فوتبال آسیا تکان خورده ؛ این هشدار را جدی بگیرید

*شکستن طلسم 46 ساله

مسابقات فوتبال جام ملت های آسیا به میزبانی کشور قطر در جریان است . تیم ملی فوتبال ایران با انجام سه بازی - که هر کدام از نظر کیفیت ، تحلیل های متفاوتی توسط کارشناسان داشت - اینک به دور دوم راه یافته و اولین دیدار خود را در مرحله حذفی طی روزهای آینده در هفته جاری برگزار خواهد کرد. طبیعی است که بازی ها از این مرحله به بعد حساس تر و تعیین کننده تر می شود و تیم ملی - به ویژه کادر فنی آن - برای تداوم موفقیت و پیشروی به سمت نقطه اوج مسابقات باید در نهایت دقت بهترین تصیمات را اتخاذ کند و بی گدار به آب نزند. طبیعی است که نهایت خواسته و اوج انتظارات قلبی هر ایرانی، شکستن طلسم 46 ساله و قهرمانی تیم ملی ایران در این مسابقات است. تیم خوب و پرمهره و باتجربه ای داریم و این هرگز خواسته ای بلندپروازانه و آرزویی دست نیافتنی نیست ، ضمن اینکه می دانیم که در ورزش - خاصه فوتبال - هیچ غیرممکنی وجود ندارد و رخ دادن هر نتیجه و اتفاقی اصلا محال نیست.

*فوتبال ، عین زندگی است

اتفاقا یکی از درس هایی که معمولا در میادین ورزشی بارها ارائه و تکرار می شود، یادآوری همین موضوع است که فوتبال ، عین زندگی است و با وجود همه معادلات ذهنی و محاسبات روی کاغذ، خیلی اتفاقات پیش بینی نشده، واقع می شود. تا همین جای مسابقات جام ملت ها نیز این درس چند بار یادآوری شده است. پیروزی عراق بر ژاپن و تساوی کره جنوبی مقابل اردن ، آن هم در شرایطی که تا آخرین ثانیه ها بازی را 1-2 واگذار کرده بود ، از آن جمله است. بنابراین فینالیست شدن و حتی قهرمانی تیم ملی فوتبال ایران، هرگز دور از دسترس نیست و با همت و پشتکار ملی پوشان و مهمتر از آن درایت و هوشمندی سرمربی و کادر فنی تیم ملی حتما شدنی است. " ایران" یکی از نام هایی است که هنوز برای قدرترین و مدعی ترین حریفان آسیایی رعب آور و قابل احترام است و این امر وزنه روحی را مقابل هر حریفی برای تیم ما سنگین تر می کند.

*فوتبال آسیا " تکان" خورده است

یکی از نکاتی که در مسابقات فوتبال جام ملت ها نظر خیلی از کارشناسان و تحلیلگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده ، " تکانی" است که فوتبال آسیا خورده، حرکت رو به جلویی است که خیلی از تیم های آسیایی در عرصه فوتبال آغاز کرده اند و این ضمن اینکه می تواند از یک نظر باعث خوشحالی و رضایت باشد ، از دیگر سو می تواند – و باید - از سوی مسئولان فوتبال ایران به منزله " تلنگر" و" هشدار" ی تلقی شود که لزوم تغییرات و اصلاحاتی در روش ها و سازوکارهای مدیریتی را به آنها یاد آور می شود.

*دریغ از یک بازی ششدانگ!

تقریبا همه کسانی که دیدار تیم ایران مقابل هنگ ‌کنگ را دیدند، از نحوه بازی تیم ملی اظهار ناخشنودی کردند و آن را به باد انتقاد گرفتند . بعضی حتی از عباراتی نظیر" تعطیل " ، " افتضاح" و... درباره بازی ملی پوشان استفاده کردند. ما نیز به سهم خود این سطح و کیفیت از بازی تیم ملی را با این همه مهره و نفر و آن اسم و سابقه اصلا نپسندیدیم و صرف نظر از نتیجه ( ولو با اختلاف گل های بیشتر) اعتقاد داریم که تیم ملی ایران باید خیلی هماهنگ تر ، منسجم تر ، هدفمندتر و خلاصه بهتر از آنچه که در برابر هنگ کنگ و به طور کلی اغلب بازی های اخیر خود - حتی پیش از جام ملت ها- بروز داد، ظاهر شود. الان دیگر حدود یک سال است که تیم ملی با کادر مربیگری فعلی کار می کند اما بدون تعارف و اغراق ، هنوز ما از تیم ملی حتی یک بازی ششدانگ و اطمینان بخش و امیدوار کننده ندیده ایم.

آخرین بازی تیم ملی پیش از شروع رقابت های قطر، برابر ازبکستان بود که به نظر ما هشدار و اعلام خطری جدی برای ما محسوب می شد و بیش از هر کسی باید مسئولان فنی تیم ملی به آن توجه می کردند و در فرصت باقیمانده حتی المقدور به ترمیم نقاط ضعف - به ویژه در ساختار دفاع و خط دفاعی - می پرداختند که متاسفانه با توجه به واقعیات ، چنین کاری از نظر کادر فنی غیرضروری بوده و سخت امیدواریم که این نظر درست باشد و کارشناسان اشتباه کرده باشند و...

*فقط هنگ کنگ نیست ...

باری ، منظورمان چیز دیگری بود . از موضوع اصلی پرت نشویم. بله ، این درست است که تیم ملی مقابل هنگ کنگ راضی کننده ظاهر نشد اما از این نکته نیز نباید غفلت بورزیم که هنگ کنگ هم بازی خوب و هماهنگ و با انگیزه ای ارائه داد و این تایید همان حرفی است که بالاتر عرض کردیم . فوتبال آسیا - که البته از کلاس جهانی خیلی عقب تر است - نسبت به گذشته خودش " تکان " خورده و حرکت رو به جلو را آغاز کرده است. فقط هنگ کنگ نیست، عمان و اردن را هم ببینید و همچنین ازبکستان و قطر و حتی ویتنام و تیم هایی مثل عراق که از قدیم نسبت به همه تیم های عربی یک سروگردن بالاتر بوده و به طور ذاتی از حیث فنی و فیزیکی مشکلی ندارد. در دهه 70 میلادی عراق جزو تیم های قدر آسیا به حساب می آمد و همین ژاپن ، تیمی درجه 2 که نسبت به عراق ضعیف تر است . مشکلات اجتماعی و سیاسی و شرایط خاصی که کشورعراق همواره با آن درگیر بوده ، اجازه نمی دهد که ورزش و رشته ای مثل فوتبال در آنجا به شکل طبیعی رشد و پیشرفت کرده و توانایی های ذاتی و نهفته را آشکار سازد. با این حال عراق تیم خطرناکی است که با همه آنچه گفته شد بارها - حتی در برابر فوتبال ایران- نشان داده که به دلایل مختلف ، به ویژه از حیث انگیزشی و روانی می تواند سد راه بزرگان باشد و خالق شگفتی های مکرر شود، چنانکه چند روز پیش دیدیم چگونه مدعی اصلی رقابت ها یعنی ژاپن را به زانو درآورد.

*پیام جام ملت ها

اینجا و این نوشته جای تحلیل جزئی وآنالیز فنی تیم های حاضر در رقابت های فوتبال آسیا نیست . منظور اصلی ما از پیش کشیدن این بحث، ادامه همان بحث های قبلی و خط سیر همان مطالبی است که معمولا در این صفحه مطرح می شود. حرف ما این است که پیام این مسابقات را بیش از همه ، مسئولان ورزش و فوتبال ما جدی بگیرند و منطقی تر و اصولی تر کار کنند و برای برداشتن سد و موانع متفاوت و متنوع - و غالبا خودساخته و با منشاء داخلی - برنامه ریزی و اقدام نمایند.

*هشدار سی سال پیش

خوب به یاد داریم که بیست ، سی سال پیش خیلی از کارآگاهان و اهالی فن و کارشناسان و صاحبان قلم و تحلیل و همین کیهان ورزشی درباره حرکت عقلایی و هدفدار مبتنی بر برنامه و علم و حساب و کتاب ژاپنی ها در فوتبال می نوشتند و در این مورد به مسئولان و مدیران وقت هشدار می دادند که این واقعیت را جدی بگیرید و تا دیر نشده برنامه ریزی کنید و دست به اقدامات اساسی و کارساز بزنید . متاسفانه طبق روال معمول ، آن موقع هم گوش شنوایی نزد مسئولان فوتبال و مدیران ورزش برای شنیدن این حرف ها و تذکرات بجا و دلسوزانه نبود و روزمرگی ها و مشغولیت ها و امور پیش پا افتاده چنان آنها را گرفتار کرده بود که چیزی به عنوان " آینده " و " پیش بینی" و" برنامه " اصلا در ذهن آنها مطرح نبود. نتیجه اش هم این شده که داریم می بینیم . برنامه ریزی ژاپنی ها جواب داده و امروز این کشور حرف اول را در فوتبال آسیا می زند و لیگ ما با سابقه 50 ساله در رتبه بندی صورت گرفته پنجم آسیا و 68 جهان است و برای تکرار افتخارات و شادی های دلخوشکنک امیدها ، کماکان به سابقه درخشان و هنر و تکنیک ذاتی بازیکنان و غیرت ایرانی و اتفاقات رایج در فوتبال و خلاصه همه چیز جز " برنامه ریزی" های انجام شده و ابتکارات پیش برنده ، متکی است و باقی قضایا که همه می دانیم و بارها نوشته ایم و دیگران هم گفته اند و تذکر داده اند.

*چقدر باید نوشت ؟ چند بار باید گفت؟!

چند بار و چند سال باید نوشت و گفت که آقایان ! وضعیت باشگاهداری را به طور رسمی و قانونی مشخص کنید ؟ چقدر باید تذکر داد که این وضعیت بلاتکلیف را درباره استقلال و پرسپولیس پایان دهید ، این دو تیم از سرمایه های کم نظیر ورزش ما هستند . قدر سرمایه ها را بدانید و از ظرفیت نهفته این دو تیم به نفع کلیت ورزش استفاده کنید و...؟ تا چه حد باید تاکید کرد که اصول بدیهی و خیلی ساده ای مثل اصل " شایسته سالاری" را رعایت و مکانیزم جذب و دفع را در کاروبار خود اصلاح کرده و انگل ها و آویزان ها و فرصت طلب هایی را که از سروکول این فوتبال بالا می روند ، دفع و تارومار کنید ، آدم های کاربلد و با شخصیت را به میدان خدمت فراخوانید ، شلختگی و رها کردن امور به دست نااهلان و ... را کنار بگذارید ، اصل " نظارت " را جدی بگیرید و اجازه ندهید ورزش با سیستم " ملوک الطوایفی" اداره شود و عده ای کوتوله سفارشی به ناحق بر مصادر امور تکیه بزنند و بساط خودکامگی و طاغوت بازی راه بیندازند و رشته های زیرنظر را به پسروی و فلاکت بیندازند و منتقدان دلسوز را به دادگاه بکشانند و برای آنها " پاپوش" درست کنند؟!

*نسل جوان را به چه کسانی سپرده اید؟

چقدر بگوییم و فریاد بزنیم، آقایان ! اصل نظارت ، نه فقط برای پیشرفت در امور فنی و صرفا ورزشی ، که برای سلامت اخلاقی و صیانت روانی و جسمی نسل جوان لازم و بلکه واجب است و اجازه ندهید هر ناشسته روی بی صلاحیت فاسدالاخلاقی به صرف پولی که معلوم نیست از کجا آورده و ظاهری که ریاکارانه و فریبکارانه برای خود ساخته ، سرنوشت جوانان و نوجوانان این مملکت را به دست بگیرد و متعاقب آن فجایعی رخ دهد که همه را در بهت فرو برده و حیثیت و آبروی جامعه محترم ورزش را زبر سئوال ببرد و کار به شکایت و دادگاه و اعدام و... بکشد ، اتفاقات تلخ و رسوایی که حتما اهالی ورزش از آن اطلاع دارند و از توضیح بیشتر در این باره می گذریم.

*حرف مفت!

ما اگر قرار باشد روزی ورزش و فوتبال ( یا هر چیر وهر جای دیگر ) را سامان بخشیم و برای آن کار اساسی انجام دهیم ، باید کار را از پایه و رده های سنی " جوان" آغاز کنیم . پس تا زمانی که این کار را شروع نکرده ایم و اوضاع جوانان و رده های پایه همین است که می بینیم و می دانیم و در آن نااهلان و قداره بندان و مفسدان اخلاقی گردوخاک می کنند و زحمات صادقانه و تلاش های مخلصانه کسانی را که عاشقانه برای این نسل کار می کنند بر باد می دهند، حرف زدن از اینکه ما داریم در فوتبال یا هرجای دیگر این ورزش کاری اساسی و سازنده و آینده نگرانه می کنیم ، صرفا حرف مفت است و در باور کسانی که ورزش را می شناسند و با ورزش دنیا آشنا هستند، نمی گنجد.

*آموزشگاه ها و محلات

همین چند روز پیش در خبرها داشتیم که فینال مسابقات فوتبال آموزشگاه های ژاپن در یکی از بزرگترین ورزشگاه ها ( ورزشگاه المپیک توکیو) با حضور بیش از 50 هزار تماشاگر برگزار شده است ، مسابقاتی با قدمت بیش از یکصد سال که این دوره با حضور 47 تیم آموزشگاهی در سراسر کشور انجام شد . اهالی فوتبال به ویژه قدیمی ها خوب می دانند آن دوره ای که فوتبال ایران مسیر پبشرفت را طی می کرد و حرف اول را در آسیا می زد ، فوتبال در دو سطح فعال بود و چون چشمه ای جوشان استعدادهای بکر و جوان را تحویل می داد : یکی محلات و دیگری آموزشگاه ها. امروز از این دو منبع تولید و کشف استعدادها کوچکترین نشانه ای باقی نمانده است . زمین های خاکی که روزگاری مردان عاشق و بی ادعا و کاربلد از جیب خود آنجا را اغلب به محلی برای تربیت فنی و پرورش بچه های مردم تبدیل کرده بودند ، در هجوم پول زدگی و مادیات و سود و اشتهای سیری ناپذیر کسب درآمد هرچه ببشتر، اغلب یا به پاساژ و مراکز خرید و... تبدیل شده یا به چیزهایی به نام " مدرسه فوتبال " ! که بدون تعارف ، اکثر قریب به اتفاق آنها " ناندانی" عده ای فرصت طلب و سوء استفاده چی و... شده است، مدارسی که افراد و خانواده های کم بضاعت و بی بضاعت - که ورزش ما هر چه دارد از صدقه سر آنها دارد - به دلیل گرانی سرسام آور، راهی به آنها ندارند. وضعیت ورزش آموزشگاه ها هم در مدارس و مراکز آموزشی که غالبا از حداقل استانداردهای فضای آموزشی به دور هستند، ناگفته پیداست و یکی داستان است پر از آب چشم!

*بیش از این وقت را هدر ندهید

باری ، امروز هم با نگاه به واقعیتی که این روزها با همین دو چشم سر هم قابل مشاهده و رویت است، داریم می گوییم که اگر بیش از این معطل و روزگار و وقت را با روزمرگی و کار غیر اصولی تلف کنید، ورزش و رشته پرطرفداری مثل فوتبال ، از همگنان و حریفان آسیایی خود عقب تر خواهد افتاد و این اصلا به صلاح و سزاوار نیست. ورزش ایران شایستگی های فراوان و در ابعاد مختلف ( انسانی و مادی و جغرافیایی و ...) برخورداری های کم نظیری دارد و اگر درست و دلسوزانه و مدبرانه اداره و مدیریت شود، نه تنها عقب تر نخواهد رفت که قادر است جایگاه خود را در رشته ای مثل فوتبال و... ارتقاء بخشد و آنچه را از دست داده دوباره فراچنگ آورد. امیدواریم مسئولان و مدیران ورزش - از جمله فوتبال - درس های لازم را از واقعیات عینی بگیرند و بیش از این وقت را هدر ندهند و با تغییر نگرش ها و تجدید نظر در روش ها ، اصلاحات اساسی را آغاز کنند و...

*سیدمحمدسعید مدنی