اگر قهرمان آسیا هم شویم، باید دست از روش های غلط برداریم

بزرگترین بدخواه پیشرفت ورزش" درونی" است ، نه " بیرونی " !

سوت آغاز

از دیروز( جمعه 22 دی ماه) سوت آغاز مسابقات جام ملت های آسیا به صدا درآمد و فردا( یکشنبه) تیم ملی فوتبال ایران اولین بازی خود در این دوره از مسابقات را مقابل تیم ملی فلسطین برگزار خواهد کرد. بدیهی است قلب همه کسانی که به ایران عزیز عشق می ورزند و خواهان سربلندی آن در همه عرصه ها - از جمله ورزش - هستند، این روزها برای تیم ملی فوتبال کشورمان می تپد و با همه وجود و نهایت اخلاص ، خواهان موفقیت و سربلندی آن در معتبرترین و مهمترین رقابت های فوتبال قاره بزرگ هستند.

هنوز هم مدعی

بدون تردید تیم ملی ایران یکی از تیم های قدرتمند آسیا محسوب می شود و همانند همیشه یکی از مدعیان اصلی قهرمانی . تیم ملی کشورمان با سه دوره قهرمانی پیاپی ( 68،72 و 76 میلادی) یکی از پرافتخارترین تیم های حاضر در این رقابت هاست و هنوز که هنوز است قدرترین و مدعی ترین تیم های حاضر در این مسابقات از این نام نمی توانند به راحتی و آسانی عبور کنند.

میدان رقابت

فراتر از سوابق و نام ها و ادعاها ، در رقابت های ورزشی، همه چیز در میدان و مصاف رویاروی حریفان با یکدیگر مشخص می شود. در میدان هم آن که، نه فقط در زمان و مکان مسابقه ، بلکه در روزها و سال های قبل از آن زودتر جنبیده و بهتر و دقیق تر و علمی تر و صادقانه تر و هدفمندتر برنامه ریزی و عمل کرده است، گوی رقابت را از حریفان وهمگنان خواهد ربود.

عیار برنامه ریزی و مدیریت

تیم ایران در این مسابقات با حداقل 6 ،5 حریف برسر قهرمانی رقابت می کند که در دهه های اخیر برای پیشرفت و تحول برنامه ریزی دقیق داشته و تدارک مفصل دیده اند و البته بعضی از آنها مثل ژاپن ، چند سالی است که نه تنها خودشان نتایج مثبت آن را با همه وجود احساس می کنند ، بلکه در میادین بزرگ قاره ای و جهانی و المپیکی به رخ جهانیان می کشند و موجب شگفتی و تحسین ناظران و تحلیلگران و تعقیب کنندگان رویدادهای فوتبال دنیا می شوند. کره جنوبی، استرالیا، عربستان ، قطر و بالاخره امارات، دیگر کشورهایی هستند که تحول و پبشرفت فوتبال خود را جدی گرفته و بعضا برای آن هزینه های سنگین متحمل می شوند و البته گام هایی بلند یا کوتاه در مسیر رو به هدف برداشته اند. در میادینی این چنینی بیش از قدرت تاکتیکی و فنی تیم ها ، عیار برنامه ریزی ها و اقدامات و تمهیداتی که تشکیلات فوتبال و ورزش هر کشور برای تقویت تیم خودی و حضور هرچه بهتر در رقابت ها طراحی و اجرا کرده اند ، به محک نقد و آزمون عملی گذاشته می شود.

آفات و آسیب های درونی

بدون تعارف ، چنانکه بارها نوشته و به سهم خود یادآور شده و حتی هشدار داده ایم ، فوتبال ایران علی رغم داشته های ذاتی و خدادادی و سابقه روشن و گذشته پرافتخار، سال های سال است که گرفتار آفات و آسیب های درونی شده که سخت جسم و جان آن را می آزارد و راه حرکت در مسیر پیشرفت و قوی تر شدن را بر آن بسته است. متاسفانه مدیریت هایی هم که در مقاطع مختلف سکان اداره و هدایت این رشته را در دست داشته اند ، به دلایل مختلف - که بررسی و سخن درباره آن از حوصله این نوشته خارج است - یا نتوانسته و یا نخواسته اند که با این آفات و آسیب ها و مسببان و موجدان آن با قوت و درایت برخورد کنند و فضای آن را سالم کرده و زمینه را برای حرکت رو به جلوی آن فراهم آورند. همین امر سبب شده تا فوتبال ایران که روزی بر قله قاره بزرگ ایستاده و حریفان را برای رسیدن به این مقام و جایگاه حسرت به دل کرده بود، متوقف شده و در حالی که حریفان گام به گام جلو می آمدند، گام به گام عقب بنشیند و جایگاه خود را از دست بدهد و تیم های دیگری آن را تصاحب کنند.

از " غیرممکن " ، " ممکن " ساختن

با این حال چیزی که کماکان موجب دلگرمی و امیدواری دوستداران فوتبال ایران می شود ، توانایی های ذاتی و هنر خدادادی و انگیزه وغیرت شخصی بازیکنان و ملی پوشان ایرانی است که خیلی وقت ها " غیرممکن " ها را " ممکن " ساخته است. برای مثال هنوز علاقه مندان به فوتبال پیروزی حماسی و خیره کننده 6-2 بر کره جنوبی در جام ملت های 1996 امارات را به یاد دارند ، همان کره ای که در آن مقطع برترین تیم آسیا محسوب می شد و در میادین بزرگی مثل المپیک و جام جهانی خوش درخشیده بود. پیروزی 3-0 بر عربستان ( که یکی از بهترین تیم های خود را داشت) در همان مسابقات از نتایج به یادماندنی بود که ادعای ما را ثابت می کند. صعود تاریخی و دراماتیک به جام جهانی 1998- آن هم با آن بازی شگفتی ساز که با حذف استرالیا در خانه خودش( ملبورن) همراه بود - از جمله این نتایج است.

حرف برتی فوگتز

خوب به خاطر داریم که بعد از بازی با تیم ملی آلمان ، برتی فوگتز ، سرمربی نامدار این تیم در کنفرانس خبری بعد از مسابقه با اشاره به همین بازی ( ایران- استرالیا) گفت : " پیش از بازی و در بین دو نیمه که بازی 0-0 بود، به بازیکنانم گفته بودم که تیم ایران ، خطرناک و غیرقابل پیش بینی است و هرگز ، حتی وقتی از این تیم جلو هستید نباید کار را تمام شده بدانید و آنها را دست کم بگیرید ." بنابراین تصدیق می فرمایید که آنچه درباره توانایی های ذاتی و قدرت نهفته فوتبال ایران می گوییم، فقط ما نمی گوییم و اغراق نمی کنیم و شعار دلخوشکنک نمی دهیم . بسیاری از کارشناسان داخلی و حتی خارجی هم این حرف را تایید می کنند، البته اگر بعضی از کارشناسان نوظهور! افرادی مانند برتی فوگتز را کارشناس بدانند!!

مانند یک سرباز

علاوه بر همه اینها یکی از دلایل اصلی جذابیت های ورزش - و فوتبال - " قابل پیش بینی" نبودن آن است . هیچکس و هیچ تیمی قبل از آنکه وارد میدان رقابت شود، نمی تواند نتیجه کارش را پیش بینی کند و هر چقدرهم که قوی و آماده باشد، قهرمانی خود را حتمی بداند. به تعبیری دیگر در ورزش چیزی به نام " غیرممکن" وجود ندارد. عالم ورزش در این باره مثال های زیاد و خواندنی در آستین دارد که علاقه مندان بیش و کم از آن بااطلاع هستند. بنابراین باید با امید و عزم راسخ پا به میدان گذاشت و از هیچ کوشش و تلاشی دریغ نورزید. خوشبختانه در مصاحبه هایی که چند روز اخیر از ملی پوشان منتشر شده است، جملگی بر این معنا تاکید کرده و قول داده اند که برای شادی ملت، مانند یک سرباز در میدان مسابقه خواهند جنگید و... از صمیم قلب امیدواریم که آنها پیروز و سربلند باشند.

واقعیتی که نباید فراموش شود

در جام ملت ها چه اتفاقی برای تیم ملی خواهد افتاد ؟ باید صبر کرد و دید اما به نظر ما هر اتفاقی که بیفتد و هر نتیجه ای که رقم بخورد و حتی تیم ملی بتواند به حسرت نزدیک به پنجاه ساله پایان دهد و کاپ قهرمانی آسیا را به ایران بیاورد، یک واقعیت را نباید فراموش کرد و آن اینکه ، راه و روش اداره و برنامه ریزی و مدیریت فوتبال باید کاملا دگرگون و اصلاح شود. دست اندرکاران ورزش و فوتبال کشورمان باید از روش های سراپا غلط و شیوه های من درآوردی - که نه حالا بلکه سال هاست به جان فوتبال ایران افتاده و همانقدر که به نفع انگل ها و دلال ها و فرصت طلب ها و شارلاتان هاست، علیه مصالح فوتبال و مخالف منافع ملی و در تعارض با مطالبات و انتظارات به حق جامعه ورزش و اهالی فوتبال است - دست بردارند و راه و روش عقلایی و منطقی و علمی را در پیش بگیرند.

حتما شدنی است

آنها باید به روزمرگی ها و سیاست های نفله کننده " باری به هرجهت و" چو فردا شود، فکر فردا کنیم " پایان بخشند و روال و رویه ای را در پیش بگیرند که دنیا سال هاست در پیش گرفته است . همین تیم ژاپن که پنج دهه پیش ، مثلا در بازی های آسیایی تهران (1974 میلادی و 1353 شمسی) در فوتبال آسیا کاملا معمولی بود و جایی در بین بزرگان نداشت، سه ، چهار دهه است که دارد در مسیر پیشرفت حرکت می کند و... تردید نداشته باشیم که اگر حرکت فوتبال ایران بر مبنای برنامه ریزی و مدیریت منطقی باشد، بازگشت به روزهای اوج و پس گرفتن جایگاه از دست رفته، کاری حتما شدنی است .

همه ، مخالف و بدخواه دارند

رئیس فدراسیون فوتبال چند روز پیش اظهار داشته بود که " بعضی ها به جای کمک به تیم ملی ، می خواهند این تیم نتیجه نگیرد..."( نقل به مضمون) . عرض می کنیم که این موضوعی عجیب و بی سابقه نیست و همیشه و همه جا چنین بوده است . همانطور که هرکسی مخالفان و حتی دشمنانی دارد، هر جمع و جامعه ای نیز با بدخواه و مخالفانی سروکار دارد اما مهم این است که فرد یا جامعه ، خودش دشمن و بدخواه خودش نباشد که این خطرناک و ویرانگر است. پیامبر اکرم(ص) ، بزرگترین آموزگار بشریت می فرماید: " دشمن ترین دشمن تو، خود تویی، نفس توست که درون خود توست "( اعدی عدوک نفسک، التی بین جنبیک)!

با خودمان دشمنی نکنیم

فوتبال - و تو بگو ورزش - ما مخالفان و بدخواهانی دارد که به هردلیل و انگیزه ای( سیاسی، شخصی و از روی حسادت و کینه ورزی ، اقتصادی و مالی و...) نمی خواهند موفق شود . آنها دوست ندارند که ورزش و فوتبال و کشتی و بسکتبال و والیبال و... ایران در جاده پیشرفت و موفقیت گام بردارد، دوست ندارند تیم ملی فوتبال در جام ملت ها موفق شود و... به زور و با فشار و تهدید نمی شود آنها را وادار کنیم که نظر و نیت خود را عوض کنند. نکته مهم این است که " ما " در هیبت و جایگاه مدیر و دست اندرکار و مربی تیم ملی و متولی فلان رشته و... با عملکرد و رفتار اشتباه و آلوده به نیات و انگیزه های غلط و خودخواهانه و جاه طلبانه و منفعت پرستانه و... با ورزش و فوتبال و خودمان دشمنی نکنیم ، چرا که بزرگترین و خطرناکترین دشمن هر فرد و جامعه و سیستم و فدراسیون و مجموعه ای ، " خود او " است.

فرافکنی، قانع کننده نیست!

باید از آقای تاج و همچنین آقای هاشمی و سایر مدیران ورزش پرسید که آیا ورزش ما فقط بدخواهان و مخالفان بیرونی دارد و داخل مجموعه ، از خود همین آقایان مدیر گرفته تا سایر اجزا وعناصر دارند موبه مو و دقیق و با تعهد تمام به وظیفه خود عمل می کنند و هیچکسی در درون ورزش با عملکرد غلط و رفتارها و تصمیم گیری های مغرضانه یا ترس و وادادگی و... به آن ضربه نمی زند؟ مسلما پاسخ منفی است. فرافکنی و تقصیر را به گردن مخالفان فرضی یا واقعی بیرونی انداختن و خود را موجه و بی اشتباه جلوه دادن، حربه ناکارآمدی است که خاصه در بلندمدت دیگر کسی را قانع و راضی نمی کند. این یک اصل علمی و تاریخی و جامعه شناسانه هم هست که تا زمینه های تخریب و ضعف و انحطاط " درون "جامعه ای ( از تمدن ها و حکومت ها بگیرید تا جامعه های کوچکی مثلا در حد یک تیم ورزشی) وجود نداشته باشد ، عوامل خارجی و دشمنان بیرونی هیچ غلطی نمی توانند بکنند . در این باره کتاب تاریخ ، روایت ها و حکایت های فراوان دارد. بنابراین مسئولان ورزش و مدیران فوتبال بهتر است به جای نگران شدن بابت اخلال و شیطنت و... بدخواهان و مخالفان ، سخت مراقب عملکرد خود و همکاران و زیرمجموعه خودشان باشند.

ضربه از درون

سخن آخر هم اینکه ، باید برای چندمین بار خدمت این عزیزان صریحا عرض کنیم که ورزش و رشته های مختلف آن ، از فوتبال گرفته تا بسکتبال بیش از آنکه از ناحیه بدخواهان و مخالفان و منتقدان علنی و بیرونی ضربه بخورد و آسیب ببیند ، از ضعف مدیریت و سوء تدبیر و ندانم کاری ها و وادادگی ها و... لطمه می خورد و از رشد و پیشرفت بایسته برخوردار نیست که بدون تردید ریشه " درونی" دارد ...

استعفا یا اعلام خطر؟!

درباره استعفای یحیی گل محمدی ، سرمربی موفق پرسپولیس که ظرف چهار ، پنج سال همکاری با این تیم به موفقیت ها و قهرمانی ها و نتایج خوبی رسیده، سخن بسیار است که به بعضی از آنها ، همکاران عزیز در صفحات دیگر مجله پرداخته اند . ما هم فعلا در اینجا به طور مختصر بر این نکته تاکید می کنیم که مسئولان ورزش - به ویژه وزارت ورزش که متولی تیم پرسپولیس است - در این ماجرا نباید منفعل و بیطرف برخورد کنند، به ویژه از این نظر که گل محمدی در تکذیب سخنان مدیریت این تیم که دلیل استعفای او را " مشکلات جسمی و روانی و خستگی و..." و اینطور حرف ها مطرح کرده اند، گفته که اصلا چنین ادعایی صحت ندارد و او در سلامت کامل و الحمدلله برای کار مربیگری سرحال و آماده است و دلیل استعفای خود را وضعیت مدیریتی این تیم و دخالت و شلتاق کردن افرادی آویزان و انگل مآب در امور حساس و مهم تیم ، اعلام کرده است . در هرحال این مسائل و اظهارات و همچنین واقعیاتی که بر همگان آشکار است نشان می دهد که ماجرای استعفای مربی ای که کارنامه موفقی داشته و تماشاگران و طرفداران تیم از عملکرد او رضایت دارند به هیچ وجه طبیعی و جزو اتفاقات معمول نیست و در واقع نوعی اعلام خطر به مسئولین بالادستی درباره وضعیت مدیریتی و داخلی یکی از ریشه دارترین و پرطرفدارترین و پرافتخارترین تیم های ورزشی ماست، هشدار و اعلام خطری که بیش از هرکسی و هرمقام و دستگاهی ، مدیریت و تشکیلات ورزش و وزیر محترم باید سخت جدی بگیرند و از کنار آن به سادگی و غفلت عبور نکنند و...

*سیدمحمدسعید مدنی