یک رقابت بی‌هویت؛ ما یک دنیا نیستیم

این احتمال وجود دارد که اگر طرفدار قهرمانان اروپا نباشید، ممکن است هیچ وقت ندانید که مسابقاتی تحت عنوان جام باشگاه‌های فوتبال جهان برگزار می‌شود. این به این دلیل است که تلاش سالانه فیفا برای انتخاب بهترین تیم فوتبال باشگاهی دنیا، معمولاً با هیاهویی بسیار زیادی انجام می‌شود. این رقابت‌ها که در سال 2000 به عنوان قهرمانی باشگاه‌های جهان آغاز شد، حداقل در سال‌های اولیه آغاز به کار خود، شروعی ناامیدکننده و بی‌کیفیت داشت. دوره اولیه را منحصرا در انگلیس به خاطر جنجال‌هایی که پیرامون حضور منچستریونایتد به وجود آمد، به یاد می‌آورند. اسباب بازی جدید و پرطمطراق فیفا با دور سوم جام حذفی انگلیس در تضاد بود، به این معنی که تیم سرالکس فرگوسن نمی‌توانست در هر دو جام بازی کند. اتحادیه فوتبال انگلیس در بحبوحه تلاش برای میزبانی جام جهانی 2006 بود و فرصت را مغتنم دید تا با تطبیق مسابقات جام حذفی با این مسابقات جدید ، خود را در دل فیفا قرار دهد. بنابراین با توصیه هیئت حاکمه، یونایتد جام حذفی را کنار گذاشت و برای کسب عنوان قهرمانی جهان به برزیل رفت. این اتفاق برای هیچ یک از طرف‌های درگیر در این موضوع، خوشایند نبود.. یونایتد در آمریکای جنوبی ضعیف ظاهر شد و از سه بازی خود فقط یکی را برد و بدین ترتیب حذف شد. از سوی دیگر میزبانی جام جهانی 2006 به آلمان اعطا شد، زیرا تلاش‌های انگلیسی برای جلب نظر فیفا با شکست مواجه شد. البته این بی‌محلی از سوی فیفا به انگلیس، آخرین بار خود نبود. در همین حال، شیاطین سرخ در جزیره مطرود شدند و با تصمیم خود خشم هواداران و مطبوعات را برانگیختند. Mirror صفحه اول جنجالی خود را به افراد مشهوری اختصاص داد که حرکت یونایتد را محکوم می‌کردند و مدت زیادی طول کشید تا مردان فرگوسن از شر کاپریس، نیک هنکاک و دارن‌دی خلاص شوند.

این مسابقات سال بعد به دلیل از بین رفتن شریک بازاریابی فیفا برگزار نشد و تلاش‌های بیشتر برای احیای آن شکست خورد. سرانجام در سال 2005 این مسابقات برگشت و با جام بین قاره‌ای ادغام شد. در قالب جدید، برنده لیگ قهرمانان اروپا در یک بازی رفت و برگشت در مقابل قهرمان کوپا لیبرتادورس قرار گرفت. فرمت جدید از قهرمانان اروپا و آمریکای جنوبی به همراه قهرمانان آفریقا، آسیا، اقیانوسیه و آمریکای شمالی پذیرایی می‌کرد. سبک جدید مسابقات نسبت به سبک پیشین مسابقات قهرمانی باشگاه‌های جهان کوتاهتر بود، به همان دلیل اختلالی در لیگ‌های داخلی ایجاد نمی‌کرد. دیگر هرگز یک باشگاه انگلیسی برای حضور در این رقابت‌ها از خشم صفحه اول بری نورمن و ایان بوتهام ترسی نداشت.

علیرغم ساختار ساده، این مسابقات هرگز در اروپا جدی گرفته نشد. در انگلستان، با همان شک و تردیدی که نسبت به سوپرکاپ اروپا یا کامنتی شیلد وجود داشت، به این مسابقات هم نگاه می‌شد. در انگلستان باور بر این بود که اگر در مسابقات حضور دارید، قهرمان شدن در آن خوب است، اما اگر نباشید ارزش تلاش کردن برای رسیدن به قهرمانی آن بی‌ارزش است. این در تضاد کامل با مسابقاتی بود که در جاهای دیگر برگزار می‌شد. در حالی که تماشاگران اروپایی برای دیدن لیگ قهرمانان به عنوان جواهر فوتبال باشگاهی دنیا سر و دست می‌شکستند در آمریکای جنوبی عشق عمیقی به جام جهانی باشگاه‌ها وجود داشت. این به کمک این واقعیت بود که تیم‌های برزیلی در سه تورنمنت اول قهرمان شدند، بنابراین به سرعت آن را به عنوان یک جایزه معتبر در آنجا تثبیت کردند. یکی دیگر از دلایل مخالفت در کشورهای اروپا احتمالاً این واقعیت است که این مسابقات هرگز در یک کشور اروپایی برگزار نشده است. ژاپن 8 بار جام باشگاه‌های جهان را برگزار کرده ، در حالی که مراکش، قطر و امارات متحده عربی دو جام را برگزار کرده‌اند و برزیل اولین دوره را میزبانی کرده است. برای تماشاگران اروپایی، جام باشگاه‌های جهان تورنمنتی است که دور از دید آن‌ها، چه از نظر جغرافیایی و چه از نظر اهمیت، اتفاق می‌افتد.

چلسی و شمایل جدید یک قهرمان

در دیدار فینال این دوره از مسابقات، چلسی و پالمیراس به مصاف هم رفتند و در نهایت این بازی با پیروزی دو بر یک چلسی در 120 به پایان رسید و آبی های لندن توانستند برای اولین بار قهرمان جام باشگاه‌های جهان شوند. چلسی که به عنوان قهرمان رقابت‌های لیگ قهرمانان اروپا پا به رقابت‌ها گذاشته بود، مدعی اصلی قهرمانی در این رقابت ها بود و در نهایت هم موفق شد که قهرمان شود و جام قهرمانی را بالای سر ببرد و در تاریخ خود برای اولین بار به این مهم دست یابد. چلسی در فصل 2012/2013 هم به خاطر قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا فصل قبل در این رقابت‌ها حاضر شده بود اما موفق به قهرمانی نشد و اکنون توانست ناکامی آن دوران را هم جبران کند. یک دهه پیش چلسی بعد از فتح لیگ قهرمانان اروپا راهی جام باشگاه‌های جهان شد و در دیدار فینال به مصاف کورنتیانس، نماینده فوتبال برزیل رفت. چلسی در آن دیدار با یک گل شکست خورد و نتوانست عنوان قهرمانی جام باشگاه‌های جهان را از آن خود کند. اما حالا و بعد از یک دهه، سزار آسپلیکوئتا به‌عنوان تنها عضو باقی‌مانده از آن تیم در ترکیب چلسی موفق به گرفتن انتقام از دیگر نماینده برزیل شده و به‌عنوان کاپیتان جام را بالای سر برد. قرارداد سزار آسپلیکوئتا با باشگاه چلسی در پایان فصل جاری به اتمام می‌رسد و اخبار حاکی از احتمال انتقال این بازیکن به بارسلونا است. اما اگر این انتقال هم رخ دهد سزار آسپلیکوئتا با فتح تمامی عناوین از چلسی جدا شده و به لالیگا باز خواهد گشت.

در این بازی روملو لوکاکو برای چلسی و ویگا برای پالمیراس گل‌های بازی را در 90 دقیقه به ثمر رساندند و بازی یک بر یک مساوی شد و به وقت‌های اضافه رفت. در وقت‌های اضافه این کای هاورتز بود که توانست درخشان ظاهر شود و در نهایت با گل او از روی نقطه پنالتی، چلسی قهرمان این رقابت‌ها شد. چلسی در دقیقه 117 و زمانی‌که عملا پالمیراس شانسی برای بازگشت به بازی نداشت، صاحب یک ضربه پنالتی شد و این بهترین فرصت برای تیم توماس توخل بود تا با باز کردن دروازه حریف سرسخت خود، عنوان قهرمانی را به ارمغان بیاورد. بازیکنی که باعث قهرمانی چلسی در لیگ قهرمانان اروپا شده بود، پشت این توپ ایستاد. کاوی هاورتز آلمانی که یکی از خریدهای مهم و تأثیرگذار چلسی در تابستان 2020 بود و با انتقالی 80 میلیون یورویی از بایرلورکوزن آلمان به چلسی پیوست، پشت این ضربه پنالتی ایستاد. او با فریب ویورتون سنگربان پالمیراس، توپ را برخلاف جهت حرکت این دروازه‌بان به گل پیروزی‌بخش چلسی تبدیل کرد و پیراهن خود را نیز از تن خارج کرد تا این‌گونه جشن و شادی پیروزی قریب الوقوع تیمش را برپا کند. به هر حال دقایقی بعد از این گل، سوت پایان بازی به صدا درآمد و چلسی توانست با گل پیروزی‌بخش کای هاورتز عنوان قهرمانی را از آن خود کند. بازیکنی که باز هم در یک بازی فینال توانست برای تیمش گلزنی کند. در دیدار فینال لیگ قهرمانان اروپا و در استادیوم دراگائو پورتو بود که کای هاورتز روی پاس دقیق میسون مونت با ادرسون سنگربان منچسترسیتی در مصافی تک به تک قرار گرفت و پس از عبور از این گلر، توپ را به تور دروازه تیم پپ گواردیولا چسباند و چلسی با همان تک گل جام قهرمانی اروپا را بالای سر برد. حالا هاورتز 22 ساله که هنوز در ابتدای راه فوتبال حرفه‌ای خود قرار دارد، موفق شده است در دو فینال مهم باشگاهی، برای چلسی گلزنی و موجبات قهرمانی تیم توخل را فراهم کند. بازیکن ارزشمندی که در دیدارهای بزرگ، توانایی‌هایش را با گلزنی نشان می‌دهد.

جایگاه برزیلی‌ها

در 5 سال اخیر پالمیراس سومین تیم برزیلی بود که به دیدار نهایی جام جهانی باشگاه‌ها راه می‌یافت. آنها برای نخستین‌بار است که برای قهرمانی می‌جنگیدند. برای همین هواداران برخی باشگاه‌های برزیلی ازجمله کورینتیانس که سابقه قهرمانی در این رقابت‌ها را دارند، در روزهای اخیر از چلسی حمایت کرده بودند. کورینتیانس در سال 2012 همین چلسی را در فینال برده بود. پالمیراس نهمین باشگاه برزیلی بود که به فینال جام باشگاه‌های جهان می‌رسید و کورینتیانس تنها تیمی است که دو بار در فینال حاضر بوده و به این ترتیب برزیل در دیدار نهایی هشت تیم مختلف داشته است. پالمیراس باعث شده رکورد برزیلی‌ها از اسپانیایی‌ها که 8 بار با رئال مادرید و بارسلونا در فینال بازی کرده‌اند، بهتر شود. البته به‌جز کورینتیانس که در سال 2012 قهرمان شد، هیچ تیم برزیلی دیگری نتوانسته فاتح این رقابت‌ها شود. پالمیراس فصل گذشته موفق شد با برتری مقابل فلامینگو، قهرمان لیبرتادورس شود تا به مسابقات جام باشگاه‌های جهان، راه پیدا کند. پالمیراس یک بار و در سال 2020، به مقام چهارمی جام باشگاه‌های جهان رسید.

از نگاه آمار

مسابقاتی که امسال در ابوظبی امارات برگزار شد، هجدهمین دوره جام باشگاه‌های جهان محسوب می‌شد. این مسابقات به طور جدی از سال 2007 آغاز به کار کرد و در این مدت تیم‌های اسپانیایی با هفت قهرمانی، بیشتر از سایر کشورها جام را با خود به خانه برده‌اند. رئال مادرید با 4 قهرمانی پرافتخارترین تیم است و بارسلونا با 3 قهرمانی در رده بعدی قرار دارد. بایرن مونیخ آلمان و کورینتیانس برزیل هم با دو قهرمانی در رده‌های بعدی جای دارند و لیورپول، چلسی، منچستریونایتد، اینترمیلان،، میلان، اینتر ناسیونال و سائوپائولو برزیل هر کدام یک بار قهرمان شده‌اند. اوکلندسیتی از نیوزلند با 11 و الاهلی مصر با 7 بار حضور رکورد بیشترین حضور در مسابقات جام باشگاه‌های جهان را دارند. همچنین رئال مادرید تنها تیمی است که در سه دوره پیاپی حضور داشته و قهرمان شده‌است. تونی کروس با 5 و کریستیانو رونالدو با 4 جام قهرمانی از نظر تعداد قهرمانی در بین بازیکنان رکورد دارند. کریستیانو رونالدو با هفت گل آقای گل تمام ادوار رقابت‌ها است. این مسابقات در کشورهای مختلفی مثل برزیل، اسپانیا، عربستان، ژاپن، قطر و امارات برگزار شده است. تیم‌های مکزیک، نیوزلند و برزیل با 16، 12 و 11 بار حضور در این مسابقات، رکورددار هستند. ضمن آنکه العین امارات و کاشیما ژاپن با حضور در فینال سال‌های 2016 و 2018، موفق‌ترین تیم‌های آسیایی حاضر در این رقابت‌ها بوده‌اند.

*عرفان خماند