پروندهای با هزاران "اما و اگر"
در فوتبالی که با هزینههای فراوان و تحت عنوان حرفهای فعالیت میکند زمزمه وجود تخلفات مالی همیشه وجود داشته است. این زمزمهها هر روز ابعاد وسیع تری به خود گرفته و با وجود شواهد قابل استناد با برخورد لازم مواجه نیست. هربار که کسی در این باره اظهار نظری کرد با این گفتار روبرو شد که باید سند و مدرک ارائه کند. دسترسی به چنین مدرکی قطعا ساده نیست و آنان که در این باره خطایی میکنند غالبا این توانایی را دارند که از خود ردپایی برجای نگذارند.
اردیبهشت ماه سالجاری و با انتشار اخبار حضور برخی مسئولان بلند پایه فدراسیون فوتبال، مدیران باشگاهها و رسانه ایهای حوزه ورزش در دادگاه فساد و رشوه باشگاه مس رفسنجان که مربوط به سال ۱۴۰۰ میشد جنجالی بزرگ در این رشته شکل گرفت.
باگذر زمان و مشخص شدن برخی موارد معلوم شد که متخلفان از کالاهایی همچون ارز دیجیتال، دلار، سکه، حواله خودرو و حتی ساعت رولکس برای دادن رشوه استفاده میکردند. اگرچه در روزهای نخست این رویداد بازتاب وسیعی داشت، اما تعلل در اجرای صدور احکام به سبب رسیدگی موشکافانه امیدها را به برخورد جدی کم رنگ کرد. هر از چندگاهی با معرفی یک یا چند نفر درگیر با این ماجرا بازهم نگاهها به سوی این پرونده دوخته شد، اما پس از مدتی بازهم سکوت و سکون را شاهد شدیم.
اهالی فوتبال دل نگران و دلسوز و با اصراراز متولیان امر خواستار برخورد شدید با این پدیده زشت شدند و حتی نظرشان چنین بود که ماجرای باشگاه مس رفسنجان بخشی از یک فساد بزرگ و نیازمند ورود جدیدیتر نهادهای است. عدهای ناامیدانه معتقد بودند که این پرونده سرانجام لازم را بنا به دلایلی نخواهد داشت.
هنگامی که پای چند نفر به بازداشت و زندان هم رسید مشخص شد که شاید این باربا دفعات قبل متفاوت خواهد بود. طی شش ماه گذشته هر بار پیگیری رسانهها با واکنش مسئولان امر مواجه شد تا منتظر صدور حکم باشیم.
هفته گذشته با صدور حکم در خصوص ۱۲ نفر و ذکر این نکته که در این پرونده که بخشی از آن همچنان مفتوح است پای حدود ۱۴۸ سکه طلا و نزدیک به هفت میلیارد تومان در میان است. این احکام اگر چه در نگاه اول امیدوارکننده، اما نشان میدهد که سرو صدای ایجاد شده بیش از محدوده این جرم است. وقتی به پولهای ردوبدل شده در فوتبال نظر میکنیم به نظر میرسد این حجم مالی که از آن به عنوان تخلف یاد میشود عدد بسیاری کوچکی است که خیلی هم چشمگیر نیست.
وقتی از موضوع فساد در فوتبال با این ابعاد از مسایل مالی حرف میزنیم. وقتی با نگاهی سطحی به ضرر و زیانهای وارده به بودجه عمومی در همین فوتبال نظری میاندازیم به نظر میرسد که باید به ارقامی بسیار بالاتر از این اعداد برسیم که نه تنها به شکل رشوه بلکه به اشکال عمومی حیف و میل میشود و مادامی که برخورد لازم با خاطیان در این باره را شاهد نباشیم رستگاری فوتبال را نخواهیم دید.
با این حال همین احکام و جدیت را باید به فال نیک گرفت و امیدوار بود تا متولیان امر برای مقابله با فساد امر نظارت جدی و شفافیتهای مالی را در دستور کار داشته باشند تا از این رهگذر پولی که با هزینه درست آن میتوان تحولی اساسی در فوتبال ایجاد شود به جیب برخی منفت طلبان و سودجویان سرازیر نشود. با این امید پای صحبت کارشناسان امر نشستیم تا نظرشان را در باره فساد در فوتبال، راههای غلبه بر آن و نیز پرونده اخیر جویا شویم.
*بهمن اسدی
*همایون شاهرخی: فساد رفته رفته شکل میگیرد!
پس از مدتها حرف و حدیث شاهد صدور احکامی بودیم و ارقامی اعلام شد که با نگاهی به مبالغ رد و بدل شده در فوتبال اعداد قابل اعتنایی نیستند. در خصوص موضوع فساد باید به طور کلی گفت که یک مرتبه به وجود نمیآید و رفته رفته شکل میگیرد. به عبارتی از اعداد کوچک و همراه با ترس و لرز شروع میشود. از پول کم شروع میشود و وقتی دیدند نظارتی نیست و برخوردی صورت نمیپذیرد ابعاد گستردهتر و افزایش پیدا میکند. وقتی ترسها فرو ریخت فسادگر ترسوی ابتدایی به فردی زرنگ و خبره در این کار تبدیل میشود. این معنای کلی فساد کلان است.
در ورزش هم سالهاست دچار این نوع فساد هستیم. دلیل مشخص آن هم خلاء نظارت بر امر قراردادها و برخی امور مالی در باشگاه هاست. باشگاههایی که غالبا دولتی هم هستند و در آن پول بی حساب خرج میشود. من سالهاست در فوتبالم و افراد دخیل در این فساد را هم میشناسم برای پارهای از ملاحظات شاید نام بردن از آنها میسر نباشد، اما خیلیها این افراد را میشناسند. در این باره نکته مهم ضرر و زیانی است که ورزش و جوانان ما میخورند و پولی که باید صرف پیشرفت آنها و نهایتا جامعه و ورزش ما شود به جیب عدهای سودجو میرود. جوان ما وقتی چنین اتفاقاتی را میبیند گمان میکند که برای پیشرفت باید با این فساد همراه شود. به این ترتیب شرایط به گونهای میشود که همه شاهدش هستیم. خیلی از افراد از سر ناچاری وارد این چرخه میشوند چرا که اگر همراهی نکنند از این چرخه خارج میشوند. برای جلوگیری از این اتفاق تلخ ما باید خیلی جدی با فساد مبارزه کنیم. هم برای جلوگیری از حیف و میل بودجه عمومی و هم برای این که این فضا بر ذهن و روح جوانان ما حاکم نشود.
اگر قرار به مبارزه با فساد است باید محکم برخورد کرد. باید اشد مجازات در نظر گرفته شود. از سقوط به دسته پایینتر گرفته و یا حتی احکام سنگین تر. نام و نشان افراد و باشگاه هم تفاوتی نداشته باشد. به عبارتی فقط به سراغ ضعیف ترها نرویم. نکته مهم دیگر تاخیر در صدور حکم است. من در کار قضا و قضاوت دخالت نمیکنم و حتما روالی دارد، اما اصولا هر کاری با تاخیر همراه باشد با خودش شائبه ایجاد میکند. امیدوارم با جدیت با این فساد برخورد شود تا شاهد فضایی بهتر در فوتبال کشورمان باشیم.
*عبدالرحمان شاه حسینی: گستردگی فساد در فوتبال زیاد است
موضوع فساد در فوتبال ریشهای دیرینه دارد یک پرونده فساد هم در سال ۱۳۹۴ وجود داشت. آن پرونده شامل مفاسد و تخلفات متعدد و گوناگونی بود، بسیار فراتر از تخلفاتی که درباره پرونده اخیر فساد در فوتبال کرمان به صدور برخی احکام منجر شد.
پرونده جدید با پرونده قبلی تفاوتهایی دارد؛ در پرونده قبلی، یک مرجع قانونی یعنی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس مدعی بود، اما پرونده جدید، شاکی خصوصی دارد. پرونده با شکایت مدیران مس تشکیل شده که اگ شکایت نمیکردند، شاید در آینده خودشان جزو متهمان محسوب میشدند. موضوع دوم این است که دستگاههای نظارتی و امنیتی یا به عبارت دیگر، نهادهایی که ضابطین دستگاه قضایی محسوب میشوند، با طرح شکایت اولیه شرکت صنایع مس، تحقیقاتی را در این پرونده شروع کردند.
وقتی دلایلی توسط ضابطان قضایی جمعآوری میشود، گزارشی با اسناد و مدارک تنظیم میشود و به مرجع قضایی ارائه میشود و این مرجع نیز پس از دریافت گزارش ضابطین مربوطه، تحقیقات مقدماتی خود را از دادسرا شروع میکند که در رأس دادسرای هر شهر یا استانی نیز دادستان قرار دارد و بررسی پرونده توسط دادستان، یک مرحله قبل از دادگاه است.
موضوع پروندهای که با عنوان فساد در فوتبال مطرح شده، بسیار محدود و فقط مختص یک باشگاه است، ولی آثاری که این پرونده از خود بهجای گذاشته است، نشان میدهد که گستردگی آن بیشتر است و حتی پای برخی اشخاصی که در فدراسیون فعالیت میکردند و مشاغل حساسی داشتند نیز به پرونده باز شد. یعنی در پروندهای که از حوزه قضایی یک استان شروع شده و مربوط به یک باشگاه بوده، حالا پای باشگاههای دیگر و افرادی در خود فدراسیون نیز باز شد.
امیدوارم یکبار برای همیشه اشخاص ناسالم به صورت کامل از فوتبال ایران جدا شوند تا دیگر ظلمی به افرادی که به صورت سالم در این فوتبال فعالیت میکنند، نشود. تاکنون صرفا حلقه اول زنجیره فساد در این پرونده در استان کرمان پیدا شده است و اگر نهادهای نظارتی بهدرستی به موضوع رسیدگی کنند، میتوانند بقیه حلقهها را هم در دیگر باشگاهها و استانها پیدا کنند.
برخی مدیران فوتبال ما با کمک اشخاص ذینفوذی یک خاکریز غیرقانونی برای خودشان درست کردهاند و کسانی را قربانی میکنند که جلوی خاکریز قرار دارند. در گذشته هم در همین فدراسیون فوتبال پیش آمده بود که مدیران اصلیِ پشت خاکریز، یکی دو نفر را قربانی خودشان کردند و آنها اخراج شدند، در حالی که افراد اخراجشده میخواستند واقعیتها را افشا کنند، اما به آنها اجازه صحبت ندادند.
تنها راه برای عبور از این خاکریز، عزم جدی دستگاههای قضایی، امنیتی و نظارتی است. کسانی که به مقررات آگاه هستند و برای این که به اهداف ناحق خود برسند، هرجایی که احساس خطرکنند باند خودشان را فعال میکنند و با استفاده نادرست از عبارات مطرحشده در مقررات بینالمللی و بیان جملاتی نظیر این که «فوتبال ایران تعلیق میشود» فضاسازی رسانهای میکنند.
*رسول کربکندی: آرزوی بزرگم، برخورد با فساد در فوتبال است
به نظرم ماجرای تخلفات در باشگاه مس رفسنجان بخشی از یک فساد کلی است که در آن مغزهای متفکری وجود دارند که این جریان را هدایت میکنند. پرونده فساد در فوتبال به امسال و یک دوره کوتاه منتهی نمیشود و سالهاست ورزش ما با این پدیده شوم دست به گریبان است. امیدوارم که موضوع به شکل جدیتر پیگیری شود و با رسیدن احتمالی به افراد دانهدرشت متوقف نشود!
آرزو داشتم قبل از مرگم شاهد این روز باشم. روزی که متولیان امر و نهادهای امنیتی و قضایی با ورود جدی به فوتبال، لایههای فاسد و افراد آلوده و سودجو را شناسایی کرده و این ورزش را از لوث وجود آنها پاک کنند. اینکه یک فرد، دلال یا مدیر فوتبالی به خود اجازه دهد اینگونه حق و ناحق یا مبالغی را برای تغییر نتیجه در این ورزش هزینه کند، حرکتی غیراخلاقی و به دور از شان و منزلت انسانی است و حالا که موضوع باز شده است و نهادهای مربوطه نیز ورود کردهاند، امیدوارم تا انتها با قدرت ادامه دهند تا بخش بزرگی از نگرانی علاقهمندان و هواداران فوتبالی برطرف شود. آنچه شنیدیم، باعث آبروریزی و تاسف است، اما نمیشود تا ابد این واقعیت را پنهان کرد که در فوتبال ایران فساد وجود دارد. ابعاد گسترده این فساد شاید تا قبل از آن که به طور رسمی مطرح شود اینگونه به نظر نمیرسید، اما هرچه جلوتر میرویم شاهد اتفاقاتی هستیم که نگرانیهای بیشتری را ایجاد میکند. فوتبال آبرو و اعتباری برای خود دارد که با این شرایط به خطر افتاده است و باید با اقدامات فوری و قاطع، آن را حفظ کرد.
فرد یا افرادی که تخلف میکنند، هیچ مدرک و سندی از خود باقی نمیگذارند که قابل ردیابی یا پیگیری باشد، اما قسمت و تقدیر به گونهای رقم خورد که یک باشگاه موضوع را عیان کرد و حالا اسم بسیاری از افراد در این پرونده شنیده میشود. افرادی که از جایگاه و قدرت حرفهای خود استفاده نامطلوب کردند و باعث شدند آرامش فکری هواداران و فوتبالدوستان از بین برود. این افراد در هر سمت و جایگاهی که باشند باید از فوتبال کنار بروند و تاوان تخلفاتشان را هم بدهند. برای برخورد با فساد یک عامل مهم وجود دارد؛ تا اراده قوی و عزم جدی نباشد اتفاقی رخ نمیدهد و نباید منتظر معجزه باشیم. موضوع مهم دیگری که در این پرونده باید به آن دقت داشت، نام افراد و چهرهها است؛ اگر هر فردی تخلف کرده است باید تاوان بدهد و اگر بیگناهیاش ثابت شود باید با قدرت از او حمایت کرد تا بتواند با آرامش در جامعه زندگی کند. این روزها در فضای مجازی نامهایی مطرح است و باید بین افراد سالم و فاسد تفاوت قائل شد.