از نسل طلایی دیگری در فوتبال اسپانیا رونمایی میشود
اسپانیا با بازی هجومی خود، یورو 2024 را جلا بخشیده و آغاز یک دوره درخشان جدید را در فوتبال این کشور نوید می دهد. ممکن است باور نداشته باشید که تیمی که به طور متوالی قهرمانی یورو و جام جهانی را به دست آورده ، دیگر به DNA جدید نیاز داشته باشد اما حقیقت آن است که تیم ملی اسپانیا در چند سال گذشته به طور فزاینده ای ناامید کننده بوده است. پس از خروج تلخ از جام جهانی2022 به دست مراکش، مجموعه ای متشکل از انگیزه و انعطاف پذیری پویا در سرمربی جدید تیم یعنی لوئیس دلا فوئنته، " لاروخا " را آماده رها کردن گذشته و ساختن سرنوشتی جدید کرده است. به نظر میرسد نسل جدید فوتبال اسپانیا از ان تیکی تاکای جذاب فاصله گرفته و به دنبال هویت جدید خود است. برای کسانی که با طرح بازی تیکی تاکا آشنایی ندارند، یک معرفی کوتاه خواهیم داشت. از سال 2006 به بعد این سبک از فوتبال در تیم ملی اسپانیا تحت رهبری لوئیس آراگونس و در میان نسل طلایی این تیم محبوبیت پیدا کرد و سه سال پس از آن در بارسلونا به لطف پپ گواردیولا به اوج خود رسید. برای توصیف آن در ساده ترین اصطلاح، تیکی تاکا در مورد حفظ مالکیت توپ است. برای انجام این کار، بازیکنان پاسهای کوتاه را در اولویت قرار میدهند و با استفاده مؤثر از فضا، توپ را با صبر و حوصله از طریق کانالهای داخل زمین به جریان درمیآورند. در این سبک پاسهای سریع و کوچک تا زمانی که بازیکن حریف از موقعیت خارج میشد، ادامه پیدا میکرد و اغلب میتوانست به دورههای طولانی و راکد بازی منجر شود زیرا طرفین صبورانه تلاش میکرد تا موقعیت را حفظ کند. با قهرمانی متوالی در یورو در سال های 2008 و 2012 و همچنین جام جهانی 2010، مشخصا این تاکتیک بسیار موثر بود. بازیکنان افسانه ای مانند آندرس اینیستا، ژاوی، ژابی آلونسو، سسک فابرگاس و داوید سیلوا کاملاً برای این سبک مناسب بودند و تیم اغلب بدون مهاجم بازی می کرد. در حال حاضر فلسفه این سبک فوتبال آنقدر ریشه دار است که تیم های زنان اسپانیا و بارسلونا از آن همچنان استفاده میکنند.
اما با شروع بازنشستگی نسل طلایی، اثربخشی تیکی تاکا کم شد زیرا کیفیت بازیکنان کاهش یافت و تیمهای حریف فهمیدند که چگونه از نظر تاکتیکی با آن برخورد کنند. در جام جهانی 2022، اسپانیا 1019 پاس مقابل مراکش داد و 77 درصد مالکیت توپ را به دست آورد اما در آن مسابقه، آنها تنها یک شوت به سمت دروازه در 120 دقیقه داشتند و در مرحله یک هشتم نهایی در ضربات پنالتی به طور هیجان انگیزی مقابل " میناهای آفریقایی " شکست خوردند. برای درک این موضوع، آلمان در پیروزی 5-1 خود مقابل اسکاتلند در بازی افتتاحیه یورو 2024 ، 683 پاس داد و از 20 تلاش، 10 شوت به سمت دروازه داشت. لوئیس انریکه، سرمربی وقت، بلافاصله پس از آن بازی به دلیل ناتوانی درفاصله گرفتن از فلسفه تیکی تاکا، به قول خودش برکنار شد. از او انتقاد میشد که هیچ نقشه جایگزینی برای زمانی که تیکی تاکا به بن بست میرسد، ندارد. به عبارت ساده تر، تیکی تاکا دیگر کار نمی کرد، نتایج خوبی به دست نمیآمد و در عین حال نسل جدیدی از بازیکنان سزاوار این فرصت بودند تا با نقاط قوت خلاقانه خود بازی کنند. اسپانیا پس از جام جهانی تحت رهبری دلا فوئنته به تدریج تغییر کرد. در حالی که " لاروخا " به استفاده از مهارت های فنی خود برای داشتن مالکیت بیشتر از حریف خود ادامه داده، ستاره سابق لالیگا تمایل دارد تا با تاکتیک های مدیریتی خود سازگار و انعطاف پذیر باشد. این مساله در جدول میانگین درصد مالکیت تیم ها در یورو 2024 مشخص شده و اسپانیا با 4/54 درصد مالکیت در رده دهم قرار دارد. حریف آنها در مرحله یک چهارم نهایی ، آلمان با 4/69 درصد در صدر و پرتغال با 3/67 درصد در رده دوم قرار دارند.
ما، اسپانیا را در دوران درخشان دلبوسکه با ترکیب عجیب و غریب 0=6-4 به یاد میآوریم و در این تیم خبری از مهاجم مرکزی صرف و ارسال از جناحین نبود اما در تیم کنونی اسپانیا این تضادها وجود دارد. آنها آلوارو موراتا و خوسلو را به عنوان مهاجمان شماره 9 سنتی در اختیار دارند و دو بال اصلیشان یعنی نیکو ویلیامز و لامین یامال هم تخصص بالایی در ارسال سانترهای با کیفیت به درون محوطه جریمه دارند. نسل جدید فوتبال اسپانیا به رهبری دلافوئنته ادعایی مبنی بر رعایت اصول مقدس تیکیتاکا ندارند و در عوض از همه سیستمها استفاده میکنند تا به هدفشان یعنی قهرمانی برسند. حضور لوئیس دلا فوئنته روی نیمکت تیم ملی اسپانیا پس از حذف در جام جهانی 2022 برای این تیم هوایی تازه بود ، مربیای که با سابقه کار در ردههای پایه اسپانیا و قهرمانی در رقابتهای زیر 19 سال و زیر 21 سال اروپا، مختصات فوتبال ملی اسپانیا را میشناخت و کار کردن با بازیکنان جوان را هم بیش از هر کسی بلد بود. دلافوئنته، خیلی زود مشخصات سبک بازی خود را به تیم ملی اسپانیا القا کرد؛ همان 4-3-3 همیشگی مبتنی بر مالکیت، با حضور بازیکنان جوان و البته تمرکز بیشتر روی ارسال از کنارهها و استفاده از مهاجمان کلاسیک. ارسال از کنارهها شاید با آن چیزی که ما از فوتبال اسپانیا میشناسیم متفاوت باشد اما همین تغییرات جزئی، اسپانیا را در حمله به تیمی متنوع و متفاوت نسبت به دورههای قبل تبدیل کرده است.
اسپانیا تنها تیم یورو 2024 است که همه مسابقات خود را برده و لامین یامال ، ستاره 16 ساله این تیم حالا گرانترین استعداد فوتبال دنیا است ، نوجوانی که تصاویر درس خواندن او در اردوی اسپانیا سوژه رسانهها شد و قانون کشور آلمان که نوجوان زیر 18 سال بعد از ساعت 8 شب نباید کار کند، سوژه تمام دنیا بود! در دنیای امروز فوتبال ، بازیکن 20 ساله تجربه 40-30 بازی ملی دارد. اسپانیا با آن غنای فوتبال، لوئیس دلا فوئنته را بعد از 5 سال هدایت تیم جوانان به تیم بزرگسالان میآورد و او همان اسکلت را با خود بالا آورده و ببینید که با بچههای خودش چه غوغایی میکند.
شاید روی کاغذ و مانند گذشته اسامی چندان بزرگی در ترکیب تیم ملی فوتبال اسپانیا برای حضور در جام جهانی دیده نشوند اما با این وجود نفراتی هستند که میتوانند تفاوت را رقم بزنند. بدون شک پرچمدار این سبک از بازیکنان پدرو گونزالس لوپس ملقب به " پدری " است ، بازیکنی که میخواهد در اولین حضورش در بزرگترین تورنمنت فوتبالی در دنیا نامش را به عنوان یک ستاره ثبت کند. پدری که متولد تنهریف است، کار خود را به عنوان یک مدافع وسط در دوران نوجوانی آغاز کرد. انتقال به لاسپالماس در 16 سالگی، فصل جدیدی در زندگی پدری رقم زد و او اولین بازی خود برای تیم اصلی را در 18 آگوست 2019 و در جریان شکست یک بر صفر مقابل هوئسکا در لیگ دسته دوم انجام داد. او همچنین اولین گل حرفهای خود را مقابل اسپورتینگ خیخون به ثمر رساند و با 16 سال و 9 ماه و 23 روز تبدیل به جوانترین گلزن تاریخ لاسپالماس شد.
درخشش در لاسپالماس باعث جلب نظر سران بارسلونا شد و مسئولان این باشگاه در سال 2020 این ستاره جوان را به خدمت گرفتند و او در سپتامبر 2020 اولین بازیاش را برای آبیواناریپوشان انجام داد. عملکرد فوقالعاده در ترکیب بارسلونا باعث امضای قراردادی جدید با این تیم در سال 2021 و با بند آزادسازی یک میلیارد یورویی شد که یک رکورد محسوب میشود. پدری که حضور در تیمهای پایه اسپانیا را نیز تجربه کرده است، در 2021 توسط لوئیس انریکه به تیم ملی بزرگسالان دعوت شد و با حضور در دیدار با سوئد، جوانترین بازیکن تاریخ اسپانیا در تاریخ جام ملتهای اروپا لقب گرفت.
اسپانیا در پرورش نسل بعدی فوتبال ملی خود، در هر دوره ای فوق العاده کار کرده و برخلاف برخی از تیمها که بازیکنان با کیفیت و شایسته را در سن بالا به تیم ملی دعوت میکنند، " لاروخا " آنقدر جرات و جسارت دارد که استعدادهای ناب را از ردههای پایه کشف و همان بازیکنان را با کمترین سن ممکن به تیم ملی بزرگسالان دعوت کند. لوئیس دلافوئنته که سابقه درخشانی در کار با تیمهای پایه اسپانیا دارد و نایب قهرمانی با تیم ملی اسپانیا در المپیک توکیو را تجربه کرده، کارش را بهتر از هر مربی دیگری بلد است و به خوبی میداند که چطور از ظرفیتهای مهرههای جوان و خوش آتیه استفاده کند.
*عرفان خماند