پرونده ویژه کیهان ورزشی/ ...از شهر باران تا بندر مه آلود؛ فوتبال گیلان قربانی کدام تفکر؟

سپیدرود -نماینده ریشه دار شهر باران- محبوب مردمانی بود که هم فوتبال را می شناختند و هم حامی و دلسوز تیم خود بودند. در کنار سپیدرود، استقلال رشت و حتی در مقاطعی پگاه و داماش، بهانه های زیبایی برای ساختن لحظات فوتبالی رشتی ها به حساب می آمدند.
جمله ماندگار سپیدرودی‌ها که می گفتند: «سپیدرود عشق بی پایان؛ گر سپیدرود بخشکد، ماهی ها می میرند» هنوز هم در ذهن اهالی فوتبال است.
در بندر فوتبال خیز انزلی نیز، همین شور و حرارت و چه بسا در مقاطعی بیشتر را به سبب موجودیت و سر پا بودن تیم ملوان شاهد بودیم. اهالی بندر مه آلود با همه مشکلات معیشتی شان، در تمام این سالها یک دلخوشی بزرگ داشتند و آن، قوی سپیدی بود که برای آنان به مثابه «زندگی» می ماند.
با این اشاره می رسیم به همان فوتبال که چند سالیست نه قدرت سابق را دارد و نه بهانه ای برای شادمانی گیلانی ها به حساب می آید. ملوان که با هزار و یک دردسر و در آخرین دقایق توانست خود را در لیگ دسته اول حفظ کند و سپیدرود هم جلای این لیگ را کرد و به دسته پائین تر رفت.
درباره فوتبال گیلان، پیشینه، افتخارات و مردان تاریخ ساز آن می توان بسیار گفت و نوشت و با چند خط یادآوری روزهای سبز آن فوتبال و اوج گیری تیم های محبوبش، حق مطلب بجا آورده نخواهد شد اما منظور از این اشارات و این پرونده، چرایی حال و روز نزار این ایام فوتبال گیلان و ریشه یابی شرایط کنونی آن است.
فوتبالی که آن حجم از استعداد را در خود دارد و همین حالا نیز بسیاری از بازیکنانش در تیم های بیرون استان ستون هایی محکم به شمار می روند، اگر به این روزهای برزخی رسیده است قطعا در وهله اول مدیریت  و نگاه درستی بر آن حاکم نبوده و کارکردهای مثبت و با ارزش آن از سوی مقامات استانی و آنهایی لکه وظیفه شان حفظ و نگهداری از این سرمایه های بوده، نادیده گرفته شده است.
از سوی دیگر وقتی به بررسی این فوتبال و افت و خیزهای آن می پردازیم، پر واضح می شود که برخی چهره های فوتبالی نیز به جای شناسایی دردهای اصلی تیم های محبوب استان شان و ایجاد اتحاد، به دنبال دیده شدن و اثبات خود رفتند و این مسئله به سقوط فوتبال گیلان سرعت بخشید.
با توجه به اهمیت فوتبال در این منطقه و آرزوی قلبی همه فوتبالدوستان که همان اوج گیری ملوان و سپیدرود است، در این شماره به دنبال یافتن پاسخ این پرسش که؛ بر سر فوتبال گیلان چه آمده است؟ رفتیم.


پاره گزارشی از چند دهه افت و خیز تیم های محبوب گیلانی
ملوان، داماش ، سپیدرود و صد افسوس!
*سعید حاجی بابایی
پرونده لیگ دسته اول فوتبال ایران، موسوم به جام آزادگان در شامگاه یکشنبه 26 مرداد 1399 با معرفی تیمهایی که باید فصل بعد در لیگ برتر حضور پیدا کنند و همچنین تیمهایی که در انتهای جدول جای گرفته و فصل بعد باید در یک دسته پایین تر و در لیگ 2 حضور پیدا کنند، بسته شد. در بین تیمهای سقوط کننده اما یک نام بزرگ و ریشه دار خودنمایی می کرد؛ سپیدرود رشت. این تیم که سال 97  در لیگ برتر حضور داشت در لیگ 98 اما توانایی حفظ خودش در لیگ دسته اول را هم نداشت و به دسته دوم سقوط کرد. وضع دیگر نمایندگان استان گیلان هم خیلی بهتر از سپیدرود نبود. ملوان بندرانزلی با آن همه سابقه و افتخار تا آخرین دقیقه، آخرین بازی، خطر سقوط را احساس کرد و در هفته آخر، میلی متری در لیگ دسته اول باقی ماند. داماش رشت نیز  تقرببا همین وضعیت را داشت و تا یک هفته به پایان مسابقات، در وضعیت قرمز و منطقه سقوط قرار داشت. ملوان و داماش تیمهایی که سابقه فینالیست بودن جام حذفی و حتی قهرمانی آن را در کارنامه دارند - ملوان سه بار قهرمان شده - حالا خیلی باید خوشحال باشند که به دسته دوم سقوط نکرده اند!
حال فوتبال گیلان خراب است، فوتبالی که ریشه و قدمت دارد، فوتبال گیلان در دهه های گذشته، افتخارات زیادی داشته و بازیکنان بزرگی را به فوتبال ایران تحویل داده است. از بهمن صالح نیا، جاوید جهانگیری، عزیز اسپندار و غفور جهانی گرفته تا سیروس قایقران و محمد احمدزاده  سیدجلال حسینی، مازیار زارع، پژمان نوری و... به گواه تاریخ، فوتبال پس از ورود به ایران در دو استان خوزستان و گیلان بازی شد.
آدم های نالایق فوتبال گیلان را به اینجا رساندند
*محمد مایلی کهن
اگر می خواهید مشکلات فوتبال گیلان را پیدا کنید بروید سراغ سوالات بی جوابی که وجود دارد. مثلا بپرسید چرا در این استان با آن آب و هوا باید ازچمن مصنوعی استفاده شود. واقعا خنده دار است. نه فقط رشت و انزلی که در لاهیجان و لنگرود هم همین شرایط است. آنهم بی کیفیت ترین چمن های مصنوعی. دلیلش این است که آدم های کاردان در راس نیستند. فوتبال گیلان مهد بازیکنان شایسته بوده اما در تیم های ملوان و سپیدرود و داماش بازیکنانی از دیگر استان ها بازی می کنند! چرا؟ اینها همه زنجیروار به هم متصل هستند. استادیوم های این استان را ببینید! آدم خجالت می کشد. چقدر بنده درباره سکوهای ورزشگاه انزلی فریاد زدم. دلایل افت فوتبال گیلان را در همین مسایل جستجو کنید. مقصر آدم های نالایقی هستند که آدم های عاشق را فراری دادند. آنجا هم پول هست و هم نیروی انسانی اما آدم اینکاره برای مدیریت امور نیست. کاری هم از دست رئیس هیات فوتبال بر نمی آید.ایشان فقط می خواهد باشد؛ همانطور که درودگر و کفاشیان و .. می خواهند باشند. آنوقت من مایلی کهن می روم و پشت گوشم را هم نگاه نمی کنم؛ مگر از من فوتبال تر و متخصص تر هستند؟ مشکل فوتبال گیلان همان مشکل ورزش و بخش های زیادی از جامعه ماست. سو مدیریت. ماشاالله همه شان هم دکتر هستند. در مملکت آنقدر دکتر زیاد شده که دیگر کارگر پیدا نمی شود. مملکت به کارگر هم نیاز دارد.
*نصرت ایراندوست
فوتبال گیلان در گذشته هم مشکلات فراوانی داشت منتهی در آن زمان سعی می کرد روی پای خودش بایستد و به سرمایه های داخل استان اتکا کند اما بعدها مدیران و اسپانسرهایی آمدند که تصور می کردند با خریدن بازیکنان گران قیمت می توانند رضایت تماشاگران را جلب کنند و نیروهای جوان و بومی رها شدند. این باعث شد از آن طرف بام بیفتند. هم با نیروهای وارداتی نتیجه حاصل نشد و هم دیگر سرمایه های داخلی برای پشتوانه سازی وجود نداشتند.
در فوتبال گیلان مشخص نیست باشگاهها دست چه کسانی است؛ مخصوصا در انزلی. الان شما می دانید فلان باشگاه مطرح خارجی صاحبش چه کسی است اما در فوتبال گیلان اینگونه نیست. الان صاحب سپیدرود کیست؟ یک زمان کل تیم ملوان در دست نیروی دریایی بود و حداقل می دانستیم باید سراغ چه کسی یا کسانی برویم اما حالا...در همان جام تخت جمشید که ملوان می درخشید، نفر اول تیم آقای صالح نیا و ایشان هم طرف گفت و گو با نیروی دریایی بود. اکنون تیم در دست پژمان نوری است اما ما نمی دانیم آیا در پشت پرده افراد دیگری هستند یا نه! وقتی تیم به پژمان نوری و مازیار زارع واگذار شد و آنها هم آقای احمدزاده را آوردند همه ما خوشحال شدیم اما بعد دیدیم چرخشی 180 درجه ای دارند و تیم را به یک مربی غیر بومی دادند. آنطور هم که شنیده ایم اسپانسر تیم گفته سرمربی چه کسی باشد و ...

پارادوکس فوتبال گیلان و ...
*مجید جهانپور
اگر بخواهم بصورت شفاف به مشکلات تیم های گیلانی اشاره کنم، باید به مشکل اصلی که همان عدم سرمایه گذاری است بپردازم. البته در سالهایی، بصورت مقطعی سرمایه گذاری هایی صورت گرفت اما دوام نداشت. نمونه اش پگاه گیلان بود که خوب شروع کرد اما در ادامه از بین رفت و... کسانی که برای اداره این تیم ها وارد فوتبال گیلان شدند آشنایی و تخصص لازم را نداشتند. گاهی مثل دیگر بخش های کشور شاهد این بودیم که پست ها و مسئولیت ها را بر اساس رانت و رابطه تقسیم کردند. در بحث فوتبال گیلان با یک پارادوکس هم روبرو هستیم. در گیلان یکی از مشکلات تیم های فوتبال عدم سرمایه گذاری افرادی است که می توانند ورود کنند و نمی کنند و از سوی دیگر ورود این افراد با توجه به عدم آشنایی شان به فوتبال و سو مدیریتی که ایجاد خواهد شد ضربه خواهد زد. البته از نظر بنده باید به موضوع نسبی نگاه کرد. به طور مثال در انزلی آقای پژمان نوری مدیر ملوان است و در رشت هم اقای ناظمی در راس باشگاه سپیدرود قرار دارد. هر دو نفر ورزشی و فوتبالی هستند و خاک این رشته را خورده اند اما برای موفقیت آنها ابزار دیگری هم لازم است و باید مورد حمایت قرار بگیرند.
اگر میزان سرمایه گذاری روی فوتبال در گیلان را با دیگر استان ها مقایسه کنید، متوجه می شوید که در گیلان چقدر کمبود داریم و تا وقتی که نگاه درستی به فوتبال این استان نشود و سرمایه گذاران مجاب به ورود به این چرخه نشوند کار دشوار خواهد بود.
فوتبال گیلان را جدی بگیریم
*جلال چراغپور
برای بررسی یک آسیب لاجرم باید اجزای تشکیل دهنده آن را مورد بررسی قرار داد. موضوع فوتبال گیلان و علل افت آن را از ابعاد مختلف می توان بررسی کرد. ضعف بزرگ موجود در بدنه این فوتبال را باید به ضعف های کوچکتر تقسیم نمود. اولین مورد که به وضوح مشاهده می شود این است که؛ تیم های فوتبال گیلان توانایی نگهداری تولیدات خود را ندارند. منظور این است که اگر در این فوتبال بازیکنی بنام «علیرضا جهانبخش» تولید می شود، امکان و توان حفظ او وجود ندارد. البته این موضوع در ابعاد بزرگتر می شود مشکل کل فوتبال ما که بازیکنانی در اندازه هایی بزرگتر از لیگ خودمان تولید می کنیم و نمی توانیم آنها را حفظ کنیم.
حالا می رسیم به این سوال که؛ چرا فوتبال گیلان قدرت حفظ تولیداتش را ندارد. دلیلش این است که وقتی تولیدات این فوتبال گرانقیمت می شوند، بودجه و امکان نگه داشتن شان وجود ندارد. به همین دلیل است که بازیکنان شایسته گیلانی در سراسر کشور و در تیم های دیگر پخش شده اند.
از سوی دیگر در فوتبال گیلان ابزار تولید بازیکن مثل آکادمی ها و امکاناتی چون زمین تخصصی، زمان تخصصی، مربیان تخصصی و ... به اندازه دیگر استان ها وجود ندارد. محصول آن می شود تولید سالانه تنها چند بازیکن ( به اندازه انگشتان یک دست). این یکی دیگر از دلایل افت فوتبال در این استان است.
تنها راه نجات...
*افشین ناظمی
در سقوط سپیدرود نقشی نداریم!
*قربانعلی الماس خاله (رئیس هیات فوتبال استان گیلان)
در استان گیلان در بخش خصوص امکان تیمداری وجود ندارد و هر جا هم این بخش ورود کرده متاسفانه عملکرد خوبی را شاهد نبوده ایم. در دیگر استان های بخش صنعت در این زمینه ورود داشته است. مثلا تراکتور در حالی به بخش خصوص واگذار شده که صنعت هم پشت آن قرار دارد. ما برای نجات تیم های استان به استاندار پیشنهاداتی را ارائه کرده ایم. باید کارخانه هایی را مجاب کنند که به بحث تیمداری ورود داشته باشند. ما در این استان دخانیات را داریم که پول آن به تهران می رود و در خود استان هزینه نمی شود! سرمایه گذاران اینجا سرمایه گذاری نمی کنند. همین سپیدرود مدتها در دسته دوم بود و تیم را به هیات فوتبال دادند و ما هم با حمایتی که داشتیم آمدند لیگ دسته اول و سپس لیگ برتر اما وقتی اداره کل تربیت بدنی نامه داد که ما اجازه تیمداری نداریم آن را تحویل دادیم و لذا دخالتی در هم در کار آنها نداشتیم و کسی هم نمی تواند در بحث سقوط سپیدرود هیات فوتبال را نشانه بگیرد. مگر فوتبال شیراز افت نکرده است؟ تیمهای ریشه دار آنجا چه شرایطی دارند؟ خب آنجا هم مثل گیلان با مشکل فقدان سرمایه گذار روبرو هستند. ما با هر مسئولی که صحبت می کنیم می گویند ورود نمی کنیم. همین الان خیلی از بازیکنان گیلانی در استان های دیگر بازی می کنند. همین مشکلات باعث می شود که مدیر ثبات نداشته باشد و لیدرها دخالت کنند و حتی بگویند کدام بازیکن باید بازی کند!

نگاهی به فهرست بازیکنان گیلانی شاغل در تیم های غیر گیلانی

گیلان یکی از استان های فوتبال خیز ایران است. این استان از قدیم تا حالا در چند رشته ورزشی همیشه مطرح بوده و ورزشکاران زیادی را هم پرورش داده است، رشته هایی همچون فوتبال، فوتبال ساحلی، والیبال ساحلی و کشتی. در فوتبال به ویژه در دهه های شصت و هفتاد، تعداد فوتبالیست های مطرح گیلانی در سطح اول فوتبال کشور زیاد شد اما در دهه اخیر و به ویژه بعد از افت باشگاه های گیلانی از این تعداد کاسته شد. با این حال هنوز هم می توان رد فوتبال گیلان را در تمامی رده های ملی پایه و باشگاه های دیگر استانها، مشاهده کرد. به اسامی فوتبالیست های گیلانی که اکنون در سطح اول فوتبال مطرح هستند، توجه کنید:
1 - سیدجلال حسینی - متولد: انزلی - باشگاه فعلی: پرسپولیس تهران
2 - سیدمحمد میری - متولد: رشت - باشگاه فعلی: نساجی قائمشهر
3 - حسین ابراهیمی - متولد: آستانه اشرفیه - باشگاه فعلی: نفت مسجدسلیمان
4 - عماد میرجوان - متولد: رشت - باشگاه فعلی: نفت مسجدسلیمان
5 - شایان مصلح - متولد: رودبار - باشگاه فعلی: سپاهان اصفهان
6 - محسن فروزان - متولد: خمام - باشگاه فعلی: پارس جنوبی جم
7 - محمد پوررحمت الله - متولد: انزلی - باشگاه فعلی: تراکتور تبریز
8 - محمد آبشک - متولد: رشت - باشگاه فعلی: فولاد خوزستان
9 - میثم فردوسی - متولد: رشت - باشگاه فعلی: مس کرمان
 10 - میثم تهیدست - متولد: رشت - باشگاه فعلی: مس کرمان
11 - محمد غلامی - متولد: رضوانشهر - باشگاه فعلی: داماش گیلان
12 - میعاد یزدانی - متولد: رشت - باشگاه فعلی: داماش گیلان
13 - سعید عرت اللهی - متولد: انزلی - باشگاه فعلی: وایلدبلدکلوب دانمارک
14 - صادق محرمی - متولد: هشتپر - باشگاه فعلی: لوکوموتیو زاگرب کرواسی
و...