عزیزی خادم: VAR وطنی نخواهیم داشت

یکی از برنامه‌های اصلی که شهاب‌الدین عزیزی خادم رئیس فدراسیون فوتبال روی اجرایی شدن آن در فوتبال کشور تاکید ویژه‌ای دارد، ورود تکنولوژی var به ایران است که این اتفاق بسیاری  از مشکلات داوری و حواشی فوتبال ایران را برطرف خواهد کرد. از همین رو کارگروه ویژه ای در فدراسیون با حضور سرپرست دبیرکلی، مشاور رییس در فناوری اطلاعات، روسای دپارتمانهای داوری، روابط عمومی،  حقوقی، مالی، امور بین‌الملل تشکیل شده و جلسات آن هم در حال برگزاری است که علیرضا فغانی داور بین المللی برجسته فوتبال کشورمان اخیرا در این جلسه حضور پیدا کرده بود.

احسان عزیزی خادم مشاور فناوری اطلاعات رئیس فدراسیون فوتبال اما مسوول این کارگروه است و به شکلی جدی مدیریت اجرایی شدن این پروژه با بر عهده گرفته است. به همین منظور این مقام مسوول درباره اقدامات انجام شده و ابهامات و سوالاتی که برای ورود var به فوتبال ایران وجود دارد به سایت فدراسیون توضیحات جامعی ارائه داد که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:

احسان عزیزی‌خادم مشاور رئیس فدراسیون فوتبال در ابتدای صحبت‌های خود می‌گوید: یک سری اطلاعات به صورت ناقض در فضای عمومی جامعه وجود دارد که شاید خیلی از صحبت‌ها و قضاوت ها حتی در سطوح بالا بر اساس آن انجام می شود. بر همین اساس بسیاری از موارد مطروحه حرف‌های دقیقی نیست. حقیقت اما این است که ما یک نقشه راه و یک فرآیند پیاده‌سازی var را داریم که به همراه الزامات و استانداردهایی که باید رعایت شوند توسط فیفا مشخص شده‌اند. هر کدام از این فاکتورها هم فرآیند و مراحلی دارند که جزئیات آن هم از سوی فیفا اعلام شده و حالا ما باید طبق پروتکل و قوانین فیفا امور را انجام بدهیم. حالا ما این وسط انتخاب‌هایی داریم و اگر بتوانیم طبق موارد تعیین شده از سوی فیفا اقدامات قانونی را انجام بدهیم کار به خوبی انجام خواهد شد.

رئیس کارگروه تخصصی var درباره اینکه طی کردن این نقشه راه و الزامات برای ورود این تکنولوژی به ایران چقدر زمان خواهد برد این جواب را می‌دهد: حداقل زمانی که فیفا برای صدور مجوز استفاده از var تعیین کرده است در شرایط طبیعی ۹ ماه است.منتهی این حالت ایده‌ال است و با توجه به مسائلی که وجود دارد و برخی محدودیت‌هایی که ما در ایران با آن رو به رو هستیم این کار به این شکل سریع و حداقلی پیش نخواهد رفت. پس در حالت واقع بینانه باید بپیذیریم که یک بازه زمانی پانزده تا هجده ماهه برای آن در نظر بگیریم.

وی هم چنین اضافه کرد: این کار الان طبق آن چیزی که فیفا تعیین کرده و باید ۵ مرحله را به خوبی پشت سر بگذاریم در حال انجام است. الان ما در فعالیت چهارم مرحله اول هستیم. یعنی باید پروژه و پلن خودمان را به صورت کامل بنویسیم و به فیفا ارائه بدهیم. مسائل مختلفی هم باید در این پلن در نظر گرفته شود. به صورت مثال  بر اساس آن طرح و زمان بندی و مراحلی که در پروژه به فیفا اعلام می‌کنیم باید مشخص باشد.مثلا معلوم باشد بر اساس زمان بندی و گام‌هایی که برای اجرای پروژه طراحی کرده‌ایم حداقل چند داور آموزش دیده و دارای لایسنس داریم که می‌توانند مشارکت داشته باشند.  باید معلوم باشد که چند ورزشگاه ما می‌تواند آماده اجرای این تکنولوژی باشد و در چند مسابقه از این سیستم استفاده خواهد شد.

عزیزی‌خادم افزود: هم چنین باید به فیفا به صورت شفاف اعلام کنیم که تکنولوژی مورد تایید آنها  توسط چه شرکتی در ایران اجرایی خواهد شد. ما یک نسخه اولیه از طرح پروژه خود را باید به فیفا ارائه بدهیم و طی یک رفت و برگشت‌هایی مورد تایید قرار بگیرد. بعد از آن مبنای کار ما برای مراحل بعدی مشخص خواهد شد.

 مسوول کارگروه  var فدراسیون فوتبال درباره گام‌های بعدی این پروژه هم فعلا توضیحاتی کلی ارائه داد و گفت: در مرحله دوم ما باید تفاهم نامه ای تنظیم کنیم و در یک کار سنگین حقوقی نقش فدراسیون، نقش شریکی که var را به فوتبال ما ارائه می‌دهد، نقش کمیته مسابقات، نقش ورزشگاه و باشگاه و ... دیده  و به فیفا ارائه شود و تاییدیه این مرحله را در نهایت بگیریم. در مرحله سوم اما فعالیت‌هایی دیگری داریم که یکی از آنها این است که تکنولوژی VAR مستقر شود و تست‌هایی روی آن انجام شود و به فیفا گزارش بدهیم. البته این بخش مهم این مرحله است که به آن اشاره کردم. در مرحله چهارم باید با توجه به گزارش‌هایی که به فیفا ارائه می کنیم و اقداماتی که انجام می‌دهیم تاییدیه رسمی دیگری بگیریم.در مرحله پنجم مانیتورینگ را داریم که همیشه ادامه دارد و فدراسیون به عئوان مجری و ناظر اصلی پروژه این وظیفه را بر دوش خواهد داشت.

«تحریم‌های وضع شده ظالمانه علیه ایران چه تاثیری روی زمان بندی اجرای پروژه و به نتیجه رساندن آن در ایران خواهد گذاشت. اصلا فدراسیون فوتبال مجوز استفاده از این تکنولوژی در فوتبال کشور با همکاری شرکت‌های داخلی را خواهد داشت؟» احسان عزیزی خادم ابهامات درباره این سوال را این گونه جواب می دهد: ما اصلا بحث داخلی و خارجی نداریم. فیفا می گویند که یک سری شرکت و برند هستند که ما فقط باید از آنها  برای تامین از تکنولوژِی استفاده  کنیم. یک کشوری مثل تایلند رفت برای خودش توسط یک شرکت داخلی var  راه اندازی و اجرا کرد. ولی چون طبق لیست فیفا نبود با برخورد جدی فیفا رو به رو شد. پس فیفا یک الزام دارد که حتما باید تکنولوژی توسط پانزده شرکت مورد تایید خودش در اختیار فوتبال کشورهای مختلف قرار بگیرد. در غیر این صورت علاوه بر اینکه مجوز استفاده از var را نخواهد داشت، بلکه با اقدامات تنبیهی از سوی فیفا مواجه خواهند شد.

عزیزی خادم هم باز هم روی موارد قبلی تاکید ویژه کرد تا هیچ گونه ابهامی باقی نماند. او گفت: ما اصلا بحث داخلی و خارجی نداریم. ما وارد این بحث نخواهیم شود. منتهی شرکتی که تاییدیه فیفا را دارد و جزو لیست شرکت‌های مورد تایید فدراسیون جهانی فوتبال است باید این پروژه را در فوتبال ایران پیاده کند. حالا آن شرکت یا خودش کار را انجام خواهد داد و یا توسط نمایندگی رسمی‌اش این کار را می کند.

مشاور رییس فدراسیون فوتبال در امور فناوری اطلاعات اظهار داشت: توجه داشته باشید که سه شرط اصلی پیش روی ما برای رسیدن به تکنولوژی var در قدم اول خواهد بود. اول اینکه شرکت‌های مورد تایید فیفا ارائه دهنده و مجری پروژه باشند. حداقل هشت دوربین برای ورزشگاه‌ مهیا بکنند.   خط آفساید مجازی هم یکی دیگر از الزامات برای این است که یک شرکت بتواند VAR را در فوتبال هر کشوری اجرایی کند.

مسوول کارگروه VAR درباره نقش باشگاه‌ها در ورود این تکنولوژی به فوتبال ایران هم توضیحات مهمی ارائه می‌دهد و با توجه به اینکه فدراسیون قرار نیست به تنهایی این تجهیزات و سیستم را خریداری و نصب و راه‌اندازی کند گفت: این موضوع مربوط به مراحل بعدی است. در مرحله دوم ما باید جزئیات آن را روشن کرده و به فیفا ارائه بدهیم. قاعدتا فدراسیون فوتبال نقش نظارتی دارد اما نهادی که فیفا آن را برای انجام پروژه به رسمیت می‌شناسد فدراسیون فوتبال است. ما از تیمی که قرار است این پروژه را راهبری کند داریم حرف می‌زنیم نه فدراسیونی که پروژه را به صورت صفر تا صد در فوتبال ایران پیاده کند. فدراسیون مالک و مدیر پروژه است. منتهی زمانی که مراحل را یکی پس از دیگری با موفقیت پشت سر گذاشتیم، باید شرایط ورزشگاه‌های مختلف را مورد بررسی قرار بگیرد. یک باشگاه مثل فولاد خوزستان، مس، ذوب آهن، سپاهان و ... مالکیت یا اداره ورزشگاهی را در اختیار داشته باشند. اما برخی باشگاه‌ها هم ممکن است استادیوم اجاره ای داشته باشند. همه اینها باید مورد بررسی قرار بگیرد. طبیعتا مالک ورزشگاه باید اقدامات مربوط به راه اندازی VAR  را انجام بدهد و همه اینها مواردی است که باید درباره‌اش به تفاهم و تصمیم درست رسید. اینکه ورزشگاه با باشگاه چگونه حساب و کتاب خواهد داشت و جزئیات تفاهم به چه شکل می شود مواردی است که بین خود آنها اتفاق خواهد افتاد.باز هم تاکید می کنیم که قرار نیست فدراسیون برود سیستم را خریداری و  راه اندازی کند.

عزیزی خادم با اشاره به این موضوع که فدراسیون فوتبال به عنوان ناظر پروژه نگاهی اقتصادی برای درآمدزایی از این تکنولوژی خواهد داشت تاکید کرد: تبلیغات تصاویر VAR قطعا شرایط خاص خودش را برای درآمدزایی و قراردادها خواهد داشت چون در بسیاری از مواقع این اتفاق باعث می شود که تبلیغات با شرایط خاص دیگری با توجه به اتفاقات مهم بازی پخش شود. پس این یک منبع درآمد هم برای فدراسیون فوتبال خواهد بود.

در سال‌های اخیر اعداد قابل توجه مختلفی درباره ارزش واقعی راه اندازی var در استادیوم‌ها از شصت هزار یورو تا ۲۵۰ هزار یورو مطرح شده است. رئیس کارگروه درباره ابهامات مربوط به این مساله هم توضیح داد: یک بخش هزینه خود تجهیزات مربوط به سرور، دوربین‌ها و اتصالات و اتاق فرمان و ... است. بخش بعدی زیر ساخت‌های ورزشگاه‌های ما که شامل نور، اینترنت، اتاق، تجهیزات ساختاری و ... است که باید ببینیم آیا همه ورزشگاه‌ها حداقل‌های لازم را دارند؟ اگر ورزشگاهی حداقل‌ها را نداشته باشد آن وقت هزینه‌هایی که باید متقبل شوند بیشتر خواهد شد. قیمت خود تکنولوژی هم با توجه به شرکتی که تاییدیه فیفا را دارد و به عنوان ارائه دهنده انتخاب می شود متغیر است. آموزش داوران، دوره‌های آموزشی و ... هم همه بخشی از هزینه‌های مورد تایید var است.  در نهایت باید عرض کنم که ما بعد از تعیین شرکت ارائه دهنده تکنولوژی و مشخص شدن پلن اجرایی به شکل بهتری می‌توانیم درباره عداد و ارقام صحبت کنیم.

وی ادامه داد: اتفاقا همین امروز یکی از مواردی که مطرح شد. یک سری آیتم‌هایی تعیین شدند و بر اساس داشته‌ها، مقرر شد که شرایط شرکت‌های مختلف و امکاناتی که ارائه می‌دهند با توجه به واقعیت‌های ساختاری فوتبال ایران مورد بررسی قرار بگیرد تا مشخص شود که خدمات کدام یک برای فوتبال ما بهتر است. آن چه که در حقیقت خروجی این بررسی ها باشد به شکلی تصمیم ما را برای انتخابی نهایی شرکت معلوم می‌کند.

عزیزی خادم درباره جلسات کارگروه var هم گفت: جامعه فوتبال در حال حاضر روی اجرایی شدن پروژه var در فوتبال ایران حساس است. در این کارگروهی که تشکیل داده‌ایم اگر خودم را فاکتور بگیریم، همه ی دوستان از نیروهای خبره کار هستند. جلسات بسیار خوبی هم  با حضور دبیرکل و سایر اعضا تشکیل شده و اقدامات مناسبی داشته‌ایم. البته نقش بسیار مهم و کلیدی را دپارتمان داوری در این پروژه ایفا خواهد کرد.  علیرضا فغانی هم در این کارگروه به فدراسیون به عنوان فردی که مدرک را گرفته کمک می کنند. پس از این نظر که لازم نیست برای قدم‌های اول منتظر آموزش و دوره دیدن نفرات باشیم نگرانی داشته باشیم. همین اتفاق فرآیند را جلو می اندازد.

به دنبال اقدامات فدراسیون فوتبال برای استفاده از تکنولوژی var در فوتبال کشور اما برخی‌ شرکت‌های داخلی برای همکاری اعلام آمادگی کرده اند و برخی از قبل همکاری‌‎هایی داشته اند. عزیزی خادم درباره این مساله می گوید: بعضی‌ها می  آیند و اعلام آمادگی می کنند. ولی ما var را باید با یکی از پانزده شرکت مورد تایید فیفا جلو ببریم. الان تعداد مشخص است و فردا ممکن است که به آن افزوده شود. ولی فدراسیون فوتبال تنها با شرکتی وارد مذاکره و معامله خواهد شد که تاییدیه رسمی فیفا را داشته باشد. در این قضیه  افرادی برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند و افرادی ادعاهایی داشته اند که بنده هر چیزی در این زمینه وجود داشته باشند را به دپارتمان حقوقی فدراسیون فوتبال(خانم گلستانی نیا) ارجاع می دهم و به هیچ عنوان وارد صحبت و مذاکره نخواهم شد.

احسان عزیزی خادم در بخش بعدی صحبت‌های خود در پاسخ به این سوال که توضیحات ارائه شده نشان می دهد که چیزی به نام var بومی در فوتبال ایران نخواهیم داشت تاکید کرد: این اصلا یک بحث بی معنی است. با اینکه در گذشته شاهد مطرح شدن آن در فوتبال کشور بوده‌ایم. چیزی به عنوان بومی و غیر بومی نداریم. قبلا در این رابطه شاهد چالش و مشکلاتی بوده‌ایم که حتی باعث ایجاد سوتفاهم و اختلافاتی شده است. اینکه من گفتم  هر درخواستی برای همکاری از قبل و بعد وجود داشته باشد را به واحد حقوقی ارجاع می‌دهم هم به خاطر همین مسائل است. ما فقط می‌خواهیم و می‌توانیم با شرکت‌های مورد تایید فیفا یا نمایندگی رسمی و مورد تایید آنها مذاکره کنیم. ما دنبال اعلام فراخوان عمومی و .... هم نیستیم. کل مکانیزم کار طبق دستورالعمل‌های فیفا خواهد بود. چون چاره‌ای جز این نداریم و نمی توانیم وقتمان را برای مسائل دیگری بگذاریم که نتیجه ای نداشته باشد. اگر بخواهیم کار دیگری کنیم نمونه‌اش در تایلند اتفاق افتاده و باعث اتفاقات بدی برای آنها شده است.