ورزش یعنی صلح و برادری

اما قضیه چه بود؟

دیدار سوپر لیگ فوتبال ترکیه بین دو تیم آنکاراگوجو و چایکور ریزاسپور با تساوی 1-1 به پایان رسید در حالی که تیم میزبان توانست در آخرین دقیقه از وقت های تلف شده، گل تساوی را وارد دروازه آنکاراگوجو کند. اولیمپیو موراتان در دقیقه 14 میزبان را پیش انداخت. علی سوه در نیمه دوم اخراج شد تا آنکاراگوجو، 10 نفره شود. اگرچه با اخراج امیرهان تاپچو در دقیقه 95 دو تیم از نظر نفرات برابر شدند اما در دقیقه 97 آدولفو گیچ، توانست گل تساوی را وارد دروازه حریف کند. پس از به صدا درآمدن سوت پایان مسابقه، فاروق کوجا ، رئیس باشگاه آنکاراگوجو به همراه چند تن دیگر به زمین مسابقه حمله ور شد و با مشت به سمت چپ صورت هلیل اوموت ملر ، داور بازی کوبید.در ستیز و جدال متعاقب این درگیری، وی چندین بار مورد ضرب و شتم قرار گرفت که همزمان هواداران هم وارد زمین شدند. چند دقیقه بعد، داور 37 ساله که از سال 2017 در فهرست داوران فیفا قرار دارد، با چشمی سیاه و ورم کرده به همراه یک کیسه یخ در حال ترک زمین بود و سرانجام با کمک نیروهای پلیس، توانست خود را به رختکن برساند.

چرا به داور حمله شد؟

ظاهرا کوجا به دلیل اخراج یکی از بازیکنان تیمش و بعد هدیه دادن گل تساوی به تیم حریف در آخرین لحظات، از ملر خشمگین شده بود. ملر با انتشار بیانیه ای اعلام کرده بود که کوجا، جانش را تهدید کرده است.وی در این باره گفت: "فاروق کوجا با مشت به چشم چپ من کوبید و زمانی که روی زمین افتاده بودم به همراه چند نفر دیگر به صورت و سایر اعضای بدنم ضربه زد. او به من و کمک هایم گفت که کارتان را تمام می کنم و با اشاره مستقیم به من گفت که می کشمت."او ادامه داد: "هرگز نمی بخشم. او را نخواهم بخشید. مرا با مشت نقش زمین کردند و بعد در حالی که روی زمین افتاده بودم، مرا می زدند. با وجدان راحت همه آنهایی که این کار را انجام دادند و همه آنها که دیگران را تحریک کردند را نمی بخشم."دو روز بعد، ملر از بیمارستان مرخص شد و رجب طیب اردوغان ، رئیس جمهور ترکیه با وی تلفنی صحبت کرد. ملر که یکی از داوران برجسته ترکیه با تجربه قضاوت های بین المللی است، می تواند در جام ملت های اروپا در سال 2024 در کشور آلمان قضاوت کند.

فاورق کوجا کیست؟

کوجای 59 ساله، یک سیاستمدار شناخته شده، نماینده سابق مجلس و عضو حزب اعتدال و توسعه کشور ترکیه است. جالب اینکه وی به دنبال این بود که شهردار آنکارا شود. او در این زمینه گفته بود: "شهردار یک شهر بزرگ بودن، مسئولیت سنگینی است و من آنچه را لازم است، انجام خواهم داد" اگرچه حزب حاکم ساز و کاری را در پیش گرفت که باعث حذف وی از این فرآیند شد. جالب اینکه وی در اکتبر 2022 جایزه بازی جوانمردانه مدیر فوتبالی ماه ترکیه را کسب کرده بود.پس از این اتفاق، وی از ریاست باشگاه استعفا داد – پستی که از سال 2021 در اختیار دارد – ولی همچنان تاکید داشت که تیمش فریب داور را خورده است. وی در خصوص عملکردش چنین گفت: "مهم نیست که بی عدالتی صورت گرفته چقدر بزرگ بوده و اشتباه داور چقدر تاثیرگذار. هیچ چیز نمی تواند توضیحی برای خشونت اعمال شده توسط من باشد. از جامعه داوری ترکیه، عموم ورزشکاران و مردم کشورم عذرخواهی می کنم."البته کوجا در مصاحبه ای دیگر اعلام کرده بود که صرفا قصد داشته با داور صحبت کرده و البته آب دهان به صورت وی بیندازد! اما کار به اینجا رسیده که سیلی به صورت او زده و به عقیده وی این سیلی باعث ایجاد شکستگی هم نشده است. وی ادامه می دهد: "پس از آن او 5 تا 10 دقیقه دیگر ایستاد تا سیلی دوم را بخورد و بعد خودش را نقش زمین کرد. بلافاصله پس از آن مرا به دلیل مشکلات قلبی به بیرون زمین بردند و من از هیچ اتفاق دیگری، مطلع نیستم."مهمت یوروبولوت، پزشک مسئول بیمارستان آجیبادم با انتشار ویدئویی عنوان داشت که خراش کوچکی در صورت ملر به دلیل مشت کوجا ایجاد شده ولی آسیب مغزی رخ نداده است.

تعلیق لیگ

نکته اساسی در این خصوص، تعلیق فوتبال ترکیه در همه لیگ های این کشور، بلافاصله پس از این اتفاقات بود که البته پس از یک هفته رقابت ها دوباره از سر گرفته شد.

واکنش ها به این اتفاق

در بیانیه فدراسیون فوتبال ترکیه آمده است: "ما قویا حمله غیرانسانی و نفرت انگیز به هلیل اوموت ملر، داور مسابقه را محکوم می کنیم. این اتفاق مقابل یکی از داوران بین المللی ما و کاملا خودآگاه رخ داد. باشگاه مربوطه، رئیس باشگاه، مربیان و همه خاطیان و مقصرانی که به داور حمله کرده اند به شدیدترین شکل ممکن جریمه خواهند شد."مهمت بویوککسی، رئیس فدراسیون فوتبال ترکیه اعلام کرد که جرایمی برای این اتفاق وضع شده است. محرومیت دائم کوجا و جریمه 69000 دلاری باشگاه و انجام 5 بازی خانگی بدون حضور تماشاگران ، از جمله این جرایم است. سایر مسئولان باشگاه دخیل در این موضوع هم جریمه نقدی یا محروم شده اند و برخی نیز تذکر دریافت کرده اند.ییلماز تونچ ، وزیر دادگستری ترکیه اعلام کرد که کوجا و دو نفر دیگر به دلیل آسیب رساندن به یک داور در حال انجام وظیفه و در ملاء عام، به صورت رسمی بازداشت شده اند. وی همچنین عنوان کرد که تحقیقات با دقت زیاد ادامه دارد.عثمان آشکین باک، وزیر جوانان و ورزش ترکیه هم در این خصوص نوشت: " این حمله به داور پس از پایان مسابقه را به شدت محکوم می کنیم. نمی خواهیم چنین صحنه هایی را که با فوتبال ترکیه و روح ورزش در تضاد است، در میادین مسابقات ببینیم."پیر لوئیجی کولینا ، داور سرشناس بازنشسته و رئیس کمیته داوران فیفا نیز این حمله را مانند "سرطان" می داند که تهدیدی برای وجود و بقای فوتبال است. او گفت: "خشونت ، چه به صورت کلامی و چه فیزیکی، همچون سرطان است که جان فوتبال را خواهد گرفت. یک داور به این دلیل که تصمیمی در بازی گرفته است نباید مورد حمله فیزیکی قرار بگیرد، حتی اگر این تصمیم اشتباه باشد. نباید اتومبیلش بمب گذاری یا به آتش کشیده شود به این دلیل که یک پنالتی گرفته است. متاسفانه این اتفاقات در برخی از کشورها رخ می دهد و موارد بعید و استثنایی هم نیست. ملر داوری خوب و مردی نیک است. او را بارها در زمین مسابقه دیده ام و همراه وی در رقابتهای جام جهانی زیر 20 سال در آرژانتین بودم. او شایسته آنچه برایش در آنکارا رخ داد، نبود. دیدن تصاویر افتادن وی روی زمین در حالی که با دستانش از ضربات اطرافیان محافظت می کند و همچنین کبودی زیر چشمش، بسیار وحشتناک بود اما وحشتناک تر این است که بدانیم هزاران داور در سرتاسر دنیا مورد توهین کلامی و فیزیکی قرار می گیرند بدون اینکه در رسانه ها به آن اشاره ای شود."اوموت نه ییر ، ملی پوش ترکیه ای باشگاه فنرباغچه، در اظهارنظری عنوان کرد: " این تفکر که خودتان را محق بدانید، بدون توجه به اینکه به داور چه می گویید یا چه کاری انجام می دهید، ما را احاطه کرده است. با فشارتان هر روز بیش از پیش، آسیب پذیرترین بخش فوتبال را ویران ساختید. شما سنگینی شکست هایتان را به داوران تحمیل کردید. شرم بر شما باد. از وضعیتی که ما را در آن قرار داده اید، شرمسارم."باشگاه گالاتاسرای در بیانیه ای خواستار برگزاری یک نشست اضطراری برای بررسی یک مسئله فراگیر در فوتبال ترکیه شد. در این بیانیه آمده: "همگی باید جمع شویم و در مورد مشکلاتی که مربوط به خودمان می شود، تصمیم گیری کنیم."هیو دالاس ، مسئول آموزش داوران سوپر لیگ ترکیه در زمان این اتفاق در ورزشگاه حضور داشت. او از دولت خواست که در این باره ابتکار عمل به خرج دهد و وارد میدان شود. وی گفت: " فکر می کنم که روسای باشگاه های متعدد، رسانه ها و سایرین حالا درک کرده باشند که وقتی چنین برانگیختگی عمومی و کنترل نشده ای را علیه داوران برنامه ریزی می کنید به اینجا هم خواهید رسید. باید قوانین و جرایم مناسبی برای باشگاه ها، بازیکنان، مالکان یا هر شخص دیگری که اینگونه رفتار می کند، وجود داشته باشد چرا که این وضعیت نمی تواند ادامه پیدا کند." همه اینها در حالی است که رئیس جمهور ترکیه بلافاصله این اتفاق را محکوم کرد: "ورزش یعنی صلح و برادری. ورزش با خشونت همخوانی ندارد. هرگز اجازه نخواهیم داد که در ورزش ترکیه، خشونت رخ دهد."

فیفا چه گفت؟

جیانی اینفانتینو ، رئیس فیفا هم رویدادهای پس از این مسابقه را غیرقابل قبول دانست. اتفاقاتی که جایگاهی در ورزش و جامعه ندارند.او در این زمینه افزود: "بدون داوران، فوتبالی هم وجود ندارد. داوران، بازیکنان، هواداران و کارکنان باید همگی ایمن و مطمئن باشند تا از بازی لذت ببرند."در عین حال علی یرلیکایا ، وزیر کشور ترکیه هم تایید کرد که کوجا در بیمارستان، با نظارت نیروهای امنیتی، تحت درمان قرار گرفته است.کوجا در گفت وگویی دیگر در این خصوص گفت: " کاملا هوشیاری ام را از دست داده بودم و هیچ چیزی را به خاطر نمی آورم. دیوانه شده بودم. چشمانم سیاهی می رفت!"باشگاه آنکاراگوجو پس از این اتفاقات عذرخواهی کرد. در بیانیه این باشگاه آمده است: به عنوان باشگاه آنکاراگوجو، ما از اتفاقاتی که در این مسابقه روی داد، ناراحت هستیم. همچنین از تمام فوتبال ترکیه و جامعه ورزش کشور به دلیل وقایع ورزشگاه " اریامان " پوزش می طلبیم.یوفا هم این وقایع را تقبیح کرد. در بیانیه یوفا آمده است: "ما مسئولان و اعضای مسائل انضباطی را وادار ساختیم که تصمیمات عاجل و ضروری را علیه کلیه کسانی که در این بی احترامی به داوران دخیل بوده اند، اتخاذ کنند."

اتفاق مشابه

اما با شروع دوباره سوپر لیگ ترکیه، یک اتفاق عجیب دیگر رخ داد. فائق سریالای اوغلو ، رئیس باشگاه استانبول اسپور در جریان دیدار مقابل ترابوزان اسپور، پس از عدم اعلام پنالتی به سود تیمش و سپس پیش افتادن تیم مهمان (2 - 1) گام به زمین مسابقه گذاشت تا از بازیکنانش بخواهد که زمین را ترک کنند!این دیدار با نتیجه 1-1 در جریان بود که فلورین لاشاج با خطای باتیستا مندی سرنگون شد ولی داور اعتقادی به اعلام پنالتی نداشت. در سوی مقابل، پل اونوآچو ، مهاجم سابق ساوتهمپتون توانست گل دوم ترابوزان اسپور را وارد دروازه حریف کند تا اینکه در دقیقه 73 رئیس باشگاه استانبول اسپور، تیم خود را بیرون کشید و بازی نیمه کاره ماند. استانبول اسپور در حال حاضر قعرنشین جدول سوپر لیگ ترکیه است.

درس هایی برای فوتبال ما

آری. در فوتبال کشورهای دیگر هم اتفاقات عجیب و غریب می افتد. شاید هم ما در فوتبال خودمان دلمان را به همین قضیه خوش کرده باشیم که مثلا بفرمایید در فلان کشور هم چنین و چنان شد اما حداقل تا الان دو نکته در این مورد وجود دارد که به هیچ وجه نباید نادیده گرفته شود.اول اینکه شق رویدادها در فوتبال ما از دعوا و بیرون کشیدن تیم به چاقوکشی، قداره کشی و حمله به قصد جان و آسیب رساندن جدی و بدون کوچکترین ترسی از مراجع ذی صلاح رسیده است. تنها نگاهی به چند هفته اخیر لیگ فوتبال امید، بررسی فیلم ها و تصاویر منتشر شده و حتی گفت وگو با حاضران در ورزشگاه ها نشان می دهد که اصلا این یک چیز دیگر است ، وحشیگری عجیب از نوعی که شاید صرفا در جریان زد و خوردهای اراذل و اوباش دیده یا شنیده باشید.نکته بسیار کلیدی و مهم بعدی، نوع رفتار و برخورد با این قضایاست. در حالی که اتفاق رخ داده در ترکیه از نظر ابعاد و نتایج، کمتر شباهتی به وقایع مورد اشاره در لیگ امید دارد اما تندترین برخوردها، محرومیت ها، جریمه ها و پاسخ ها را از طرف تمامی مسئولان ذی ربط به همراه داشته است. از رئیس جمهور تا وزرا و روسای باشگاه ها ، این اعمال را تقبیح و نکوهش کرده و علیه آن موضع شدیدی اتخاذ کرده اند اما اینجا چه؟ کمیته انضباطی چند نفری را فراخوانده تا بلکه در خصوص چندین اتفاق بسیار ناخوشایند، توضیحاتی را ارائه دهند. آیا مثلا امکان ورود مدعی العموم به این قضایا وجود نداشت؟ مگر نه اینکه در یک فضای عمومی، به قصد جان افراد تیغ کشیده شده است؟ حداقل پرونده ای تشکیل داده و موضوع را کاملا به صورت قانونی مورد بررسی قرار دهید و هر آنکه در این اتفاقات ذره ای تقصیر یا قصور دارد را به مجازات برسانید تا درس عبرتی شود برای آنان که محیط ورزش را با چاله میدان اشتباه گرفته و آن نوجوان و جوان را از مسیر صحیح و پاک ورزش دور کرده اند. آنها با آینده ورزش این مملکت بازی می کنند و ای بسا که این کار را عامدانه و مغرضانه انجام می دهند تا نباشد ورزشکاری که بعدها برای این مرز و بوم افتخار آفریند اما پیش از آن فراموش نکنید حقش این است که با این رویدادها اول، همه لیگ ها را تعطیل کنید ، فکری به حال این تن از نفس افتاده کنید و بعد پز برگزاری لیگ و چه و چه بدهید.

*سید محمد طاهر شاهین