سرانجام ، سقوط شالکه از بوندسلیگا رقم خورد

سقوط تیم فوتبال شالکه از بوندسلیگای 1 ، مهم ترین اتفاق فوتبال آلمان و اروپا در هفته های اخیر بود.شالکه تیمی بود که در سال های گذشته همیشه یکی از اضلاع مدعیان قهرمانی در بوندسلیگا را تشکیل می داد و باکسب نتایج خیره کننده برابر مدعیان قدرت نمایی می کرد.شاید به اندازه بایرن مونیخ و یورسیا دورتموند در سال های گذشته مدعی کسب قهرمانی در بوندسلیگا نبود اما همیشه برابر بزرگان قدعلم می کرد.شالکه از نظر معرفی ستارگان در بوندسلیگا هم در سال های اخیر جزو باشگاه های پیشرو بود؛‌مانوئل نویر کاپیتان و دروازه بان کنونی بایرن مونیخ در شالکه درخشید و به تیم همیشه مدعی بایرن ملحق شد.جولیان دراکسلر بازیکن کنونی پاریس سن ژرمن که چند روز پیش قراردادش با باشگاه متمول فرانسوی تمدید شد اولین بار نامش در شالکه شنیده شد و با درخشش در این تیم باقدمت آلمانی با پیشنهادات قابل توجهی مواجه گشت و در نتیجه به عضویت تیم پاریسی درآمد.مسعود اوزیل،لروی سانه،ایوان راکیتیچ،لئون گورتسکا،رافینیا،ینس لمان و...ستارگانی هستند که در شالکه رشد کردند و به تیم های مطرح اروپایی پیوستند.شالکه باشگاهی است که سالهاست محلی برای رشد استعداد‌های جوانی بوده که در باشگاه‌های بزرگ اروپا به ستاره بدل شدند.اگر اسامی ستارگان آبی‌های گلزن‌کرشن در ادوار گذشته را کنار هم بگذاریم با تیمی پرستاره و کهکشانی روبرو می شویم.حالا باشگاهی که محل رشد ستارگان فوتبال بوندسلیگا بوده به دسته پایین تر سقوط کرده است.آیا سقوط شالکه برای هوادارانش دردناک نیست؟طرفداران شالکه که روزگاری با ستارگان جوان خود در بوندسلیگا و رقابت های اروپایی یقه گیری می کردند حالا شاهد سقوط تیم موردعلاقه خود هستند.آنقدر از سقوط تیمشان متاثر شدند که چندی پیش با بازیکنان درگیر شدند.بعد از سقوط تیم شالکه به بوندسلیگای 2 که با شکست برابر آرمینیا بیله فیلد قطعی شد، هواداران با هجوم به ورزشگاه با بازیکنان تیم خود درگیر شدند.

شالکه بعد از 30 سال بازی در سطح نخست فوتبال آلمان و حتی حضور در لیگ قهرمانان، فصل بعد در دسته پایین‌تر بازی خواهد کرد. هواداران که از این وضعیت ناراحت بودند به ورزشگاه هجوم بردند و بعد از دیدار با بازیکنان درگیر شدند که گزارش شد چندین بازیکن تیم هم مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
البته باشگاه شالکه با محکوم کردن این حمله اعلام کرد: عده‌ای از هواداران خارج از حد خود، به بازیکنان حمله و وضعیتی ایجاد کردند که تیم با مشکل مواجه شود. با تمام ناامیدی قابل درک و عصبانیت از سقوط به بوندس لیگا 2 باید اتحاد خودمان را حفظ کنیم.

گفتنی است که پلیس هم در گزارش خود آورده بود که به یک‌باره عده زیادی از هواداران با بازیکنان درگیر شدند و عده‌ای اقدام به پرتاب تخم مرغ کردند و عده‌ای نیز با لگد زدن به بازیکنان، باعث ایجاد یک درگیری گسترده شدند.

لازم به یادآوری است شالکه که در این فصل با بحران زیادی روبرو بود قبل از دربی روهر با بوروسیادورتموند نیز وارد بحران شد و هواداران و بازیکنان با هم درگیر شدند.
از طرفی دیگر مدیران شالکه برای نجات تیم در بوندسلیگا و بحران پیش روی خود دست به هر اقدامی زدند.مثلا چندین مربی را به خدمت گرفتند تا دعوای درد گلزن کرشن باشند اما همگی روی نیمکت شالکه ناکام بودند.تغییرات متوالی در کادر مربیگری نیز تغییری در شرایط این باشگاه قدیمی و محبوب حاصل نکرد. در همان برهه که شالکه با پنجمین سرمربی خود قرارداد امضا کرد ،پیتر کنابل، مدیر شالکه در این خصوص گفت: "ما متقاعد شده ایم که با دیمیتریوس گراموزیس یک گزینه مناسب برای بازی های یک سوم پایانی فصل است. هنوز یازده بازی در بوندسلیگا برای ما وجود دارد و ما می خواهیم آنجا که ممکن است شرایط را بهتر کنیم. به نظر ما دیمیتریوس از نظر حرفه ای و شخصی گزینه مناسبی است.البته ناگفته نماند که شالکه با گراموزیس هم نتیجه نگرفت و این تغییر هم اثرگذار نبود و در سراشیبی سقوط قرار گرفت.
از سوی دیگر ،امسال تیم شالکه از نظر اقتصادی هم دوران تلخی را در بوندس‌لیگا گذراند. این باشگاه پرطرفدار که برای هوادارانش جنبه "خانه دوم" را دارد، با وجود قعرنشینی با مشکلات مالی هم دست و پنجه نرم می کند و با 240 میلیون یورو بدهکاری، در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است.
به نقل از دویچه وله، باشگاه شالکه که در سال 1904 میلادی تاسیس شده است، یکی از قدیمی‌ترین و پُرطرفدارترین باشگاه‌ها در عرصه فوتبال آلمان به شمار می‌رود. شالکه منطقه‌ای است که در شهر گلزن ‌کرشن در ایالت «نوردراین» وست‌فالن جمهوری فدرال آلمان قرار گرفته است.این شهر که حدود 260 هزار ساکن دارد، تا ابتدای قرن جاری میلادی یکی از مرکزهای اصلی صنایعزغال سنگ در آلمان بود اما با پایان فعالیت استخراج زغال‌سنگ در طول دو دهه اخیر، نبض اقتصادیاین منطقه نسبتا کارگرنشین از کارافتادو میزان بی‌کاری در آنجا افزایش یافت.فرهنگ و تفکر کارگری، سخت‌کوشی و زحمت‌کشی مردم منطقه گلزن‌کرشن و حومه آن در زندگی روزمره کاری خود، به طور سنتی در سبک بازی فوتبال تیم شالکه نیز انعکاس داشت. باشگاه شالکه به عبارتی آینه زندگی مردم این منطقه و طرفداران این باشگاه آبی‌پوش در سراسر آلمان است.
معنی طرفداری از این باشگاه خیلی فراتر ازپشتیبانی فوتبالدوستان از یک باشگاه محبوب است. شالکه برای صدها هزار هوادار این باشگاه نوعی آئین و فلسفه زندگی محسوب می‌شود و جنبه هویت‌بخشی برای آنها دارد.
باشگاه شالکه با بیش از 160 هزار عضو، در رتبه ششم جهانی در جدول باشگاه‌های بزرگ و پُر عضو دنیا قرار گرفته است. در تاریخچه 116 ساله این باشگاه پُرآوازه ، 7 بار عنوان قهرمانی فوتبال آلمان، 5 بارمقام قهرمانی جام حذفی و یک بار نیز عنوان قهرمانی جام باشگاه‌های اروپا (جام یوفا) ثبت شده است.
شالکه در سال 2018 نایب‌ قهرمان فوتبال بوندس‌لیگا شد و طی سال‌های طولانی، در بین بزرگان فوتبال آلمان قرار داشت، البته بعد از بایرن مونیخ و بوروسیا دورتموند. در حال حاضر شالکهوضعیت بحرانی وخیمی را تجربه می‌کند. آمار بسیار ضعیف و همچنین سطح پائین کیفیت عملکرد ورزشی بازیکنان شالکه در فصل کنونی بوندسلیگا، این باشگاه را پس از گذشت بیش از 30 سال، دوباره وارد بحران اقتصادی کرده است. با توجه به حجم بدهکاری‌های مالی باشگاه شالکه که بالغ بر 240 میلیون یوروست،سقوط احتمالی به لیگ پائین‌تر، پایه‌‌های اساسی حیات این باشگاه را به طور جدی متزلزل خواهد کرد.
از طرفی دیگر به نقل دویچه وله، شرکت دولتی"گازپروم" روسیه، از سال 2004 حامی مالی اصلی باشگاه شالکه است. این شرکت روسی طبق برآورد محافل ورزشی و مطبوعات آلمان، بابت انتشار لوگوی خود بر روی پیراهن بازیکنان شالکه، هر سال حدود 20 میلیون یورو به باشگاه شالکه پرداخت می‌کند.
حضور این شرکت دولتیروسیه در طول 16 سال گذشته از طریق شالکه در صحنه فوتبال بوندس‌لیگا، با انتقادات زیادی در جامعه آلمان همراه بوده است. محور این انتقادات بر روی نفوذ احتمالی و اقتصادی دولت روسیه در فوتبال حرفه‌ای آلمان متمرکز شده است.
کلمنس تونیس که تا تابستان سال جاری به مدت نزدیک به 20 سال رئیس هیئت ناظر باشگاه شالکه و قدرتمند‌ترین شخص در این باشگاه بود، می‌گوید که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه با وی ارتباط نزدیکی داشته و در سیاست اجرایی و ورزشی باشگاه محبوب خود شالکه نیز دخالت می‌کند. تونیس در این باره به عنوان مثال بیان می‌کند که پوتین در سال 2012 مخالف انتقال مانوئل نویر، دروازه‌بان وقت شالکه به بایرن مونیخ بوده و برنامه جلوگیری از این انتقالرا داشته است.
اما چرا باشگاه شالکه به رغم وجود این پشتیبانی گسترده مالی و حمایت بی‌نظیر از سوی طرفداران و مردم، در مسیر قهقرا وسقوط آزاد قرار گرفته است؟
از دیدگاه ورزشی، مدیران تیم فوتبال شالکه پس از کسب عنوان نایب قهرمانی 2018 بوندس‌لیگا، در طول 3 سال گذشته مرتکب اشتباهات زیادی شده‌اند. گزینش سرمربیان این تیم همراه با فلسفه منحصر به فرد آنها، با ترکیب کادر بازیکنان شالکه در سال‌های گذشته به ندرت هماهنگی داشته است.
شالکه در طول 5 سال گذشته، 7 بار سرمربی خود را عوض کرده و این تغییرات، بدون شک مانع ایجاد یک ثبات ورزشی در تیم شالکه بوده است. با انتخاب هر سرمربی جدید نیز، رفت‌و‌آمدهای زیادی در کادر بازیکنان شالکه صورت گرفت که تاثیر آن بر رشد ساختاری و همچنین روحیهتیمی، بسیار منفی بوده است.
بالاآوردن 240 میلیون یورو بدهی مالی نیز ناشی از ولخرجی‌های زیاد شالکه در جذب بازیکنان و مربیان گران‌قیمت در طول سال‌های اخیر است که هیچ گونه تناسب و هماهنگی با میزان درآمدهای این باشگاه نداشته است.
به نظر می‌رسد که باشگاه شالکه در تعطیلات پیش رو مسابقات، با پشتیبانی حامیان مالی خود در روسیه، دست به یک شروع جدید بزند و پروژه متحول ساختن تیم را در دستور کار قرار دهد. هواداران شالکه در وضعیت غمگین فعلی باشگاه خود، به یک ضرب‌المثل در زبان آلمانی دل بسته‌اند که می‌گوید: امید، آخرین چیزی است که از بین می‌رود.
به هر روی بدهی مالی شالکه که اقتصاد باشگاه را ویران کرده است بخشی از سیر نزولی گلزن کرشن در فصل کنونی بوده است.کارشناسان معتقدند که باشگاه شالکه در تغییرات کادرفنی نیز مسیر صحیحی را دنبال نکرد. البته مربیان این فصل شالکه که یکی پس از دیگری اخراج شدند یک سینه سخن دارند. وقتی باشگاه شالکه برای چهارمین بار در فصل جاری ، کریستین گراس سرمربی‌اش را اخراج کرد.او صحبت های تازه ای کرد که جای تامل داشت! کریستین گراس که ماه دسامبر هدایت آبی‌پوشان گلزن کرشان را برعهده گرفته بود، پس از باخت 5 بر یک شاگردانش در خانه اشتوتگارت در هفته بیست‌و‌سوم بوندس‌لیگا، پس از دیوید واگنر، مانوئل بائوم و هوب استیونس، چهارمین سرمربی بود که شالکه در این فصل استخدام و اخراج کرد.این مربی 66 ساله سوئیسی که ماه دسامبر سال 2020 هدایت شالکه را برعهده گرفت، مدعی شد طغیان بازیکنان دلیل اوضاع بحرانی شالکه از نظر فنی است. پس از اخراج او چندین منبع خبری اعلام کردند که گروهی از بازیکنان ترکیب اصلی شالکه علیه سرمربی تیم شورش کردند چرا که شیوه‌های مربیگری او را قبول نداشتند.گراس با تأیید این موضوع به سایت بلیک آلمان گفت: ماجرای طغیان بازیکنان یا هرچه که اسمش را بگذارید، باعث ناآرامی در تیم‌ ما شد. من با جوخن اشنایدر (مدیر ورزشی شالکه) صحبت کردم و او صریحاً گفت که هیچ بازیکنی طرف او نیست و به حرفش گوش نمی‌کند. من هم مستقیماً بازیکنانم را خطاب قرار دادم و گفتم اگر مشکلی دارند باید پیش خودم بیایند. ممکن است شما از چهره و شخصیت من خوش‌تان نیاید اما باید خیلی راحت حرف‌تان را بزنید و مشکلی هم نخواهد بود.در هر حال داستان سقوط شالکه از بوندسلیگا طولانی است و می توان مدت ها درباره اش نوشت و صحبت کرد. شالکه برای بازگشت به گشایش اقتصادی و فنی احتیاج دارد تا دوباره قدعلم کند. شالکه از آن جا که باشگاه ریشه داری است بسیاری معتقندند که دوباره راه خود را پیدا می کند و این بار با نقشه جدید به بوندسلیگا برمی گردد. گرچه برخی هم اعتقاد دارند که شالکه در وهله نخست می بایست از بحران اقتصادی عبور کند و سپس به فکر بازگشت به بوندسلیگای یک باشد.اوضاع کنونی شالکه ناامیدکننده است اما این باشگاه از طرفدارانی برخوردار است که همه جوره پشتیبان باشگاه خود هستند و شالکه را خانه دوم خود می دانند. با تماشای فیلم های شادی تماشاگران شالکه در ورزشگاه خانگی متوجه این پیوند عمیق هواداران و این باشگاه می شوید.

*کیوان طباطبایی