حمله را به دفاع ، ترجیح می داد

علاقه مندان فوتبال در دهه 80 میلادی به یاد دارند که تیم ملی برزیل با «تله سانتانا» ، سرمربی خود چه فوتبال زیبا و شناوری بازی می کرد. تیم ملی برزیل با او به عنوان معتبری در فوتبال جهان نرسید و با ستارگانی چون دکتر سوکراتس، زیکو، ادر، جونیور، فالکائو،کاره کا، برانکو و... نتوانست جام جهانی را فتح کند ولی فوتبال چشمنواز با سرمربیگری «تله سانتانا» هرگز از یادها نمی رود. دیدن فیلم بازی های برزیل در جام جهانی 1982 اسپانیا و 1986 مکزیک گواهی می دهد که " تله سانتانا " بیشتر از آن که به نتیجه توجه کند به نمایش تماشایی تیمش می اندیشید و شاید یکی از دلایل عدم موفقیت برزیل «تله سانتانا» در دهه 80 میلادی ، همین نگاه باشد. «سانتانا» دوست داشت تماشاگران از فوتبال تیم ملی برزیل لذت ببرند و در ورزشگاه، غرق در هیجان و شادی باشند. پس از چند دهه اعلام شد که «تله سانتانا»ی فقید به عنوان بهترین مربی تاریخ تیم ملی فوتبال برزیل انتخاب شده است.‌ اخیرا کارشناسان و هواداران فوتبال در برزیل، بهترین مربی تاریخ این کشور را انتخاب کردند. بر این اساس، «تله سانتانا» که سرمربی تیم ملی این کشور در جام جهانی 1982 و 1986 بود به عنوان بهترین سرمربی تاریخ برزیل انتخاب شد.

این در حالی است که سانتانا نتوانست در جام جهانی، برزیل را به قهرمانی برساند. در جام جهانی 1982 سله سائو پس از مرحله دوم و گروهی حذف شد و در جام جهانی 1986 در یک چهارم نهایی شکست خورد و با این رقابت ها وداع کرد. با این حال، آن تیم با ارائه بازی های بسیار درخشان در یادها ماند.

«سانتانا» با جملات معروفش در یادها مانده است. یکی از جملات معروف این مربی برزیلی این بود: ترجیح می‌دهم با بازی خوب ببازم تا اینکه با بازی بد برنده شوم و در جام جهانی نشان دادن بهترین بازی ، مهم‌تر از یک نتیجه خوب است.

این نظرسنجی توسط رسانه «گلوبو» انجام شده و بیش از صد کارشناس فنی و بیش از صد مربی سابق و فعلی در آن شرکت داشتند. هر یک از آنها، سه نفر برتر را نام بردند و در هنگام محاسبه بر اساس امتیازی که مربیان کسب کردند بهترین مربی انتخاب شد. «تله سانتانا» با 158 امتیاز اول شد. در جایگاه دوم، ماریو زاگالو قرار دارد که تنها فردی در تاریخ است که چهار بار قهرمان جام جهانی شده است (دو بار به عنوان بازیکن، یک بار به عنوان سرمربی و یک بار به عنوان کمک مربی). او 146 امتیاز کسب کرد. همچنین لوئیس فلیپه اسکولاری با 53 امتیاز در رده سوم قرار گرفت . او برزیل را در جام جهانی 2002 قهرمان کرد و در جام جهانی 2014 نیز روی نیمکت برزیل بود که عنوانی کسب نکرد.

**حذف شاگردان «تله سانتانا» در دیدار کلاسیک تاریخ جام جهانی

برزیل در جام جهانی 1982 اسپانیا شروع خوبی داشت . برزیل در گروه ششم رقابت ها با سه تیم شوروی، اسکاتلند و نیوزیلند همگروه بود و به راحتی و با کسب 3 برد پیاپی به دور بعد بازی ها راه یافت.

آنها جام را با برد 2 بر 1 برابر شوروی در ورزشگاه «رامون سانچز پیسخوانِ» سویا آغاز کردند و در بازی بعدی خود، 4 بر 1 اسکاتلند را شکست دادند تا در بازی آخر که جنبه تشریفاتی هم داشت 0-4 نیوزیلند را شکست دهند و با 10 گل زده بهترین خط حمله دور گروهی را بعد از مجارستان (که در یک بازی به هندوراس 10 گل زد، هرچند در پایان حذف شد) از آن خود کنند.

در دور دوم گروهی، 12 تیم صعود کننده به 4 گروه 3 تیمی تقسیم شدند تا تیم نخست هر گروه به نیمه نهایی راه یابد. برزیل در دیدار نخست خود 3 بر 1 آرژانتین را با ستارگانی چون دیگو آرماندو مارادونا شکست داد و در بازی آخر خود برابر ایتالیا به یک تساوی برای صعود به جمع چهار تیم پایانی نیاز داشت.

این بازی که در روز پنجم ژوئن سال 1982 در ورزشگاه سریای شهر بارسلون و در حضور 44 هزار تماشاگر برگزار شد از بازی های تماشایی جام جهانی 1982 اسپانیا بود و به حذف زودهنگام برزیل با سرمربیگری «تله سانتانا» منجر شد. تیم پر مهره برزیل در مرحله یک چهارم نهایی در یک دیدار مهیج و کلاسیک و با درخشش «پائولو روسی» برابر ایتالیا با نتیجه 3 بر 2 شکست خورد و از جام کنار رفت. زیکو، سوکراتس، فالکائو و ادر از ستاره‌های این دوره جام جهانی بودند و شاگردان «تله سانتانا»ی فقید ، سبک «جوگوبونیتو» را که پر از زیبایی و تکنیک ناب برزیلی بود به نمایش گذاشتند .برزیل در این بازی کلاسیک و خاطره انگیز ، هر بار دروازه ایتالیا را باز کرد دقایقی بعد با درخشش و فرصت طلبی روسی ایتالیایی ، دروازه اش گشوده شد و نتوانست او را در طول مسابقه مهیج جام جهانی مهار کند. روسی در سال 1982 به عنوان بهترین بازیکن اروپا انتخاب شد و در جام جهانی 1982 نیز با زدن 6 گل موفق شد عنوان آقای گلی را از آن خود کند و نامش را در تاریخ جام جهانی ماندگار کرد . روسی در سال 1985 به همراه یوونتوس به قهرمانی در اروپا هم رسید .این بازی نه تنها باختی برای برزیل بلکه شکستی برای فلسفه تهاجمی برزیلی ها و پیروزی بزرگی برای سبک تدافعی و ضد حمله ایتالیایی ها محسوب می شود. برزیلی ها در پایان به این بازی لقب "تراژدی " دادند. البته علاقه مندان به فوتبال کماکان بر این نظر هستند که برزیل با فوتبال تهاجمی «تله سانتانا» در تاریخ جام جهانی ماندگار شد چرا که تماشاگران از فوتبال چشمنواز برزیل لذت می بردند.

**وداع تلخ برزیل با فوتبال چشم نواز «سانتانا»

فرانسه با شکست دادن برزیلِ قدرتمند «تله سانتانا» در مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی 1986 در دیداری تاریخی و جذاب به نیمه‌نهایی رسید و در نهایت به عنوان سومی بسنده کرد.مرحله یک چهارم نهایی جام جهانی 1986 مکزیک بود. «یوان ایگنا» از رومانی، مقابل دیدگان 65 هزار تماشاگر در ورزشگاه«گوادالاخارا» قضاوت این دیدار را بر عهده داشت. هر 2تیم با قدرت به این مرحله رسیده بودند. برزیلِ جذاب «تله سانتانا» سرمربی وقت سلسائو با چهار پیروزی و تیم یکدست «هنری میشل» سرمربی خروس‌ها با سه برد و یک تساوی در این مرحله با ستارگان خود برابر هم صف‌آرایی کردند.فرانسه در مرحله گروهی موفق شده بود ایتالیا مدافع عنوان قهرمانی را شکست دهد.برزیل به دنبال تمام کردن ماموریت نیمه‌تمام سال 1982 بود .بازی با گل تماشایی برزیل دیدنی تر شد.روی یک حرکت تیمی و تماشایی، گل اول بازی برای برزیل در دقیقه 17 به ثمر رسید. «آنتونیو کاره کا»، پاس هم‌تیمی‌هایش را به بهترین شکل به نتیجه رساند. این گل دیدنی، پیش از پایان نیمه نخست پاسخ داده شد. ارسالی که از سمت راست روی دروازه برزیل آمد و بعد از عبور از تمامی نفرات از جمله کارلوس دروازه بان برزیل به کاپیتان پلاتینی رسید و ستاره شماره 10 فرانسه بدون مزاحم همه چیز را به تساوی کشاند.تلاش 2 تیم در ادامه گلی در بر نداشت و ضربات پنالتی باید تیم برنده را مشخص می‌کرد. دکتر سوکراتس اولین پنالتی را در عین ناباوری از دست داد و «ژول باتس» دروازه بان فرانسه به خوبی دستش را خواند. «یانیک استوپیرا» اما توانست با قدرت تیمش را پیش بیندازد. پنالتی دوم و سوم برای هر 2 تیم به گل تبدیل شد. «ریکاردو آلمائو» و «زیکو» برای برزیل و «آموروس« و «بلون» برای فرانسه موفق به انجام این کار شدند.«برانکو» چپ پای قدرتمند برزیل موفق شد با قدرت، چهارمین پنالتی برزیل را به نتیجه برساند اما نوبت به «میشل پلاتینی» رسید تا در بدترین زمان ممکن توپ را به جای تور به آسمان بفرستد و همه چیز را دوباره برابر کند. هواداران برزیل سر از پا نمی‌شناختند اما خوشحالی آنها تنها چند ثانیه دوام‌آورد. «ژولیو سزار» پنالتی‌اش را به تیر زد تا دوباره فرانسه در آستانه پیروزی قرار بگیرد. «لوییز فرناندز» ، پشت توپ قرار گرفت و با فریب دادن کارلوس، تیمش را به نیمه‌نهایی رساند.برزیل با سرمربیگری «تله سانتانا» در روزی که فوتبال زیبایی به نمایش گذاشت شکست خورد و از جام جهانی مکزیک حذف شد. فلسفه تهاجمی «تله سانتانا» قربانی فوتبال حسابگرانه خروس ها در جام جهانی 1986 شد. گرچه کارشناسان فوتبال جهان، در همان برهه تیم «تله سانتانا» را به دلیل بازی زیبای و تهاجمی اش ستودند . تراژدی برزیل «تله سانتانا» باردیگر تکرار شد.

**نگاهی به کارنامه «تله سانتانا»

«تله سانتانا» ، فوتبال را در باشگاه «ایتابیرنزه فوتبال کلوب» در نزدیکی محل تولدش آغاز کرد. سپس به باشگاه «فلومیننزه» ریو دو ژانیرو پیوست و در همین جا بود که اولین بار به عنوان مربی، از سال 1967هدایت تیم جوانان «فلومیننزه» را به دست گرفت .سانتانا در تیم ملی برزیل و نیز تیم‌های مختلف این کشور نیز مربیگری کرده است. او در دو جام جهانی 1982 و 1986 هدایت تیم ملی برزیل را بر عهده داشت. وی در سال 1996 پس از این که تیم «سائوپائولو» را در نیمه اول دهه 1990 به اوج دورانش رساند، از فوتبال کناره‌گیری کرد.

«تله سانتانا» در تاریخ 21 آوریل سال 2006 در پی عفونت روده و نیز مشکلات روزافزون کلیوی و تنفسی در بیمارستان «فلیسیو روکو در بلو هوریزونته» برزیل درگذشت.

**افتخارات به عنوان مربی

1969 :قهرمانی در جام تاچا گانابارا و قهرمانی در منطقه کاریوسا (فلومیننزه)

1970 :قهرمانی منطقه مینیه‌رو برزیل (آتلتیکو مینیه‌رو)

1971 :قهرمانی برزیل (آتلتیکو مینیه‌رو)

1977 :قهرمانی منطقه گاچو برزیل (گرمیو)

1983 :قهرمانی لیگ عربستان سعودی و قهرمانی در جام خلیج فارس (الاهلی جده)

1984 :قهرمانی جام حذفی عربستان (الاهلی جده)

1985 :قهرمانی در جام خلیج فارس (الاهلی جده)

1988 :قهرمانی در منطقه مینیه‌رو برزیل (آتلتیکو مینیه‌رو)

1991 :قهرمانی برزیل (سائو پائولو)

:1991 – 1992 قهرمانی منطقه پائولیستا (سائو پائولو)

:1992 – 1993 قهرمانی جام لیبرتادورس دو آمه‌ریکا و قهرمانی باشگاه‌های جهان (سائو پائولو)

:1993 قهرمانی در سوپرجام آمریکای جنوبی (سائو پائولو)

:1993 – 1994 قهرمانی در ری کوپا در آمریکای جنوبی (سائو پائولو)

:1994 قهرمانی در جام کانمبول (سائو پائولو)

*کیوان طباطبایی