کارخانه پولسازی دورتموند

آنها ممکن است در مسابقه با بایرن در زمین شکست خورده باشند، اما حداقل دورتموند نباید نگران آینده باشد، زیرا اگر در مورد مسائل مالی صحبت کنیم، باشگاه های کمی در جهان هستند که می‌دانند چگونه مانند این تیم تجارت کنند. ارلینگ هالند که در ازای 60 میلیون یورو به منچسترسیتی رفت، فقط به دنیای فوتبال یادآوری کرد که آنها در دورتموند چقدر هنوز در شناخت بازیکنان کمتر شناخته شده و فروش آنها به بالاترین قیمت، خوب هستند. استراتژی آنها اساسا ساده‌ترین است: ارزان بخرید - گران بفروشید. البته، همه این استراتژی را می‌دانند و بسیاری آن را امتحان کرده‌اند، اما تعداد کمی از آنها موفق شده‌اند. یکی دیگر از نمونه‌های این استراتژی، سباستین هالر است. مهاجم سابق فرانکفورت و وستهم که به عنوان یک جایگزین عالی برای هالند در نظر گرفته شده است. آنها حتی لواندوفسکی را هم (در صورت ترک بایرن) در نظر گرفته دارند اما ظاهرا میلیونرها از او چشم پوشی کرده‌اند چراکه آنها معتقدند نمی‌توانند در آینده از او درآمد کسب کنند. از آنجایی که ارزش فعلی او (35 میلیون یورو) بوده، با افزایش سن و سالش طبعا از قیمتش کاسته شده و با توجه به اینکه ارزش فعلی او هم بسیار زیاد است، به همین خاطر دورتموند سرمایه‌ خود را خرج چنین بازیکنانی نمی‌کند. به نظر می‌رسد زنبورها از جذب دوباره مت هوملز که دیگر نه مورد توجه تیم‌های بزرگ قرار دارد و نه به تیم ملی دعوت می‌شود، کسب تجربه کرده‌اند. به همین دلیل است که هوگو اکیتیکه 19 ساله از رمس و همتای او از اسپارتا پراگ آدام هلوزک، در کانون توجه قرار دارند. این دو نفر به همراه کریم آدیمی که قبلاً خریداری شده است، می‌توانند مسیر تجاری موفق خود را در وستفالن ادامه دهند. جود بلینگهام و جیو رینا تنها وقتی چهارده سال سن داشتند مورد توجه استعدادیابان باشگاه دورتموند قرار گرفتند. ارلینگ برات هالند نیز ابتدا در سال 2016 - یعنی بیش از سه سال زودتر از انتقالش به جمع زنبورها - در رادار باشگاه آلمانی خودنمایی نمود. همین نشان می‌دهد که استعدادیابان باشگاه به مسابقات در تمام رده‌های سنی سرک می‌کشند و روی هیچ تورنمنتی چشم نمی‌پوشند. روند کار نیز بسیار ساده است؛ شناسایی تک‌تک اهداف با بالاترین دقت‌ها و سپس حمله‌ای دل‌فریب. بعد از آن پروسه بعدی به اجرا در می‌آید؛ معرفی‌ها انجام می‌شود، والدین و مدیر برنامه‌ها به گفتگو می‌پردازند و بعد پیراهن‌ها و محصولات باشگاه از راه می‌رسند. بازیکنِ هدف به آلمان دعوت می‌شود تا در ورزشگاه یکی از مسابقات دورتموند و دیوار هیجان‌انگیزِ زردِ وستفالن را تماشا کند. در واقع در این پروسه هیچ خبری از چاپلوسی، تفریحات مجلل و چمدان پر از پول نیست. همان گونه که مایکل زورک مدیر ورزشی باشگاه می‌گوید: «دورتموند به وعده‌های بزرگ به جوانان احتیاج ندارد و برای جذب آنها تنها به فهرست تیم اشاره می‌کنند. فهرستی مملو از جوان که با توجه به سابقه باشگاه همگی می‌دانند که چه آینده درخشانی انتظارشان را می‌کشد.»

این خلاصه‌ای از نقشه راه دورتموند است؛ یک استراتژی آرمانی که برای‌شان در جذب، فروش و کسب درآمد از بازیکنان جوان، موفقیت‌های چشم‌گیری به همراه داشته است. در واقع حتی بازیکنان ناموفق این سیستم هم در روند پول‌سازی برای زردپوشانِ وستفالن مفید واقع شده‌اند.

راهکار دورتموند حالا در سایر باشگاه‌های جهان همچون لیل، لستر، آرسنال - که استعدادیاب دورتموند را جذب کرده - و حتی رئال مادرید هم مورد استفاده قرار گرفته. پروسه‌ای که به نظر سال‌های سال بتوان از آن بهره جست؛ باشگاه بهترین جوانان جهان را جذب می‌کند، آموزش می‌دهد، اگر عالی باشد به ترکیب اصلی می‌فرستند و اگر خوب باشد با کمی تبلیغ قیمتش را بالا برده و می‌فروشد. ریشه‌های استراتژی دورتموند به اواسط دهه 2000 بازمی‌گردد که تقریبا یک بحران مالی باشگاه را نابود ساخت؛ زمانی که واتسکه و زورک روی کار آمدند، سیاست جذب بازیکنان جوان و آزموده‌نشده نه از روی شکم‌سیری بلکه از روی تنگدستی در دستور کار قرار گرفت. زنبورهای وستفالن اما با یورگن کلوپ توانستند با بهره‌مند از ترکیبی با میانگین سنی 23 سال، سینی نقره‌ای قهرمانی بوندسلیگا را بالای سر ببرند. با رسیدن نسل طلایی به اوج، نسل‌های جدیدی از نقاط دیگر جهان جذب باشگاه شدند. حالا دورتموند یک باشگاه فروشنده است که سکوی پرشی برای جوانان به حساب می‌آید. تقریباً هر سال نیمی از این ترکیب تیم دستخوش تغییر می‌شود اما چگونه یک باشگاه در چنین طوفانی از تغییرات پیاپی، توانسته راه خود را مداوم در مسیر رقابت برای قهرمانی طی کند؟

در این سالها بازیکنان زیادی به دورتموند آمدند و با مبالغ بیشتری این تیم را ترک کردند. دمبله با 15 میلیون یورو از رن در سال 2016 به دورتموند آمد و در سال 2017 به بارسا با 115 میلیون یورو فروخته شد. پولیشیچ، محصول آکادمی باشگاه با 64 میلیون یورو به چلسی فروخته شد. اوبامیانگبا 13 میلیون یورو در سال 2013 از سنت اتین جذب شد و ژانویه 2018 با 63 میلیون یورو راهی آرسنال شد. مخیتاریانبا 27.5میلیون یورو در سال 2013 از شاختار جذب شد و سال 2016 با رقم 42 میلیون یورو به منچستریونایتد رفت. گوتزهبا 37 میلیون یورو سال 2013 راهی بایرن شد و سال 2016 با 22 میلیون یورو برگشت. هوملزسال 2009 با 4.5 میلیون یورو از بایرن جذب شد و سال 2016 با 35 میلیون یورو به بایرن فروخته شد. گوندوغانسال 2011 با 5.5 میلیون یورو از نورنبرگ جذب شد و سال 2016 با 26 میلیون یورو راهی سیتی شد. یارمولنکوبا 25 میلیون یورو در سال 2017 از دیناموکیف جذب شد و یک سال بعد با ضرری 5 میلیون یورویی راهی وستهام شد. گینتردر سال 2014 با 10 میلیون یورو از فرایبورگ جذب شد و سه سال بعد با 17میلیون یورو راهی گلادباخ شد. کاگاواسال 2010 به عنوان بازیکن آزاد از سرزو اوزاکا جذب شد و دو سال بعد با 16 میلیون یورو به منچستریونایتد رفت. سوکراتیسسال 2013 با 9.9 میلیون یورو از وردربرمن جذب شد و سال 2018 با 16 میلیون یورو به آرسنال رفت. نوری شاهینسال 2010 با رقم 10 میلیون یورو راهی رئال شد و سال 2013 با هزینه‌ای 7 میلیون یورو بازگردانده شد.

اما در ادامه به سراغ بازیکنانی می‌رویم که در این سالها بیشترین سود را نسیب دورتموند کرده‌اند:

ارلینگ هالند

همه متقاعد شده بودند که او در سال 2020 به یکی از بزرگترین باشگاه های اروپایی خواهد رفت، اما هالند عاقلانه پیش بینی‌ کرد که بوروسیا یک موقعیت عالی برای پیشرفت بزرگتر خواهد بود. دورتموند 20 میلیون یورو به سالزبورگ داد و حالا او را 60 میلیون یورو به منچسترسیتی فروخته است یعنی 40 میلیون یورو درآمد داشته است.

رابرت لواندوفسکی

داستانی از قبل شناخته شده و شاخصی برای همه استعدادیاب‌ها که چطور باید کار کنند. روبرت لواندوفسکی به عنوان یک بازیکن نسبتا ناشناس در اروپای غربی از لخ پوزنان وارد دورتموند شد. دستمزد او رقم ناچیز 470 هزار یورو بود. بله، زمانی که بدون غرامت به بایرن رفت، از پشت به آنها خنجر زد، اما از نظر فوتبالی لواندوفسکی با در نظر گرفتن چیزهایی که به زمین آورده بود، یک امتیاز مثبت برای دورتموند بود. او یکی از بازیکنان نادری است که بوروسیا واقعاً برای از دست دادن او ضرر کرده است.

عثمان دمبله

به شوخی می‌توان گفت: تقلب قرن. با این حال، خود بوروسیا مبلغ بسیار گزافی را برای خرید بازیکن جوان از رن پرداخت کرد (35 میلیون در سال 2016)، اما آنها فقط یک سال زمان نیاز داشتند تا سود زیادی کسب کنند. بارسلونا وقتی نیمار به پاری‌سن ژرمن رفت، مبلغ باورنکردنی 140 میلیون یورو را برای دمبله به به دورتموندی‌ها پرداخت. البته او بازیکن بدی نیست، اما واقعا لایق قرار گرفتن در رده چهارم گرانترین بازیکن تاریخ فوتبال هست؟

پیر امریک اوبامیانگ

یکی دیگر از بازیکنان فعلی فوتبال بارسلونا، پیر امریک اوبامیانگ، در سال 2013 با مبلغ 13 میلیون یورو از سنت اتین آمد. او اخیرا پس از درگیری با میکل آرتتا به عنوان بازیکن آزاد راهی بارسلونا شد. در دورتموند آنها می‌دانستند که چگونه با او برخورد کنند. شاید آنها از لواندوفسکی درس گرفتند.

جیدون سانچو

او به عنوان یک فوتبالیست با استعداد در رقابت وحشتناکی که در منچسترسیتی وجود داشت، نمی‌توانست به هیچ چیز امیدوار باشد و به همین دلیل مستقیماً با مبلغ 7 میلیون و 840 هزار یورو از مدرسه جوانان راهی بورسیا دورتموند شد. فصل اول ناامیدکننده بود، اما پس از چهار سال حضور در دورتموند، با انتقال به منچستریونایتد، 85 میلیون یورو به بانک باشگاه وارد کرد.

ایلکای گوندوغان

این فقط یک انتقال نجومی نیست، بلکه در این میان ایلکای گوندوگان هم پول زیادی به دست آورده است. در این مسیر از پتانسیل بازی او حداکثر استفاده شد. گوندوغان در سال 2011 با مبلغ 5 میلیون یورو از نورنبرگ آمد، قهرمان بوندسلیگا شد، در فینال لیگ قهرمانان اروپا بازی کرد و سپس در سال 2016 با مبلغ 27 میلیون یورو به منچسترسیتی رفت. احتمالاً در آن زمان ارزش او حتی بیشتر بود، اما همیشه نمی‌توان بالاترین قیمت را به دست آورد.

کریستین پولیشیچ

پسر ناشناخته‌ای از پنسیلوانیا. وقتی او در سال 2015 به آکادمی جوانان باشگاه آمد، کسی نمی‌شناختتش. اما او خیلی زود مسیرش به تیم اول را پیدا کرد، آنجا درخشید و در سال 2019 به عنوان یک استعداد خارق‌العاده به چلسی رفت. رومن آبراموویچ برای به دست آوردنش، 64 میلیون یورو پرداخت کرد.

مت هوملز

پسر دیگری که به موقع فهمید که جنگیدن برای جایگاه خود در یک باشگاه بزرگ چقدر می‌تواند دشوار باشد. مت هوملز راه دیگر را طی کرد. او در جوانی تنها با 4 میلیون یورو از بایرن جدا شد و در دورتموند بازیکنی شد که تیم ملی آلمان را به عنوان قهرمانی جهان رساند و سپس در سال 2016 با مبلغ 35 میلیون یورو به مونیخ بازگشت. بوروسیا او را در سال 2019 با 30 میلیون یورو یکبار دیگر به خدمت گرفت.

هنریک میختاریان

او در شاختار دونتسک درخشید و از قبل مشخص بود که او می تواند کارهای زیادی انجام دهد. بوروسیا مانند همیشه در جذب استعدادها سریعترین بود و او را با 27 میلیون یورو به خدمت خود درآورد. زمانی که در سال 2016 بازسازی بزرگی انجام شد، دورتموند به او اجازه داد با مبلغ 42 میلیون یورو به منچستریونایتد برود. او پس از آن هرگز مانند دوران حضورش در دورتموند فوتبال بازی نکرد.

*عرفان خماند