قصه پر غصه داوری

عبور اشتباهات از حد "استاندارد" !

با گذشت 10 هفته از لیگ برتر در دوره بیست و دوم آنچه بیش از همه خبرها و حاشیه ها به چشم می آید بحث ضعف داوری است. تقریبا در اغلب مسابقات شاهد اعتراضات شدید آن هم قبل، در حین و بعد از بازی ها هستیم. دامنه این اعتراضات گاهی به هفته های بعد هم می کشد و اکنون کار به جایی رسیده که نوع قضاوت و تصمیمات داوری از چند فصل قبل هم مطرح می شود!

در روزهایی که گمان می رفت بدون حضور تماشاگر کار قضاوت آسان تر شود این خیال خام از اذهان رخت بر بسته تا رفته رفته نبود تماشاگر به عنوان یک اسلحه بران به دست نیمکت نشینان بیفتد! امروز با صدای یک سوت اغلب نیمکت نشینان خود را به لب خط و گاهی درون زمین می رسانند و جنجال بالا می گیرد. این هجوم و جوسازی اغلب حساب شده و به ترتیب اجرای نقش انجام می شود تا یک نفر در مظان اتهام و جریمه نباشد!

روال اعتراض ها چنان عادی شده که آرام ترین افراد هم با تصور این که نباید از قافله عقب ماند خود را وارد معرکه کرده اند تا سنگ روی سنگ بند نباشد. البته این تمام ماجرا نیست. خلاء تکنولوژی لازم که همه روزه از طریق تصاویر تلویزیونی پیش روی اهالی فوتبال ماست انتظارات را به شدت بالا برده است. همه اینها دست به دست داده تا خروج یک داور در انتهای یک بازی بدون دردسر و عواقب بعدی مثل یک رویا جلوه کند.

به همه این امور باید چند نکته هم اضافه کرد. بی برنامه بودن و جدال دائمی کمیته و دپارتمان داوری، عدم حمایت از داوران و در نهایت ضعف مشهود در عملکرد برخی از داوران که لیگ ما را از زیبایی های رایج در فوتبال روز دنیا دور ساخته است. در حالی که امیدوار بودیم با درخشش مشهود و حضور چند داور برجسته کشورمان در سطح جهان این بخش شرایط بهتری به خود بگیرد با روند موجود این امید رنگ باخته است. عدم تجهیز ورزشگاه های ما به "وی ای آر " که امروز به شکل قانون درآمده خطری جدی پیرامون فوتبال ماست که فقط در باره اش حرف و وعده می شنویم.

آموزش، عدم شایسته سالاری، کم دقتی در گزینش داوران، نبود اتاق فکر، تعدد داوران در لیگ برتر، فرهنگ سازی، عدم برخورد قاطع با حاشیه سازان و... تنها بخشی از ماجرا و قصه پرغصه داوری فوتبال ماست که اشتباهات در آن از حد استاندارد هم خارج شده است. امیدواریم هر چه زودتر همتی برای حل آن صورت بگیرد.

*بهمن اسدی

داوری نیاز به "جنم" دارد!

*هادی دزفولی

این یک واقعیت است که داوری نیاز به "جنم" دارد. این ظرفیت در همه وجود ندارد و متاسفانه طی سالهای متمادی به آن توجه لازم را نداشته ایم. برخی شاخصه ها هر چه قدر هم علاقه باشد در بین همه افراد نیست. مگر یک نفر بدون صدای خوب خواننده می شود؟ پس قبل از هر نکته ما باید توجه کنیم که کسی را برای قضاوت انتخاب کنیم که توانایی ذاتی را داشته باشد تا با طی مسیر لازم به عنوان داور به میدان های حساس برود.

در مرحله بعد ما باید به گزینش مدیران داوری اشاره کنیم. متاسفانه امروز به جایی رسیده ایم که حتی رییس فدراسیون قدرت و شجاعت لازم در جا به جایی در کمیته داوران را ندارد! گمان می کنیم با زیاد کردن حقوق داوری کار سرانجام می یابد. حقوق اضافه شد آیا داوری ما بهتر شد؟ تا وقتی متولیان داوری فقط خود را ببینند و از تجربه دیگران بهره نبرند شرایط همین است و بدتر هم خواهد شد. اشتباهات فراوان داوری در هفته های اخیر ادامه کار را سخت کرده است و به اعضای تیم ها فرصت داده تا دامنه اعتراضات خود را افزایش دهند! الان همه از این مسیر دنبال گرفتن امتیاز هستند.

ما با انتخاب شایسته و حمایت از داوری می توانیم کار را سامان ببخشیم. به نظرم تنها 4 تا پنج داور داریم که می توانند ما را به آینده امیدوار کنند. آنها هستند که با کمترین اشتباه شایستگی ادامه مسیر را دارند. داور که ضعیف باشد با کمال تاسف به هر کاری دست می زند تا بماند. متاسفانه ما حتی کنار داوری افرادی را داریم که وجودشان به جایگاه داوران لطمه می زند و ایجاد شائبه می کند. به جای دخالت این افراد باید دنبال اتاق فکر بود.

با تشکیل اتاق فکر در داوری و ریشه یابی مشکلات باید به دنبال حل آن باشیم. باید کسانی را مدنظر قرار بدهیم که عاشق داوری باشند و نیاز مالی نداشته و عاشق پست و مقام نباشند. متاسفانه تاکنون ندیده ام که نامزدهای ریاست فدراسیون در خصوص داوری برنامه داشته باشند. چنین است که کار سامان نمی گیرد. کار داوری از زمانی خراب شد که از سالها پیش مدیریت آن به افراد فاقد صلاحیت سپرده شد.

این حجم از اشتباهات بی سابقه است

*حسین عسگری

این روزها با توجه به این که اطلاعات و آمار در دسترس همه هست ارزیابی آنچه در برخی امور مثل داوری فوتبال می گذرد، خیلی سخت نیست. بر اساس این آمار می توان به عملکردها نمره داد. جای تعجب دارد که در چنین شرایطی برخی از افراد ازعملکرد کمیته داوران دفاع می کنند و حتی آن را بهترین معرفی می کنند! تعجب من این است که چرا کسی به این ادعا معترض نمی شود و آن را مورد سوال قرار نمی دهد!

من از اولین هفته، این مسابقات را به شدت رصد می کنم و اطلاعات لازم را دارم. ما طول این مدت اشتباهات تاثیرگذار فراوانی داشته ایم که حمایت از آن اشتباه بزرگتری است. وقتی به این اشتباهات اشاره می شود دوستان از وجود نرم افزاری حرف می زنند که اشتباهات را می پوشاند! همین رفتارها باعث شده تا اشتباهات هر هفته استمرار یابد و متاسفانه با گزینش های بد آن را تداوم بخشیده اند.

جای سوال دارد که چرا باید به داوری که کارش را خوب انجام نداده بازهم داوری می دهند. وقتی چنین شد داور دنبال اصلاح کارش و نیز رفع مشکل نیست. جالب تر این که گاهی داوری بازی حساس را به چنین داوری داده اند تا همه چیز زیر سوال برود. من سالها داوری کرده ام و مدت ها به عنوان ناظر و مسئول کنار این فوتبال بوده ام اما هیچگاه یادم نمی آید این حجم از اشتباهات داوری داشته باشیم.

البته ما به جز ضعف درون زمین از سوی برخی داوران با فشارهای بیرونی هم مواجه هستیم. نه تنها در حین بازی که عامل آن داور است ما حتی قبل و بعد از بازی هم شاهد این فشارها هستیم تا کیفیت قضاوت ها نزول کند. به عبارتی ضعف داوری قبل از شروع بازی کلید می خورد تا کار هر روز بدتر از قبل شود. ما گاهی شاهد ادای کلماتی از سوی برخی افراد در مورد داوری هستیم که واقعا مایه تاسف می شود. مشکل بزرگ هم اینجاست که برخی از متولیان داوری با گرفتن پست و مقام خود را در قبال برخورد با این هجمه ها مسئول نمی بینند. دادن پست به برخی افراد فاقد شاخصه لازم هم عامل مهمی در کیفیت نازل داوری است.

باید از تکنولوژی بهره ببریم

*محمد فنایی

با مرور آنچه امروز به عنوان ضعف داوری معرفی می شود در می یابیم که فوتبال ما به شدت نیاز به استفاده از تکنولوژی دارد تا با کمک آن بر این ضعف غلبه کنیم. جالب این که مسئولان امر با وجود اعتراف به این نیاز ضروری کماکان در صدد رفع مشکل نیستند و کار هر روز سخت تر از قبل می شود. این که چرا به دنبال وی ای آر نمی روند سوال بزرگ بدون جواب ماست!

داوران ما به شدت تحت فشار هستند. به نظرم خلاء تماشاگر هم به ضرر داوران شده تا نیمکت نشینان به خودشان اجازه هر کاری بدهند. این اتفاقات آرامش را از داوران و فوتبال ما گرفته است. همین امر درصد اشتباهات را بالاتر برده و باعث شده تا به شدت در نتایج تاثیر گذار باشد. شرایط در حد فاجعه شده است. البته به نظرم این امر مشکل امروز نیست. از سالها پیش ما باید فکر امروز را می کردیم که نکردیم!

باید زیرساخت ها مهیا می شد. شرایط زمین های بازی، سکوها و جایگاه های پخش تلویزیونی همه و همه مشکل دارند. زمین های بازی ما استاندارد لازم را ندارند. شاید تنها مجموعه آزادی و یکی دو مجموعه دارای استاندارد باشند. وقتی تیم ها امکان تمرین در شهر خود را ندارند و اغلب در تهران تمرین می کنند می توان حدس زد که شرایط چگونه است.

باید وی ای آر بیاید آن هم نه فقط برای یکی دو مجموعه بلکه باید کلیه زمین ها مجهز شوند. اگر چنین نشود ما حتی باید منتظر حذف داوران از عرصه بین المللی هم باشیم که کار را بدتر از پیش خواهد کرد. متاسفانه برخی از متولیان فقط دنبال پست و مقام هستند و حق داوران در این باره پایمال شده است. ما توقع ورزشگاه شیک و مدرن نداریم. باید حداقل ها را بسازند. این را می گویم چون داوری را دوست دارم. داوری عشق ماست. دلم برایش می سوزد. ناراحت می شوم که می بینم هجوم و بی حرمتی به جامعه داوری این همه گسترش پیدا کرده است.

امروز به اسم حرفه ای همه از فوتبال سود می برند و ناسزاها را فقط داوران می خورند. ضمنا برخورد بد با داوران موفق در گذشته باعث دلسردی و کم شدن انگیزه شده که جای تاسف دارد.

تصمیمات کمیته داوران وجاهت قانونی ندارد

*حسن نوشه ور

قبل از بررسی مسایل مربوط به داوری فوتبال ما باید به اساس تشکیلات موجود در داوری فدراسیون بپردازیم. من بر اساس آنچه در آیین نامه ها و اساسنامه وجود دارد صحبت می کنم و قضاوت در این باره را به عهده مخاطبان قرار می دهم. ما در حال حاضر مسئول دپارتمان داوری نداریم و مسئولیت آن برعهده کسی است که شاخصه های لازم را ندارد. همین اتفاق در خصوص مسئول کمیته داوران هم رخ داده تا به گونه ای تصمیمات اتخاذ شده از سوی کمیته و دپارتمان وجاهت لازم را نداشته باشد.

اساسنامه فیفا قبلا می گفت که رییس کمیته داوران باید یکی اعضای هیات رییسه باشد و حتی اگر داور نبوده باشد هم اشکالی ندارد.اما مدت هاست این قانون تغییر کرده است. آیین نامه جدید می گوید ممکن است یعنی الزامی در کار نیست. ضمن این که به صراحت اعلام کرده باید داور بین المللی بوده باشد. نکته مهم در آیین نامه این که رییس کمیته داوران نباید وابستگی به تشکیلات فوتبال داشته باشد که در این خصوص رییس فعلی کمیته داوران ما رییس هیات فوتبال استان کهگیلویه و بویراحمد است.

در خصوص قانون وضع شده تخلف آشکار صورت گرفته و اساس کمیته داوران زیر سوال است. این موضوع را مطرح می کنم تا اعضای مجمع با اطلاع از آن در این باره ورود کنند و حتی کمیته اخلاق باید در خصوص تخلف صورت گرفته پیگیری کند.

در سه ماده از اساسنامه صراحتا اعلام شده اعضای فدراسیون باید به قوانین وضع شده از سوی فیفا و ای اف سی عمل کنند اما متاسفانه چنین تخلف آشکاری با واکنش لازم مواجه نیست. به این ترتیب ما قبل از ورود به مباحث داوری و اشکالات موجود باید به موضوع مسئولیت ها نظر کنیم تا با حضور افرادی که وجاهت لازم را در این کمیته داشته باشند برنامه ریزی لازم صورت بپذیرد.

اعضای مجمع که حدود 90 نفر هستند باید این موضوع را از دبیرکل پیگیری کنند و دنبال پاسخ این سوال مهم باشند. در این باره کار بر عهده کمیته اخلاق خواهد بود تا در خصوص تخلف صورت گرفته تصمیمات لازم را اتخاذ کند. اگر چنین اتفاقی رخ ندهد اعضای مجمع و سایر مسئولان هم زیر سوال می روند. به این شکل تصمیمات اتخاذ شده از سوی کمیته داوران همگی به ویژه در امور داوران بین المللی با اشکال قانونی مواجه است.

قضاوت خوب جلوی اعتراض را می گیرد

*رضا سخندان

در هفته هایی که گذشت با نگاهی به آمار در می یابیم که اشتباهات داوری از حالت استاندارد خارج شده اند. علت اصلی در این باره را باید عدم شایسته سالاری در امر داوری بدانیم. به نظرم دقت نظر در خصوص نفراتی که قضاوت می کنند وجود نداشته است. همان گونه که یک فوتبالیست برای حضور در لیگ باید شایستگی داشته باشد داور هم باید با طی کردن مسیر درست مهیای قضاوت در بالاترین سطح فوتبال شود.

متاسفانه فوتبال ما در بخش داوری در سالهای گذشته برنامه ریزی مناسبی نداشته تا شرایط حتی نسبت به قبل بدتر شود. هر مسئولی آمده نه از گذشته درس گرفته و نه به آینده نظر داشته است. هر کس آمد بسته به سلیقه و نظر خود عمل کرده تا مشکلات هر روز بیشتر از قبل شود. ما حتی دنبال الگو گرفتن از کشورهای دیگر هم نبوده ایم. آن قدر در روزمرگی غوطه خورده ایم که به نظرم با این روند کارمان در آینده سخت تر هم خواهد شد و ما جایگزین لازم را برای داوران برجسته امروز نخواهیم داشت.

تعداد زیاد داوران در لیگ مشکل ساز شده است. حضور 150 داور برای 8 بازی غیر استاندارد است. ما نهایتا برای این حجم از بازی نیاز به 70 داور داریم. اینگونه هم کار آموزش آسان تر می شود و هم انگیزه رقابت به وجود می آید. ما با کلاس دو یا سه روزه با این حجم از داور کاری از پیش نمی بریم. آموزش در کلاس فایده زیادی ندارد. داور باید درون میدان و درگیر با مسابقه صاحب تجربه قضاوت شود. این درست همان کاری است که ای اف سی و فیفا می کنند و ما چنین دوره هایی را تجربه کرده ایم.

به عنوان ناظر ای اف سی هر هفته یا ماهانه با دریافت فیلم آموزشی در حال به روز رسانی اطلاعات و کسب تجربه بیشتر هستیم و این اتفاق در فوتبال ما رخ نمی دهد. در کنار این موارد باید حمایت لازم از داوران صورت بگیرد و به آنها امکانات به روز داده شود. متاسفانه مسئولان فوتبال ما در این باره احساس مسئولیت ندارند تا کار قضاوت سخت شود. این فوتبال فقط لفظ حرفه ای دارد اما واقعا حرفه ای نیست. باید با قضاوت خوب راه اعتراضات را سد کنیم.

بدون "وی ای آر" لیگ زیر سوال است

*حیدر سلیمانی

با مرور آمار و بررسی آنچه تاکنون در لیگ برتر گذشته به راحتی می توان دریافت که عملکرد داوران ما بسیار ضعیف بوده است. نکته مهم در این باره به نظرم مساله آموزش است. ما داوران خودمان را آماده و مهیای قضاوت خوب نکرده ایم. آموزش داوری دو شکل دارد که ما تقریبا هیچکدام را مدنظر نداریم. آموزش یا به شکل تئوری و میدانی است یا باید به صورت تعاملی انجام شود که متاسفانه ما به آن توجه هم نداریم.

بخش تئوری و میدانی این گونه است که ما استادان اهل فن را از خارج دعوت می کنیم تا با حضور در کشورمان و نظارت بر کار داوری مشکلات را حل کنند که مدنظر ما نبوده است. در شکل تعاملی ما با هماهنگی با برخی کشورها داوران خود را اعزام به خارج می کنیم تا با قضاوت مسابقات مهم صاحب تجربه لازم شوند. الان کشورهایی مثل ژاپن، قطر، استرالیا که هم سطح ما هستند از این روش ها بهره می برند اما ما فقط به کلاس های محدود چند روزه بسنده کرده ایم!

مگر این اعزام ها نسبت به آنچه در فوتبال ما می گذرد چقدر هزینه دارد؟ در این صورت حتی امکان آموزش وی ای آر هم وجود داشت تا ما چنین دچار مشکل نشویم. متاسفانه ما با غوطه خوردن در مسیر اشتباه آموزشی کارمان را سخت کرده ایم. همه داوران سطح بالای ما قوانین را به خوبی بلدند اما مدیریت بازی را یاد نگرفته اند. مدیریت "استرس"، مدیریت بازیخوانی و... مثلا شاهد بودیم که داوری با سوت شتاب زده و گرفتن یک پنالتی که هدر هم رفت فرصت گلزنی از تیمی را گرفته است. اینها در دنیای پیشرفته داوری به شدت مهم هستند.

ما در اغلب بازی های سرخابی ها شاهد اشتباهات فاحش هستیم چون داوران ما مدیریت" استرس" را نیاموخته اند. این تیم ها با پشتوانه هوادار و حتی سیاست کار را برای قضاوت سخت می کنند. نکته مهم دیگر بحث وی ای آر است. این تکنولوژی اشتباهات انسانی را کاهش می دهد و با کمال تاسف مورد بی توجهی قرار گرفته است. متولیان فدراسیون فقط در این باره حرف می زنند و کار سرانجام نگرفته تا بسیار سخت شود. استفاده از وی ای آر قانون است که اگر اجرا نکنیم عواقب بدی دارد. از 64 بازی لیگ نیاز به بررسی 28 بازی روی 68 صحنه نشان می دهد وی ای آر چه تاثیری دارد. بدون وی ای آر کل مسابقات زیر سوال است.