کشور کوچکی که فوتبال بزرگ هلند را ساخت

در این دنیای خیالی، ممکن بود دنزل دامفریز، مدافع راست فعلی هلند و سرجینیو دست ، همتای او در تیم ملی آمریکا به آنها ملحق می‌شدند و استیون برگوین که اکنون یک مهاجم ذخیره برای هلندی‌هاست، می‌توانست در جمع این ستارگان جایی داشته باشد. همه این بازیکنان پیوندهای خانوادگی مشترکی با سورینام، کشور کوچکی در ساحل شمال شرقی آمریکای جنوبی دارند. این کشور که حدود 600 هزار نفر جمعیت دارد، از جنوب با برزیل هم مرز است و از شرق و غرب بین گینه فرانسوی و گویان قرار گرفته است.

بسیاری از بازیکنان حاضر در تیم های ملی کشورهای اروپایی، اصالتی از قاره آفریقا یا آمریکا دارند. به نقل از وبسایت " ترنسفرمارکت " ، تیم منتخب بازیکنانی با رگ و ریشه سورینامی به شرح زیر است. این بازیکنان برای تیم سرزمین مادری خود به میدان نرفتند و در عوض به واسطه مهاجرت اجداد خود به اروپا در تیم های ملی رده های سنی مختلف هلند بازی می کنند . سورینام کشور کوچکی است که در شمال آمریکای جنوبی قرار دارد و عضو کنفدراسیون کونکاکاف است. سورینام در گذشته از مستعمرات پادشاهی هلند بود.

هویت این کشور به دلیل سابقه طولانی استعمار بر آن که مهم‌ترینش به حکومت طولانی مدت هلند تا زمان استقلال سورینام در سال 1975 بازمی‌گردد، پیچیده است. مدت زمان پرواز از آمستردام به پایتخت سورینام ( پاراماریبو ) بیش از 9 ساعت و مسافت بین آنها تقریباً 8 هزار کیلومتر است. با این حال در فوتبال همیشه هلند به این کشور کوچک نیاز داشته و بدون بازیکنان سورینامی هیچوقت به چنین جایگاهی در فوتبال نمی‌رسید.

برای اینکه بیشتر متعجب شوید، این را هم بدانید که حدود 150 فوتبالیست مطرح، جایی خارج از سورینام و در لیگ هلند مشغول توپ زنی هستند. آنها می توانند عصای دست کنت یالیانس ، مربی تیم ملی کشور خود باشند و حقیقتاً باید اعتراف کرد هیچ کشور کوچکی چنین بازیکنان مستعدی ندارد. کوچکترین اجتماع آمریکای جنوبی، فقط 600 هزار شهروند دارد. اگر تبعیض‌ها از بین می‌رفت، این کشور مانند سایر مستعمرات هلند می‌توانست در اروپا صاحب بازیکنانی با ملیت سورینامی باشد و در نتیجه به جای دست و پا زدن بین تیم‌های ضعیف آمریکای شمالی، مقابل برزیل، آرژانتین، اروگوئه و ... برای صعود به جام جهانی بجنگد. همه مشکلات سورینام در این موضوع خلاصه نمی‌شود.

کوچ استعدادهای جوان، ضعف اهالی آمریکای جنوبی را در پی داشته است. در غیر این صورت شاهد تولد یک قدرت جدید در آمریکای شمالی، مرکزی، حوزه کارائیب و کونکاکاف می بودیم! تاریخ، آنها را نادیده گرفته؛ چه در فوتبال، چه در سیاست و چه در مسائل اجتماعی. آنها چیزی بیش از یک کولونی سابقاً هلندی با برده های حامل کاکائو و قهوه محسوب نمی شوند. پس از شورش‌های دهه 50 که استقلال دهه 70 را در پی داشت، سورینامی ها فرهنگ، زبان و آداب خاص خود را به رخ کشیدند و مردم دنیا را مجبور کردند برای پیدا کردن جای مستعمره هلند در نقشه، ذره بین بخرند. این کشور جهان سومی، بیشتر با نیمکره شمالی قاره آمریکا در ارتباط بوده تا با بخش جنوبی و بر این اساس شهروندان سورینام در جست و جوی یک زندگی بهتر از آمریکای شمالی به ارباب سابق خود ، هلند پل زدند.

مهاجرت فوتبالیست‌های سورینامی به اروپا از وقتی شروع شد که هلند نسل طلایی‌اش را از دست داده بود. آنها در دهه 70 میلادی با " توتال فوتبال " دو بار متوالی به فینال جام جهانی فوتبال راه پیدا کردند اما بعد از بازنشستگی ستاره‌هایی مثل یوهان کرایف، یوهان نیسکنز و رودی کرول، افت کردند. درست در همان سال‌ها سر و کله فوتبالیست‌های سورینامی در این کشور پیدا شد و نسل طلایی جدیدی را ایجاد کردند. فرانک رایکارد و رود گولیت از نسل نخست فوتبالیست‌های سورینامی بودند که با پیراهن تیم ملی هلند درخشیدند و خون تازه‌ای به رگ‌های فوتبال هلند تزریق کردند. فوتبال هلند بعد از ناکامی در جام‌های جهانی 82 و 86 رمق چندانی نداشت، اما تغییر نسل و درخشش رایکارد و گولیت آنها را نجات داد. این تغییر نسل و درخشش، باعث شد هلند در یورو 88 به مقام قهرمانی برسد. گولیت بازیکنی بود که در فینال آن مسابقات گل نخست هلند را وارد دروازه داسایف، دروازه‌بان نامدار شوروی سابق کرد و به این ترتیب نامش در تاریخ فوتبال این کشور جاودانه شد.

سورینامی‌ها با برزیل مرز مشترک دارند و فوتبال این کشور تحت‌تأثیر کشور همسایه است. سورینام شباهت‌های زیادی به برزیل دارد. مردم این کشور عموماً با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند و کوچه و خیابان‌ها در قرق کودکان پابرهنه‌ای است که سودای فوتبالیست شدن و پیوستن به بهترین باشگاه‌های هلند را دارند. این رؤیا برای بچه‌های فقیر سورینامی دور از دسترس نیست. در سال 2010 بود که فیفا اعلام کرد حدود 150 بازیکن شاغل در لیگ فوتبال هلند، تباری از آمریکای جنوبی دارند و بیش از 50 درصد آنها سورینامی هستند. این رویه هنوز هم ادامه دارد اما اینگونه نبوده که هلندی‌ها با پذیرش فوتبالیست‌های سورینامی به آنها لطف کرده باشند بلکه باشگاه‌های فوتبال این کشور با جذب فوتبالیست‌های نخبه و عمدتا سیاهپوست سورینامی، فوتبال کشورشان را از ورطه ورشکستگی نجات دادند. چنانکه «هومبرتو تان» ، از خبرنگاران ورزشی معروف سورینام، باور دارد هلند درصورت نبود بازیکنان سورینامی سقوط می‌کرد و در دهه 80 میلادی از دایره تیم‌های مطرح اروپایی خارج می‌شد.

مشهورترین بازیکنان فوتبال این کشور عبارتند از رود گولیت و فرانک رایکارد به عنوان دو ستاره‌ای که در جام ملت‌های اروپا در سال 1988 با هلند به قهرمانی رسیدند و همچنین ادگار داویدز، مایکل رایزیگر، وینستون بوگارد، کلارنس سیدورف و پاتریک کلایورت که همگی به همراه باشگاه آژاکس در جام باشگاه‌های اروپا در سال 1995 قهرمانی را کسب کردند. وینستون بوگارد، ستاره سورینامی‌الاصل آژاکس، میلان، بارسلونا و تیم ملی هلند، می‌گوید:«در یک موقعیت مشابه، حداقل باید دو برابر خوب باشید تا در فوتبال هلند انتخاب شوید. بسیاری از بازیکنان از بازی کنار کشیدند، چون فرصت اثبات کردن خودشان را نداشتند.» مهاجرت برای جوان‌هایی که از کوچک‌ترین کشور آمریکای جنوبی به اروپا می‌روند یک کار سهل و ممتنع است. بسیاری از جوان‌های سورینامی نتوانستند در هلند استعدادشان را بروز دهند اما برخی از آنها از این مهلکه جان سالم به دربردند و نام خودشان را در تاریخ فوتبال این کشور جاودانه کردند.

یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های تیم ملی هلند در دهه 90 و 2000 میلادی، پاتریک کلایورت بود. این بازیکن متولد سورینام، در جام جهانی 1998 مقابل آرژانتین و برزیل موفق به گلزنی شد. با غیبت هلند در جام جهانی 2002 ، کلایورت نیز این مسابقات مهم را از دست داد. پاتریک کلایورت 79 بازی برای تیم ملی هلند انجام داد. جیمی فلوید هاسلبینک هم متولد سورینام است که هم در تیم ملی هلند بازی کرد و هم در لیدز یونایتد و چلسی به ستاره لیگ برتر انگلیس تبدیل شد. حتما به یاد دارید که جورجینیو واینالدوم ، قهرمانی لیورپول در لیگ قهرمانان 2019 را با با پرچمی ترکیبی از هلند و سورینام جشن گرفت.

پدر سرجینیو دست، در سورینام به دنیا آمده در حالی که مادرش یک هلندی با اصالت سورینامی است. کنت در جوانی به نیویورک نقل مکان و در ارتش ایالات متحده در طول جنگ ویتنام خدمت کرده است. برای بازی در تیم ملی ، دست بین آمریکا ، جایی که پدرش به مدت 25 سال در ارتش خدمت کرد و هلند، جایی که خودش بزرگ شد و در رده های جوانان آژاکس به میدان رفت، حق انتخاب داشت.

همانطور که می‌بینید سورینام کشوری است که در صحنه بین‌المللی بازیکنان بزرگی به دنیای فوتبال تحویل داده اما هیچگاه خودش در جام جهانی حضور نداشته و حتی از داشتن یک لیگ فوتبال حرفه‌ای محروم است. سورینام معمولاً در منطقه کونکاکاف برای ورود به بزرگترین رقابت فوتبال تلاش می‌کند، اما در سال 2026، سه میزبان به طور خودکار به جام جهانی وارد خواهند شد، در حالی که فرمت 48 تیمی دوره بعدی به معنای شانس بیشتر حضور برای کشورهای کونکاکاف خواهد بود.

این به معنای فرصتی دوباره برای کشورهایی مانند پاناما، کاستاریکا و هندوراس خواهد بود. حتی کشورهای حوزه کارائیب مانند ترینیداد و توباگو، کوراسائو و جامائیکا نیز فرصت را خواهند داشت سورینام در راه جام جهانی 2022 از سه مرحله اول فراتر نرفت؛ جایی که در مرحله گروهی کانادا در صدر جدول قرار گرفت و به مرحله نهایی صعود کرد و سورینام حذف شد.

*عرفان خماند