوکراین به یورو قطعی شده و حالا نوبت نمایش موفق شاگردان شوا است...
ژاوی، السد
«هدف نهایی من هدایت بارسلونا است، این حقیقت را پنهان نمی‌کنم» ژاوی وقتی این جمله را گفت که هنوز سه سال با آویختن کفش‌هایش فاصله داشت اما هدف وی از همان زمان مشخص بود. در طول دوران بازی 17 ساله این بازیکن در نیوکمپ، ژاوی به قهرمانی‌های زیادی با بارسا رسید و به حق یکی از بهترین بازیکنان تاریخ این باشگاه محسوب می‌شود. خیلی‌ها او را مربی آینده باشگاه اسپانیایی می‌دانند و در این میان تنها مساله زمان مطرح است.
وقتی ژاوی متوجه شد که دیگر نمی‌تواند در بالاترین سطح فوتبال به فعالیتش ادامه دهد، در سال 2015 و در سن 35 سالگی به قطر رفت تا در باشگاه السد به فوتبالش خاتمه دهد. او به مدت سه فصل در السد توپ زد و با این تیم به ترتیب در لیگ سوم، دوم و دوم شد و در نهایت در فصل 19-2018 و در سن 39 سالگی کفش‌هایش را آویخت. در عرض چند هفته، فریرا، مربی پرتغالی السد این تیم را ترک کرد و ژاوی به عنوان مربی جدید تیم معرفی شد. همیشه به نظر می‌رسید که ژاوی برای مربیگری کاملا مناسب است. او در میانه میدان، رهبر هم‌تیمی‌هایش بود و 4 سال فعالیت زیر نظر گواردیولا نیز کمک زیادی به او کرد. ژاوی می‌گوید:«فلسفه فوتبالی من همان است که کرایوف در بارسا پیاده کرد و در لاماسیا به ما آموزش دادند. می‌خواهم در قطر توانایی‌هایم را نشان دهم. اینجا فشار زیادی رویم نیست و می‌توانم خودم را برای بازگشت به فوتبال اروپا و بارسلونا آماده کنم. در حال حاضر آمادگی پذیرش مربیگری بارسا را ندارم. فعلا باید تجربه کسب کنم.»
عملکرد ژاوی تا به اینجا خوب بوده است. او توانست السد را تا نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا بالا ببرد و سپس با این تیم در جام‌جهانی باشگاه‌ها حاضر شد. در ماه ژانویه صحبت‌هایی در مورد حضور او به جای ارنستو والورده در بارسلونا به گوش می‌رسید اما ژاوی معتقد بود زمان مناسبی برای این کار نیست و گفت:«دوست دارم در زمان مناسب به بارسا برگردم. دوست دارم وارد پروژه‌ای شوم که از صفر آن را خودم شروع کنم و تصمیم‌گیرنده باشم. دوست دارم با افرادی کار کنم که به آنها اعتماد دارم.» این حرف او به نوعی به این معنی بود که تا زمان حضور بارتومئو، مدیر نامحبوب بارسلونا، ژاوی به نیوکمپ برنمی‌گردد.
السد در اولین فصل حضور ژاوی در لیگ سوم شد. ژاوی در دسامبر تیمش را قهرمان جام امیر قطر کرد و در پایان فصل نیز قهرمانی در لیگ قطر را جشن گرفت. او در هفته گذشته هم السد را بدون باخت قهرمان لیگ ستارگان کرد. در این میان ژاوی منتظر ماند تا نتایج انتخابات مدیرعاملی بارسا انجام شود و ببیند چه کسی جای بارتومئو را می‌گیرد. آندرس اینیستا، هم‌تیمی قدیمی ژاوی به تازگی گفته بود:«یک روز مسیر ژاوی و بارسلونا دوباره با هم برخورد می‌کند، نمی‌دانم چه زمانی اما به این موضوع ایمان دارم.»
وینسنت کمپانی، آندرلخت
وقتی کمپانی در ماه می 2019 به عنوان مربی- بازیکن باشگاه آندرلخت انتخاب شد، گفت:«به اینجا نیامده‌ام تا در جایگاه دوم باشم.» و مطمئنا انتظار نداشت تیمش در رده سیزدهم جای بگیرد. با این وجود رتبه سیزدهم جایی بود که آندرلخت 9 بازی مانده به پایان اولین فصل کمپانی در تیم جدیدش در آن قرار داشت. 9 بازی که آندرلخت از آن تنها 6 امتیاز گرفت. این تیم که سابقه 34 قهرمانی در لیگ بلژیک را دارد، تنها 4 رتبه از قعر جدول فاصله داشت.
کاپیتان سابق باشگاه منچسترسیتی، برای شروع دروان مربیگری خود به اولین باشگاه دوران بازی برگشته بود اما به آندرلختی آمده بود که فصل گذشته در رده ششم به کار خود پایان داده بود که پایین‌ترین رتبه این باشگاه از سال 1938 محسوب می‌شد. شروع کار کمپانی به قدری فاجعه‌بار بود که در اواخر آگوست تصمیم گرفت از هدایت آندرلخت در روزهای بازی کناره‌گیری کند تا سیمون دیویس تیم را رهبری کرده و خود کمپانی در زمین بازی کاپیتان تیمش باشد. این حرکت هم نتیجه چندان خوبی نداشت. طولی نکشید که دیویس برکنار شد و فرنکی فرکاترن به جای او آمد. این در حالی بود که کمپانی مصدوم بود و در هر صورت نمی‌توانست بازی کند.
وقتی مصدومیت کمپانی برطرف شد، نتایج آندرلخت به وضوح بهتر شد اما این تیم در نهایت در رده هشتم قرار گرفت. بعد از شکست آندرلخت در تور پیش فصل مقابل لیل، هواداران این تیم در مسیر منتهی به محل تمرین آندرلخت، تابلوی اخراج کمپانی را نصب کردند. در عرض دو هفته، مدافع سابق سیتی از فوتبال بازنشسته شد و با برکناری فرکاترن، قراردادی 4 ساله به عنوان مربی با آندرلخت امضا کرد. خوشبختانه، آندرلخت در فصل جاری برای حضور در اروپا می‌جنگد و در اواخر فوریه در رده پنجم بود. با این وجود انتظارات از کمپانی هنوز بالا است. همین موضوع هم باعث گلایه او شد و گفت:«هیچوقت نگفتم اگر به آندرلخت بیایم این تیم مانند منچسترسیتی می‌شود. باید دست از مقایسه من با گواردیولا بردارید.» در مقایسه با گواردیولا، تقریبا هیچکس، حتی مربیان برجسته هم برنده نمی‌شوند.
هرنان کرسپو، سائو پائولو
در ماه ژانویه، واشینگتون کاماچو در وقت‌های تلف شده گل سوم دیفنسا جوستیسیا را زد تا این تیم برای اولین بار قهرمان کوپا سودآمریکانا شود. چهره‌ای آشنا در کنار زمین در حال جشن گرفت بود. با این تفاوت که این روزها موهایش را کوتاه کرده و شبیه زمانی که در سری آ و همچنین چلسی گلزنی می‌کرد، نیست. آن مسابقه روزی بود که کرسپو نام خودش را به عنوان یک مربی بزرگ بر سر زبان‌ها انداخت. مهاجم سابق تیم ملی آرژانتین، به عنوان یک مربی سبک خاص خودش را دارد. او در سال 2016 و وقتی اولین قدم‌هایش در مربیگری را بر می‌داشت، گفته بود:«نیم نگاهی به مربیان بزرگ جهان دارم اما باید خودم باشم. به افرادی مثل آنچلوتی، مورینیو و بیلسا نگاه می‌کنم و درس می‌گیرم اما نمی‌خواهم مثل آنها باشم.»
مربی آرژانتینی آماده بود تا برای یادگیری دست به اشتباه بزند. او مربیگری را در سال 2014 و با پارما شروع کرد اما بعد از مشکلات شدید مالی باشگاه، کرسپو به مودنا در دسته دوم ایتالیا رفت. او که هنوز در حال یادگیری بود، نتوانست این تیم را از منطقه سقوط بیرون بکشد و در ماه مارس اخراج شد. باشگاه آرژانتینی بانفیلد در سال 2018 سراغ این مربی آمد و اگر چه کرسپو یک بار دیگر ناکام بود اما زادگاه این مربی جایی بود که او بالاخره توانست فلسفه بازی خود را تقویت کند. او بعد از 5 بازی در شروع فصل جدید و در حالی که بانفیلد را در فصل گذشته در میانه جدول جای داده بود، از این تیم برکنار شد اما می‌دانست که توانایی‌های زیادی در دنیای مربیگری دارد. از ژانویه 2020، تیم دیفنسای او شروع به درخشش کرد و کرسپو بالاخره به چیزی که لایقش بود رسید. آنها در مسابقاتی که در آمریکای جنوبی معادل لیگ اروپا است، واسکادوگاما و بایا را شکست دادند و سپس کوکیمبو اونیدو را حذف کردند تا به فینال برسند و با پیروزی در دیدار فینال تاریخ‌ساز شوند.
کرسپو بعد از این قهرمانی به تیم برزیلی سائوپائولو رفت که از سال 2008 به بعد در قهرمانی ناکام بوده است. این بزرگترین تیمی است که کرسپو تا به حال هدایتش را قبول کرده و به نظر می‌رسد اگر به همین مسیر ادامه دهد، به زودی چیزهای بیشتری از او می‌شنویم.
ژابی آلونسو، تیم دوم رئال سوسیداد
پپ گواردیولا یک بار در مورد شاگرد سابقش در بایرن مونیخ گفته بود:«هروقت بخواهد، می‌تواند یک مربی خوب شود» نکته جالب این است که در حالی که میکل آرتتا، دوست قدیمی آلونسو تصمیم گرفت زیر نظر پپ گواردیولا و در سیتی مربیگری را یاد بگیرد، آلونسو پیشنهاد مشابه برای کار کردن زیر نظر کارلو آنچلوتی را رد کرد و به جایش کار در تیم زیر 14 ساله‌های رئال مادرید را شروع کرد و سپس به تیم دوم رئال سوسیداد رفت. آلونسو سال گذشته در مورد این تصمیمش گفته بود:«در آغاز نمی‌دانید چه پیش خواهد آمد اما سپس در یک مسابقه مربیگری کردم و از این حس خوشم آمد.»
فصل گذشته، آلونسو تیم دوم رئال سوسیداد(لاسانسه) را به رده پنجم دسته سوم رسانده بود. آنهم با تیمی که اگر چه گل زیاد می‌خورد اما به شدت حمله می‌کرد. اگر به نظرتان این شرایط با روزهای اول کلوپ در لیورپول شباهت دارد، تعجب نکنید چون آلونسو این مربی را الگوی خودش می‌داند. آلونسو این روزها هنوز در حال یادگیری است اما طرفداران زیادی پیدا کرده است و از الان صحبت‌هایی در مورد هدایت رئال مادرید یا بایرن مونیخ، تیم‌های سابق این بازیکن در آینده‌ای نه چندان دور به دست او به گوش می‌رسد اما در حال حاضر او در حال یادگیری و شکل دادن روش‌های خودش است. او می‌گوید:«می‌خواهم قدم به قدم جلو بروم و نمی‌خواهم چیزی آن را از روند طبیعی خود خارج کند. به نظرم برداشتن این قدم‌های اول در سن سباستین، زادگاهم و جایی که فوتبالم را شروع کردم، منطقی است.»
* آرمین
زمانی
